Taha Toros Arşivi, Dosya No: 77/A-Ermenilerİstanbul Kalkınma Ajansı (TR10/14/YEN/0033) İstanbul Development Agency (TR10/14/YEN/0033

Balbay, Mustafa

Istanbul Sehir University Repository

OSMANLI ARŞİVİ
Ermeni belgesi 
başlangıcın da
tartışma çıktı
MUSTAFA BALBAY
İZMİR — Osmanlı arşivleri­
nin araştırmacılara açılan bölü­
münde Ermenilere ilişkin ilk bel­
gelerin 1691 yılından itibaren baş­
ladığının açıklanması, tarihçiler 
tarafından “eksiklik” olarak yo­
rumlandı.
Prof. Dr. Salih Özbaran, “Ni­
çin bu tarih seçildi. Ermeniler
Îok daha önceden beri Osmanlı mparatorluğu içinde yer 
alıyordu” dedi. Mithat Sertoğlu 
da, Ermeni belgelerinin çok da­
ha önceden var olduğunu belir­
tirken, Arşivler Genel Müdürü 
İsmet Miroğlu, “Tarihçi arkadaş­
lar haklı, ama bu bir projeydi” 
diye konuştu.
Dışişleri Bakanı Mesut Yılmaz 
16 mayısta yaptığı açıklamada, 
Osmanlı arşivlerinde “tasnif 
edilmiş” bölümlerin bütün araş­
tırmacılara eksiksiz olarak açıl­
dığını belirtmişti. Yılmaz, tasnif
£>l Q*)oD
nde bazı etkin
t 7~_.  ,
diği için devlet içi 1 
yerlere gelmeleri de mümkündü. 
Ben tasnifin 1691’den itibaren 
başlatılmış olmasının nedenini 
anlayamadım.”
Prof, özbaran, 15. ve 16. yüz­
yıldaki Osmanlı-Ermeni ilişkile­
rine ilişkin bazı kitapların bulun­
duğunu da anımsattı.
15 yıl Arşivler Genel Müdür 
lüğü yapan Mithat Sertoğlu ise, 
1691 yılının herhangi bir özellik 
taşımadığını belirterek şöyle de­
di:
“Eğer olaya sorun olarak ba­
karsak, Ermeni sorunu 1878 har­
bine dayanıyor. Ondan önce Er­
meniler bir tek sadrazamlık ma­
kamına gelemediler. Onun dışın­
da hemen hemen tüm üst görev­
lere getirilebiliyordu. Arşivlerde 
sadece ‘Ermeniler’ diye bir bölü­
mün olması olanaksız. Çeşitli ka­
yıtlarda, defterlerde geçer bu ko­
nu. Ancak Ermenilerin Osmanlı 
öncesi Selçuklu döneminden be-edilenler arasında 1691-1894 arası 
Ermeni belgelerinin de yer aldı- ri belli bir coğrafi bölgede oldu- 
ğını belirterek, “Konuyla ilgili ilk ğunu kabul etmek lazım. Ama
belge 1691 yılına ait olduğu için 
tasnif ve derleme bu tarihten iti­
baren başladı” demişti.
Dokuz Eylül Üniversitesi Eği­
tim Fakültesi Tarih Bölümü öğ­
retim üyelerinden Prof. Dr. Sa-
Osmaniı tarihi bir bukettir. Rum, 
Yahudi, Ermeni, Süryani, Türk, 
tabfisındaki pek çok milletin ta­
rihini içerir.”
Osmanlı arşivlerinden söz 
ederken, “Eroin alışkanlığı gibi
lih özbaran, “1963’den önce Er- bir şey. İçine girince çıkamıyor- 
meni konusu yok mu?” diye sor- sunuz. Önünüze yüzyıllar açılı-
du ve şöyle devam etti: 
“Arşivlerdeki birçok defterde 
Ermeni konusu geçiyor. Özellik­
le ticari alanda etkin bir rolleri 
vardı Ermenilerin. Ermeniler o 
dönemde millet-i sadıka (güveni­
lir milletler) olarak değerlendiril-
yor. Bakıyorsunuz karşınızda Ka­
nuni var” diyen Sertoğlu, arşiv­
lerin açılması ve tasnifi konusun­
da acele edilmemesi gerektiğini 
söyledi. Sertoğlu, “Eğer bir tas­
nif hatası yapıhrsa geri dönüş zor 
olur” dedi.
Kişisel Arşivlerde İstanbul Belleği 
Taha Toros Arşivi


Ermeni belgesi başlangıcında tartışma çıktı

Abstract

Similar works

Full text

Available Versions

Istanbul Sehir University Repository