Taha Toros Arşivi, Dosya No: 70-Halit Fahri Ozanso

Ozansoy, Halit Fahri

Istanbul Sehir University Repository

24 ŞubatIÖ36
H er gün bir mesele
Dallanıp budaklanan bir 
edebiyat dedikodusu
“Yeni nesil kim?.. Bizden sonra 
kim geldi ki ? „
Bir muharrir arkadaşın yazdığı 
gibi bugün şairler, hikayeciler, ro­
mancılar, muharrirler, edipler ara­
sında tek bir dedikodu var: Yeni 
çıkan antoloji dedikodusu... her- 
gün gazetelerde bir çok şair, ro­
mancı, hikayeci, muharrir adı bir 
liste halinde çıkıyor, hergün bir 
muharrir soruyor: Antolojide Hâ- 
mit, Fikret, Cenap, Halit Ziya, 
Rauf, Orhan Seyfi, Yusuf Ziya, 
Halit Fahri vesaire vesaire neden 
yok?
Bundan başka antololjide yeni 
bir çok imzalar bulunduğu için 
edipler arasında bir yeni - eski * 
meselesi başgöstermiştir. Pek çok 
tanınmış edipler bu yeni isimlere 
ateş püskürüyorlar.
Meselâ Baykuş müellifi şair bay 
Halit Fahri diyor ki: »
—  Biz hececiler, şöyle böyle or­
taya birşeyler koyduk. Bizden son­
ra kim geldi?... Kim ne koydu?... * 
Hececilerden sonra gelen tek bir 
şair var... Necip Fazıl... Hâttâ 
Yedi meşale bile bizim edebiyata 
ne verdi? Yeni ve kuvvetli ş.air 
diye ortaya çıkarılan Antolojiye 
alman Cevdet Kudreti ele alalım. 
Şairin Kâğıthaneden dönüşte 
yazdığı bir şiir vardır ki ibretle 
okunmaya değer. Şair Eyüpsultan 
önünde mavnaların direklerini çar­
mıha gerilmiş tsalara benzetiyor. 
Siz benzetişe bakın?.. Ne müna­
sebet? Piyer Loti bile hırıstiyan- 
ken Eyüpsultana gelince hırıstiyan- 
lığı unutur. Bizim Türk şairi Eyüp- 
sultanın önünde İsanın hayalını 
görüyor.
Dikkat ediniz, bir ikisi müstes­
na, Yedi meşalecilerde dahil ol­
duğu, hececilerden sonra gelenle­
rin hepsi böyle samimiyetten uzak, 
uydurmasyon hisleri şiir diye or- 
içinde sükût mütlaka şu- 
de hepsi birbirinin aynidir. Akşam 
olunca narlar, portakallar kesil­
miş bir halde vururlar, odanın 
içindeki sükût mutlaka şu­
rup lezzetindedir. Her şiire nar, 
portakal, şurup mutlaka girecek­
tir. Çünkü şair eline kalemi alın­
ca düşünüyor, Şiirime şu narları, 
portakalları, şurup lezzetindeki sü- 
kûti nasıl sokayım?.. Ve bunun 
için yazılan şiirler zoarla, ıkına 
ıkına ve uydurma oluyor.
Tıpkı eski divan şairleri, me­
selâ Nabi gibi yazıyorlar. Eski di- 
vancılar nasıl 100 kafiyeyi alt alta 
dizerler, bunların arasını fikirle 
doldururlarsa ve bu fikirler ara­
sında da hiç bir münasebet olmaz­
sa, bunlar da öyle yapıyorlar. Bu­
nun için yazdıklarında hiç bir sa­
mimiyet yoktur. Meselâ Haliç ö- 
nünde mavnalara bakarak İsayi 
hatırlamağı bir Fransız okuyunca 
muhakkak ki iki elini, iki böğrüne 
koyarak kahkahalarla gülecektir. 
Bunları yeni edebiyat diye Avru- 
paya göndermek çok komik olur.
—  Peki, birçokları antolojiye 
alman bir çok imzalardan şikâyet 
ediyorlar. Size nazaran göğsümü­
zü gere gere kimleri Avrupa dil­
lerine tercüme edebiliriz?
—  Muhakkak ki antolojiye gi­
ren bir çok «meçhül meşhurlar» 
da edebî kiymet itibarile hiç bir 
şey yoktur. Meselâ Ahmed Muhip- 
te ne var? bunun neresi yenidir?,.
Şair Bay Halit Fahri
Hangi eserlerimizi tercüme ede­
bileceğimize gelince... Size hemeq 
aklıma gelenleri sayayım... Bir 
çok eserler tercüme edilince edebî 
kıymetlerinden hemen hemen kay­
bederler. Lâkin meselâ Hâmit ter­
cüme edilirse kaybetmez kazanır. 
Çünkü Hâmidin lisanından ziya­
de fikri, imaj i, peyzaj i kuvvetli­
dir. İyi bir Fransız dili de buna 
ilâve edilirse Hâmit çok kazana­
caktır. Meselâ Davalaciroyu düşü­
nün... Bunun türkçesinde lisan 
hiç te bizim lisan değildir. Dil es­
kimiştir. Güzel bir fransızca ile 
bu nekadar güzelleşebilir. Dalga­
lar, fillerin topraklara düşüşü...
Halit Ziyanın Mavi ve siyahın­
da dil fenadır. Bugünkü dil de­
ğildir. Lâkin öz güzeldir. Güzel 
bir fransızca ile Mavi ve siyah te- 
rakibi izafetden filân kurtulun­
ca Avrupalıların önüne hiç sıkıl­
madan süreceğimiz bir roman ola­
caktır. Falih Rıfkının «Deniz aşırın 
ve «Taymis kıyılarında» tarzın­
da Avrupa lisanlarında yazılmış 
çok güzel eserler vardır. Benc^ 
bunları tercüme etmemelidir. Lâ­
kin onun meşhur «Bende konağı» 
nı tercüme etmek Türk edebiya­
tından güzel bir nümune vermek 
demektir.
Eskilerin tercümesi onların en 
zayif tarafı olan dil tarafını kuv­
vetlendirecek ve lisanlarının kö­
tülüğü dolayisile kaybolan «öz» 
leri meydana çıkaracaktır. Sonra 
Hüseyin Rahminin bütün eski esem 
lerini tercüme etmek bir vazife­
dir.
Daha bunlara nazaran antoloji­
ye girmesi unutulmuş ne büyük 
kıymetlerimiz var. Antolojiyi mü­
dafaa edenler diyorlar k i:
«Canım bu antoloji bir sofradır. 
Ev sahibinin yeri dar olursa bu 
sofraya tabii mahdut misafirleri 
çağıracaktır..»
Böyle şey olur mu? Farzediniz 
ki siyasî bir ziyafet çekiyorsunuz. 
Sofranız dar.. Bu ziyafete en kü­
çük memurları çağırıyorsunuz da 
yerinizin darlığından dolayı reı- 
sicumuru, başvekili, kabine azala- 
rını çağırmıyorsunuz.. Bu da edebî 
bir sofradır. Edebiyatın kapıcıla­
rına kadar çağırıp en başlarını çâ* 
ğırmamanm manası var mıdır?
. Sonra Ahmed Rasım... Ahmed 
Rasım nasıl tercüme edilmez... 
Bunlar dilimin ucuna ilk gelenler, 
ben de isim unutarak antolojinin 
düştüğü hataya düşmek istemem.; 
Hem benimki nihayet bir müsa- 
habedir. Antoloji gibi bir tetkili
mevzuu değildir ki bütün isimler 
üzerinde bir bir durayım..
—  Bizde bir edebiyat mükâfatı 
ortaya konulacak olursa bu mükâ­
fatı kime vermeyi münasip görür­
sünüz?
—  Tereddüdsüz Hüseyin Rah-
miye... Antolojide ismi unutulan 
Hüseyin Rahmiye.. Vaktile genç­
liğe uyup Hüseyin Rahmiye yap­
tığım hücumları hatırladıkça - ga­
yet samimî söylüyorum - utanıyo­
rum. Bu büyük roman üstadile 
meselâ onun bir «Tesadüf» ü ile 
göğsümüzü gere gere öğünebili- 
riz. 3
Baykuş müellifi bugün son de­
rece sinirli idi. Sigaraları üstüste 
yakıyor ve anlatıyordu.
Antolojiye alınmayan bütün 
ediplerin kıymet tahlillerini birer 
birer yaptı Yalnız bir tevazu gös­
terdi. Antolojiye alınmayan ken­
disinden hiç bahsetmedi.
Şairin ders saati yaklaşıyordu, 
ayrıldım.
H. F.
Taha Toros Arşivi


Her gün bir mesele:Dallanıp budaklanan bir edebiyat dedikodusu

Abstract

Similar works

Full text

Available Versions

Istanbul Sehir University Repository