Taha Toros Arşivi, Dosya No: 132-Abdülhak Şinasi Hisarİstanbul Kalkınma Ajansı (TR10/14/YEN/0033) İstanbul Development Agency (TR10/14/YEN/0033

Dirican, Gül

Istanbul Sehir University Repository

/é v / 0
_ l_ l
.Î
Yöneten:
Bülent
BERKMAN
|ip i*- ' '*'^"' ' iis: " i\ A" i- -s , « v v .  'V
Abdülhak Şinasi Hisar ve 
onun eski zaman beyleri
Gül DİRİCAN
YAKUP Kadri KaraosmanoğluAbdülhak Şinasi Hisar’ın “tek gerçek aşkının” edebiyat oldu­
ğunu söylüyor. Snopluğuyla çevresine 
soğuk rüzgarlar estiren Hisar tüm ya­
pıtlarında “geçmiş zamanı” ve hatıra­
ları yazıyor. Ama çevresini uzun uzun 
beğenmez gözlerle izledikten sonra, tik 
yapıtı “Fehim Bey ve Biz” i 1941’de elli- 
dört yaşmdayken yayımlar. Karaosma­
noğlu, çevrelerindeki bu kişinin bir 
gün edebiyat dünyasına ürün vereceği­
ni tahmin edemez ve geriye dönüp ba­
kınca Hisar’m aslmda kendilerini de 
gözlemlediğini farkeder. Bundan da 
hayli rahatsız olur.
Abdülhak Şinasi Hi­
sar yapıtlarına roman 
demekten kaçınır ve on­
ları hikaye olarak isim­
lendirmeyi tercih eder. E- 
debiyat camiasının Hisar 
için hemfikir olduğu tek 
konu ise yazarın Proust- 
vari tarzıdır. Bir üçleme 
olarak kabul edilen “Fe- 
him Bey ve Biz”, “Çam- 
lıca’daki Eniştemiz” ve 
“Ali Nizami Bey’in A- 
lafrangalığı ve Şeyhli­
ği” kitaplarında anlatılan 
kahramanlar “tuhaf, ga­
rip insanlardır”. Hisar,
Osmanlı toplum yaşamı­
nın üst düzeyini oluşturan bu seçkin 
insanların, değişmelerle zorlanan dün­
yalarını ayrıntılarla anlatır. Hep bu 
çevreden seçtiği kahramanları, kültür­
lü, içe kapanık, dengesizliğe yatkın ve 
başarı düşleriyle yaşayan insanlardır. 
Bu insanların eşyaları, giysileri, duy­
guları, düşünceleri, hayalleri ve düşleri 
Hisar’m yapıtlarında ağırlıklı bir yer 
tutar. Okursanız göreceksiniz “Ali Ni­
zami Bey’in Alafrangalığı ve Şeyhli- 
ği”nde sayfalarca Ah Nizami Bey’in a- 
yakkabılarmı anlatır.
Can Yayınları’ndan yeniden basılan 
bu kitapta, Büyükada’nm en şık semti 
sayılan Nizam Caddesi’nde başlayıp 
Karacaahmet Mezarhğı’na bakan yıkık 
dökük bir evde biten Ali Nizami Bey’in 
çöküş öyküsü anlatılır. Sorumsuz, yap­
tığı çılgınlıklarla yarı efsanevi bir İçim­
lik kazanmış A li Nizami Bey’in fakir­
leşmesini, pişmanlık duygusuyla gele­
neksel köklere dönüp geleni gideni ol­
mayan bir Bektaşi Tekkesi açmasma 
varan dönüşümünü anlatır. Sonunda 
aklı da gidip gelmeye başlar. Hisar “Za­
vallı Ah Nizami Bey’de şuur altına işle­
miş Sultan Hamit korkusu, bozulan 
zihninin emniyet kapağı kalkınca, ar­
tık heyecanını ifadeye ve şiddetli itiraz­
larını serdetmeye koyulmuş. Öyle ki, o 
devirde Sultan Hamit idaresine man­
tıkla yapüabilecek tenkitlerin bir kısmı 
bu delilik sayesinde, umumi yerlerde 
yüksek sesle bir deh ağzında söylemiş 
olur, okuyup yazma bilenleri, doktorla­
rı, belediye memurla- 
rmı, hastabakıcıları 
fena halde korkutma­
ya kafi gelirmiş” diye 
anlatır bu durumu.
Karaosmanoğlu, 
Hisar için “Fahim 
Bey, Nizami Bey ve 
Çamlıca’da damı a- 
kan bir harap köşkte 
oturan vah mazulü 
Hacı Vamık Bey gibi 
silik, alelade insanla­
rın kaderi üzerine e- 
ğilmiş, dertlerini ke­
derlerini paylaşmış, 
ruhlarının kendile­
rince bile sondalana- 
maz derinliklerine in­
miş ve onlardan her 
biri ayrı ayrı ilgimizi çeken, kalbimize 
dokunan ya da tuhafımıza giden roman 
kahramanları meydana getirmişti” di­
yor.
Yakup Kadri Karaosmanoğlu ve Na- 
suhi Baydar Fahim Bey, Nizami Bey ve 
A1İ Nizami Bey’in gerçekte kimler ol­
duğunu keşfederler. Ama Abdülhak Şi­
nasi bu keşiften hiç hoşlanmaz. Ve ya­
şadığı dönemde bir ayrık otu olmayı 
hep sürdürür. Aşırı titizdir, bir o kadar 
da alıngan. En son Varlık Yayınla­
rından çıkan kitaplarından yıllar son­
ra Hisarla yeniden tanışabiliyoruz.
Can Yayınları bu kitabın ardından Hi- 
sar’m "Fahim Bey ve Biz” ve “Çamlı- 
ca’daki Eniştemiz’!  de yayımlayacak. 
Yine de kronolojik sırayla okusaydık 
daha iyi olacaktı.
Abdülhak ¡Şinasi 1 Jisar
ALİ NİZAMÎ ULVİN 
ALAFRANGALIĞI 
ve ŞFY1 İLİĞİ
Kişisel Arşivlerde İstanbul Belleği 
Taha Toros Arşivi


Abdülhak Şinasi Hisar ve onun eski zaman beyleri

Abstract

Similar works

Full text

Available Versions

Istanbul Sehir University Repository