Taha Toros Arşivi, Dosya Adı: Pierre Loti. Not : Gazetenin "Pazartesi Muhasebeleri" köşesinde yayımlanmıştır.İstanbul Kalkınma Ajansı (TR10/14/YEN/0033) İstanbul Development Agency (TR10/14/YEN/0033

Tarcan, Selim Sırrı

Istanbul Sehir University Repository

19 Eylül 1938
f ------Z ------------------P aæ aH b esll^ ------- . - _ ... M usaihalbxêO eiri
Pierre L oti’nin
aşk maceraları
Asıl adı (Louis ” Marie - Julien Vi- 
aud) olan P . Loti 1850 de (Rochefort) 
ta doğmuştur. Yedi sekiz yaşına kadar 
baba yurdunda fazla üstüne düşmüşler, 
onu bir küçük bayan gibi pek nazlı bü - 
yütmüşler. O  kadar ki liseye yazıldığı za­
man yadırgamış, mekteb hayatı onu sık­
mıştı. Titiz, hassas, çekingen olan bu ço­
cuk arkadaşlarile bir türlü bağdaşamıyor, 
lâübali olmak onu sinirlendiriyordu, hiç 
bir oyuna girmiyen, bu çekingen, bu sa­
kin çocuğa arkadaşları Hindistanda otlar 
arasına gizlenen küçük yabani çiçek adını 
takmışlardı: Loti!
Loti mekteb hayatından adeta nefret 
ediyordu. Bu hayalperver çocuk çalışkan 
da değildi. Onun en zayıf olduğu ders 
ana dili idi. Fransız dili öğretmeni Loti" 
nin imlâ defterine bir gün şu cümleyi 
yazmış: (Celui - là ne saura Jamais écrire 
en fançais) Bu talebe hiçbir vakit fran- 
sıcza yazmayı beceremiyecek ! Muallim 
hükmünde aldanıyordu. Loti o küçük 
yaşında bile kendi haline göre hiç fena 
yazmıyordu. Bütün çocukluk hayatını 
günü gününe yazmış başından geçen şey­
leri bir deftere kaydetmiş, bunlardan 
(Bir çocuğun romanı) ve (İlk gençlik 
kitabı) adlı eserlerini vücude getirmiştir.
Loti büyüdü, lisenin pek parlak olmr 
yan bu talebesi 1866 da bahriye mektebi­
nin kabul imtihanına girdi ve kazanama­
dı. Parise gitti, tekrar bir lisede iki sene 
okuyup şehadetnamesini aldı. Bahriye 
mektebine müracaat etti ve orasını bitirip 
1870 te zabit olup bir harb gemisine geç­
ti.
1872 den itibaren Loti uzak denizler 
yolculuğuna başlıyor. (La flore) adında 
bir fregadla Majellan boğazına kadar 
gidiyor. Şili sahillerinde dolaşıyor. Ce - 
nub denizlerine, Ümid burnuna gidiyor. 
Japonyada, Tunken’de yaşıyor.
Loti lise tahsilini bitirmeden kendisini 
aşk girdablarına kaptırmış, sonra bütün 
gemicilik hayatında sevda okyanusları 
içinde çalkanmıştır.
1868 de bir çingene kızına tutulmuş, 
bu sevgisi saman talaşı gibi çabuk geçmiş, 
sonra İmparatoriçe (Eugenie ) yi sev - 
miş, onun hüsnü ânına vurulmuş. Garibdir 
o müstesna kadını yalnız bir defa Şan - 
zelize’de görmüş ve ona gönül bağlamış­
tı. Bir müddet bu sevgisi de hararetini 
kaybetmiş. Senegal’a gittiği vakit orada 
bir Habeş kadınına vurulmuş, bu aşkı da 
öncekiler gibi karanlıkta sönüp gitmiştir.
1875 te hem hava tebdili yapsın, hem 
de pek narin olan adaleleri biraz kuvvet 
ve kudret kazansın diye Loti’yi bir sene 
staj görmek üzere Paris civarında Join ’ 
ville askerî beden terbiyesi mektebine 
göndermişler. Loti bu mektebden çok isti­
fade etmiş, yaptığı cimnastikler sayesin - 
de adaleleri sertleşmiş, daha çevik, daha 
cesur, daha becerikli, daha cür’etkâr ol­
muş. Birçok hüner ve marifetler öğren - 
miş. Perende atmakta bir cambaz kadar 
mahir olmuş ve bu fikir adamı az zaman 
içinde kalemi kadar vücudünü de kolay­
lıkla kullanmağa muvaffak olmuştur.
1876 da Bahrisefid donanmasında bu­
lunduğu sırada on beş gün izin almış ve 
mezuniyetini geçirmek üzere Tulon şeh - 
rine gelmiş, orada iken bir akşam sirka 
gitmiş, at üzerinde, trapezede meharetle- 
rile şöhret alan bir cambaz kızına gönlü '  
nü kaptırmış. Bakınız bu macerasını (Le 
Journal intime d’un Jeune officier pau - 
vre) adlı kitabında kendi nasıl anlatıyor:
«1876 da Tulon’da bulunuyordum. 
Orada (Etrusque) at cambazhanesine 
akşamları devam ediyordum. Hayvan ü- 
zerinde marifetler yapan sevimli bir kı - 
zm vücudünün tenasübüne hayran oldum.
Yazan; SfiLtM SIRRI TARCAN
Tatlı ve mütebessim bakışları gözlerimi 
mıhladızladı.Onunla tanışmak ve kendimi 
ona sevdirmek için aklıma bir çare geldi. 
Bu kumpanyaya (klovn) gibi girmek. 
Çünkü orada halkı güldüren palyaço ka­
dar benim de iktidarım vardı. Ben de el- 
leimin üstünde yürüyor, havada perende 
atıyordum. Hemen o gün kıyafetimi düz­
düm. Bir yanı sarı, bir yanı yeşil bolca 
bir tulum yaptırdım, başıma bir keçe kü - 
lâh uydurdum. Sirkin direktörüne müra­
caat ettim. Klovn gibi çalışmak istediği - 
mi, bu işi becerebileceğimi söyledim ve 
hemen gözünün önünde bir kaç perende 
attım. Teklifimi kabul etti ve işe başla " 
dım. O  gece kalabalık bir halkın huzu­
runa gözlerimde siyah maske ile çıktım 
ve hem seyircilerin, hem pek beğendiğim 
kadının gönlünü kazandım. Ertesi sabah 
anneme yazdığım mektubda bu garib ma­
ceramı uzun uzun anlattım. Bu havadis 
annemi hiç memnun etmedi ve bana ver­
diği cevabda:
«Oğlum, sirkteki muvaffakiyetlerin 
hiç hoşuma gitmedi. Benim, senin için dü­
şündüklerim büsbütün başkadır. Bana pa- 
zularınm değil, kafanın muvaffakiyetleri­
ni müjdele!»
Loti izni bitince gemisine dönüyor. 
Tabiî aşkı da (Tulon) da kalıyor.
% O  sırada Selânikte konsoloslar hâdisesi 
oluyor. Avrupalılar Selânik limanına 
zırhlılarını yolluyorlar. İşte bu suretle 
P . Loti ilk defa olarak Türkiyeye geli - 
yor. Orada yeni bir aşk macerası başlı - 
yor. Bu hepsinden baskın çıkıyor. Azia" 
deyi görüyor ve seviyor.
Aziade îstanbuldan Selânikte bir ak­
rabasını görmeğe gelmiş, sonra tekrar îs- 
tanbula dönmüş.
Loti bu Türk kadınını son nefesine ka­
dar büyük bir aşkla seviyor. 1921 de 
(Rochefort) ta yetmiş yaşında hayatının 
son günlerini yaşarken kıymetli dostu 
(Claude Farere) kendisini yoklamağa 
geliyor. Loti’nin ölüm döşeğinin başu - 
cunda beyaz saçlı bir madamın ıslak 
gözlerini arasıra kurulamakta olduğunu 
görüyor.
Bir aralık bu kadın yerinden kalkıyor, 
şöminenin üstünde duran altın çerçeve i- 
çinde peçesi açık, çarşaflı bir gene hanım 
resmini alıyor ve Loti’nin feri kaçmış göz­
lerinin önüne koyup soruyor:
—  Büyük üstad söyler misin bana, bu 
kadın kimdir? Tanıdın mı?
Loti dalgın, dalgın bakıyor, bir mum­
ya gibi hiç kımıldamıyor.
Bayan tekrar soruyor:
—  İsmini olsun hatırlamıyor musun?
Loti büyük bir gayretle bütün kuvve­
tini topluyor, gayet ince, hafif bir sesle 
kesik kesik şunları söylüyor:
—  Evet, hafızam işlemekten kaldığı, 
dimağım hareketlerini tatil ettiği, gözle " 
rim bir daha açılmamak üzere kapandı - 
ğı zaman o mukaddes kadının hatırasını 
unutabileceğim. Demiş.
Bu resim söylemeğe hacet yok; Azia- 
denin Loti ile ilk tanıştıkları zaman çı - 
kardığı fotoğraftı.
Selim Sırrt TARCAN
Kişisel Arşivlerde İstanbul Belleği 
Taha Toros Arşivi
ilil İlil İlil! İlil Ü1 II ilil! Illll III İlil! İli1 İlil İli IHI
İr İl I I I  I .  » İr I  ıl ril I i İS I I  1 1 I:


Pierre Loti'nin aşk maceraları

Abstract

Similar works

Full text

Available Versions

Istanbul Sehir University Repository