Taha Toros Arşivi, Dosya No: 14-Ahmet Emin Yalman-Mustafa Vacit Yalman. Not: Gazetenin "Ne Haber" köşesinde yayımlanmıştır

Yalman, Tunç

Istanbul Sehir University Repository

MEVSİM SONUNDA 
DEVLET TİYATROSU
Gecen h afta  idinde birkaç günlüğüne Anka- 
raya gittim . B aşka ülkelere seyahat im kânını bu­
lanlar içinde Paris’e, Londraya, Viyaııaya, hattâ  
New Y ork 'a  sırf tiyatro  görmek için giden sanat­
severler vardır. Ben de Aııkaraya öyle gidiyorum 
işte. Tiyatro görmek İçin. Bu gidişlerin zih in ­
deki hazırlığı b ir mevsim in gelişi, ya  da bir ağa­
cın dallarındaki m eyvaların olgunlaşm ası gibi 
yavaş yavaş olur. A cıkm aya da benzer biraz ha 
hazırlık. Güzel bir yem ekten sonra kendini ra­
hat, doymuş hisseden bir adam ın huzuru, tatm in 
edilm işliği ile  döıuııüşsünüzdür Ankaradaıı. Bir 
zam an sınıra filân ca  tiyatrodaki oyunun değişti­
ğini duyar veya okursunuz. Aldırm azsınız. Arka­
sından bir başkası değişir. İçinizde bir kıpırdan­
ma duyarsınız. Derken yeni bir opera a lınır re­
pertuara. Ardından yeni bir piyes daha ilân olu­
nur; onu bir başkası tâkip eder. G ün ün  birin­
de farkın a varırsınız ki agacııı m eyvalan  baştan­
başa yenilenm iş. V aktin iz uygun değildir, işiniz 
çoktur, paranız yoktur, şudur budur, ama bir 
do bakarsınız ne yapıp yapıp A nkaranm  yolunu 
tutm uşsunuz. Ne zaman böyle bir kaçam ak yap­
sam, Ankara tiyatrolarında oraya aynı m aksatla 
geldiğini itiraf eden kimi genç, kim i yaşlı, ka­
dınlı erkekli İstanbullu  dostlara rastlarım . Per­
de aralarında karşılaşır, seyrettiğim iz oyunların 
tartışm asını yaparız.
T iyatroya m eraklı b ir kimse için  Ankara nor­
mal zam anlarında bile bir Festival havası sunar 
hale geldi. Bundan önceki gidişim den sonra yaz­
dığım  bir yazıda da söylem iştim ; tiyatroları, 
opera temsilleri, konserleri, resitalleri ile  başkent 
tu ristik  bir sanat merkezi oldu iyiden iyiye. H,eııı 
bu hareketlerle ilgilenenler yalnız AnkaralIlar 
ve yerli tu ristler değil; tiyatrolarda hatırı sayılır 
dcıecede çok sayıda ecnebiye de rastlanıyor. Ay­
r ıc a  yabancı sanatçıların katıldığı sanat göste­
rilerinin gitgide çoğalması da An karayı kendi
çapında bir m illetlerarası tiyatro ve m usiki mer­
kezi haline getirm iş bulunuyor.
Bakın bn defa neler vadediyordu başkent: 
B üyük Tiyatroda Güney d Gökçer’in «Kral Lear» 
tem silinin yerini, Orhan Aseııa’nın Kanuni Snl- 
tan Süleym an ve çevresi hakkında yazdığı «Hür- 
rem Sultan» adlı yeni bir eser alm ıştı. Operada 
Nevi t  Kodallı'n ın  «Van Gogh» ve D onizetti’niıı 
«I.ucia di Lammermoor» undan sonra Pucelnl'- 
nin doğum unun yüzüncü yıldönüm ünü kutla­
mak am aciyle «Turandot» operası tem sil edili­
yordu. «Turandot» u Ingiliz K raliyet Operasının 
m em leketim izde m isafir bulunan tanınm ış reji­
sörü Peter Potter sahneye kovmuş, son derece 
zengin dekor ve kostüm lerini Alman dekoratörü 
Ulrich Damrau hazırlam ıştı. Aslında hiç de 
«küçük» olmayan K üçük Tiyatroda H alit Ziya 
Uşaklıgil’in  «Kâbus» adlı eseri tiyatro edebiya­
tım ızın klâsikleşm iş örneklerini unutulm aktan 
kurtarıp, sadeleştirilm iş bîr dille yeni kuşaklara 
tanıtm ak ve aynı zamanda m lllt repertuarımızı 
zenginleştirm ek kaygısının üciincü başarılı de­
nemesi olarak sunuluyordu. Üçüncü Tiyatroda 
çağdaş İtalyan  yazarı Diego Fabrl’nin  «Gönül 
Avcısı» arllı ilgi çekici bir komedisi. Oda T iyat­
rosunda İngiliz Katolik yazar Graham Greenc'- 
în «Oturma Odası» adlı ağır ve ciddî bir eseri
K eııter’in sahneye koyduğu bir «Hamlet» tem si­
li ile Ankara seyircilerinin karşısında çetin  (ve 
başarılı) bir im tihan geçirm ekteydiler.
Bunlardan başka gelecek günler için  şu olay­
lar şehrin her tarafında ilân olunuyordu: Ame­
rikalı orkestra şefi Robcrt Uatvrence’ in idaresin­
deki R iyasetlcum hur Filarmoni O rkestrasının eş­
liğinde m eşhur Rus piyanisti t.rııil G ilels'in  ve­
receği bir konser; La Seala Operasına mensup 
Roberto Turrin i, G iauni Raimoiıdi, Gigliola 
Frazzoni ve diğer İtalyan sanatçıların ve bir A- 
ıuerikalı sopranonun katılacağı özel «Turandot» 
ve «Madama B utterfly»  tem silleri; M aarif Vekili 
sayın Celâl Yardım cım ın himayesinde tertiple­
nen T ürk - İngiliz K ü ltü r H aftası m ünasebetiy­
le m em leketim ize gelecek olan İngiliz Kraliyet 
Baiesl’niıı eıı degerlt sanatçılarından dördünün 
bizim Bale Bölüm ü He birlikte verecekleri bale 
tem silleri: Y ıld ız  ve M üşfik K cn ler kardeşlerin 
İngiliz oyuncularla birlikte oynayacağı Oscar 
VVilıle’in  «Samimî Olm anın Önemi» komedisi; 
K ü çü k Tiyatroda yeni b ir telif piyes; Konserva­
tu ar sahnesinde mevsim sonu hale gösterileri, 
bugünlerde memleketim izde ilk  defa olarak Bur­
sa Devlet Tiyatrosunda oynanm akta olan «Flo- 
mena Marturano» adlı İtalyan  eserinin yakında 
Üçüncü T iyatroda verilecek tem silleri, v.s., v.s.
Güvendiğim  kaynaklardan öğrendiğim e göre 
M illi Eğitim Bakanı büttiu bu faaliyetlerle ya ­
kından ilgilenm ekle ve A ııkaranııı sahne olduğu 
zengin sanat ve k ü ltü r gelişm esinin başka şehir­
lerim ize de yayılm asını sağlamak emelindedir. 
Bundan sekiz ay kadar önce. M uhsin Ertugrul’- 
ıtıı Umum M üdürlükten emekliye ayrıldığı gün­
lerde tertiplenen bir basın toplantısında M aarif 
Vekili Sayın Celâl Yardım cı Devlet T iyatroları­
nın ve Operasının iki ayrı Umum M üdürlük teş­
kilâtı He çalışm ağa koyulacağını ve bu sanat ıııü- 
esseselerinin çok daha m ükem m el ve çok daha 
ileri bir seviyeye ulaştırılacağını; bu arada Böl­
ge T iyatrolarının da daha esaslı bir şekilde yur­
da serpiştirileceğim  kat’î b ir İfade ile  açıkla­
m ıştı. i  Eylül tarihli «Vatan» da çıkan ve M uh­
sin ErtugruTuıı âııi olarak em ekliye ayrılışı kar­
şısında duyduğum  üzüntüyü belirten bir yazıda, 
«tıışaaliah Sayııı Yardım cı haklı çıkar,» leıııeıı- 
nisinde bulunduğum u hatırlıyorum . T iyatro 
m evsim inin sonunun yaklaştığı şu günlerde bu 
tem enninin gerçekleşmiş olmasından cidden bü­
yük sevinç duym aktayım . Operadan ayrılıp ay rı 
bir Umum M üdürlük haline getirilen Devlet T i­
yatrosu «Cadı Kazanı», «öfke», «Kral Lear», «Kâ­
bus», «Duvarların Ötesi» gibi tem sillerle en se­
viyeli ve başarılı mevsimlerinden birini sona er­
dirm ek üzere. Bölge T iyatroları projesi de adını 
adım geliştirilm ekte. Gelecek y ıl şim dikilerden 
başk.1. biri Eskişehirde olm ak üzere iki yeni Böl­
ge Tiyatrosunun açılacağı vadedtliyor. Ayrıca Is- 
lanbulun  gelecek mevsim bir Opera Bölüm üne 
kavuşması ve en geç iki y ıla  kadar tam am lana­
cağı radedilen Opera binası bitinceye kadar baş­
ka bir tiyatroda devamlı opera tem silleri veril­
mesi de. söylendiğine göre. M illî Eğitim Bakam ­
ım ı gerçekleştirmeği arzuladığı tasavvnrlar ara­
sındaymış. Bunlardan başka İstanbul Şehir T i­
yatrosunu ıslah am aciyle B akanlığın  harekete 
geçeeegi de Ankara ilya lro  çevrelerinde ısrarla 
söyleniyordu.
Gördüklerim , duyduklarım  Aukaradan çok 
nikbin dönmeme sebep oldu. Sekiz ay önce, çok 
sevdiğim ve saydığım sayın M nhlis Ertnğruİ u, 
sebebi ne olursa olsun. Devlet Tiyatrosu ve Ope­
rası Umum M üdürlüğünden uzaklastırapların  t i­
yatrom uza darbe indirdiklerini, k ü ltü r düşmanı 
sayılabileceklerini ileri sürerek kadar yanlış ve 
peşin hüküm lere saplanm ıştım. Neticenin çok 
Silkür hiç de höyle çıkm adığını, itiraf etmeği \e 
tiyatro vc k ü ltü r dâvalarım ızla yakından ilgile­
nen M îllî Eğitim Bakanından o zaman vardığını 
peşin hüküm lerden dolayı alenen özür dilemeği 
vazife bilirim.
büyük rağbet görmekteydi. Devlet Koıiservatua- 
C rı öğrencileri Konservatuar sahnesinde Y ıld ız
* * * * * *  A. A  A  A A  A  A  A
Taha Toras Arşivi


Mevsim sonunda Devlet Tiyatrosu

http://openaccess.marmara.edu.tr//bitstream/11424/139340/3/001640033010.pdf

Mevsim sonunda Devlet Tiyatrosu

Abstract

Similar works

Full text

Available Versions

Istanbul Sehir University Repository