Taha Toros Arşivi, Dosya No: 10-Gül Dermanİstanbul Kalkınma Ajansı (TR10/14/YEN/0033) İstanbul Development Agency (TR10/14/YEN/0033

Madra, Beral

Istanbul Sehir University Repository

i  f  te-iS
TT- ^crHbij
KÜLTÜR-YAŞAM
Halk resmi, minyatür geleneği 
ve Gül Dermandın yapıtları
BEDRİ R A H M İ N İN  ÖĞRENCİSİ  —  Ba­
tıdan aktardan tekniklerle öz kaynakların, 
geleneksel ve yerel sanatların birleşmesini ön­
gören anlayışın önciilerindendi Bedri Rah­
m i Eyiiboğlu. Yukarıda  “ İstanbul”  adlı 
özgün serigrafi baskısı görülen öğrencisi Gül 
Derman, bu gelişmenin günümüzdeki tem­
silcilerinden.
Gül Derman ’ın kişiliğinde 
öne çıkan özellikler, 
çevreyle ve olaylarla 
uyanık, iyimser bir 
ilgilenme, kentsel yaşamın 
karmaşası içinde saflığı, 
güzelliği yakalayabilme, 
doğayla ve geleneklerle 
bağlarım sürdürebilme, 
onun resmine egemen olan 
özelliklerle koşuttur.
BERAL MADRA ~
1972-1985 yılları arasında yurt 
dışında, sırasıyla Fransa, Avus­
turya, Federal Almanya ve İngil­
tere’de kişisel sergiler açmış, yir­
miye yakın sergiye katılmış, yurt 
içinde İstanbul, Ankara, İzmir, 
Balıkesir, Bursa, Eskişehir ve 
Marmaris’te 17 kişisel sergi ger­
çekleştirmiş olan Gül Derman, 
DGSA Yüksek Resim Bölümü1 
nü Prof. Bedri R. Eyuboğlu atöl­
yesinde bitirerek (1971), 1982’de 
l.Ü. Edebiyat Fakültesi Sanat Ta­
rihi Bölümü’nde “Resimli Taş- 
baskı Halk Hikâyeleri” konulu 
bir doktora tezi yapmıştır.
1933’lerde D grubu ile başla­
yarak günümüze değin süren ev­
rensellik ile yerel ve ulusal eğilim­
ler ve gelenekler arasında bileşim 
kurma, Türk resmini yönlendi­
ren temel kavramlardan birisi ol­
muştur. Batıdan aktarılan tek­
niklerle öz kaynakların, gelenek­
sel ve yerel sanatların birleşme­
sini öngören bu anlayışın  
1950’lerden bu yana öncülerin­
den biri olan Bedri R. Eyuboğ- 
lu’nun öğrencisi olan Derman, 
bu gelişmenin günümüzdeki yo­
rumlarında, araştırıcı ve tutarlı 
bir çalışma düzeni içinde ürün 
veren bir ressam.
One çıkan özellikleri
Gül Derman’ın kişiliğinde öne 
çıkan özellikler, çevreyle ve olay­
larla uyanık ve iyimser bir ilgi­
lenme, kentsel yaşamın karmaşa­
sı ve hızı içinde, saflığı ve güzel­
liği yakalayabilme, doğayla ve 
geleneklerle bağlannı sürdürebil­
me, onun resminde egemen olan 
özelliklerle koşuttur. Halk resmi 
ve minyatür geleneği ile bir bağ 
kurmuştur sanatçı. Resimlerinde 
görülen kuşbakışı düzen, halkın 
yaşamı ile ilgili konular, el sanat­
larının varlığına değinen motif­
ler, başlangıçtan bu yana benim­
sediği ve ustalık kazandığı taş- 
baskı geleneği bu bağın kanıtla­
rıdır. Sanatçı, geçmişle olan bu 
ilişkisini, dışavurumcu, lekeci bir 
fırça tekniği, gittikçe ayrıntılar­
dan uzaklaşan ve kendininlik ka­
zanan bir anlatım diline doğru 
geliştirmiştir. •
Kadın gerçeğine bakış
Gül Derman’ın birkaç yıldır 
üstünde durduğu “Hamamda 
Kadınlar” ve İstanbul’dan gö­
rüntüler, son sergisinin de konu­
sunu oluşturmaktadır. Derman1 
ın çıplakları, erotizm ya da femi­
nizm simgesi değildir. Kadın, 
hemcinsleriyle, içdünyasıyla, 
düşleriyle başbaşa olduğu bir or­
tamda, olanca rahatlığı ve gev­
şekliğiyle gösterilmiştir. Hamam, 
kadin yaşamında geleneksel bir 
ortamdır ve nice ressamlara ko­
nu olmuştur. Günümüzde bu de­
ğişmiş midir? Belirli bir çalışan 
ve aydın kesit dışında, kadın gün 
boyunca, berberde, havuz başın­
da, gazinoda, kadınlar matine­
sinde, kâğıt oyunu partilerinde, 
benzer bir kendi dünyasına ka­
panıklık, gerçeklerden uzaklaş­
ma, edilgenlik içinde yaşamıyor 
mu? Gül Derman’ın kadın ger­
çeğine bakış açısı, hepimizce bi­
linen gerçekler, çarpıcılıktan 
uzak, saklı bir anlatımla dile ge­
tirilmiştir.
Taşbaskılara gelince, yıllardır 
ürettiği bu resimlerle bir İstanbul 
albümü oluşturdu Gül Derman, 
hem teknik hem de içerik yönün­
den geçmişteki bir konuyu günü­
müze getirdi. 16. 17 ve 18. yüz­
yıl İstanbul gravürlerini anımsar­
sak, bu geleneğin günümüzde de 
sürdürülmesi ve değerlendirilme­
si gibi bir işlevi yüklendi sanat­
çı.
Kişisel Arşivlerde İstanbul Belleği


Halk resmi, minyatür geleneği ve Gül Derman'ın yapıtları

Abstract

Similar works

Full text

Available Versions

Istanbul Sehir University Repository