Taha Toros Arşivi, Dosya No: 182-Yahya Kemal Beyatlı. Not: Gazetenin "Bir Bakıma" köşesinde yayımlanmıştır.İstanbul Kalkınma Ajansı (TR10/14/YEN/0033) İstanbul Development Agency (TR10/14/YEN/0033

Orhon, Orhan Seyfi

Istanbul Sehir University Repository

13 FKtM 196»
wmmwswm*«;
BİR BAKIMA
Yahya Kemâl’le...
ı r \  OLİTİKASIZ bir günde yapılacak en iyi iş, bana 
J ¡ y  Vahya Kemal’le başbaşa kalmak gibi geldi. Onun 
U* kitaplarını karıştırarak şurasından, burasından oku­
mağa başladım.
Bir şey dikkatimi çekti. Ben, Vahya Kemal’in bazı 
şiirlerini bilmiyor muşum! Her şiirinin yazıldığı günü 
hatırladığım, bu şairin birçok manzumeleri ezberimdey- 
ken, onun asıl şahsiyetini taşıyan kitabında, dikkat etme­
diğim, bilmediğim bazı şiirlerin oluşuna şaştım.
Bazı şeylerin yeni farkına vardığımı itiraf ederim. 
Son derece titiz olan şair, her kelimenin üzerinde durup, 
uzun uzadıya düşündüğü için, isim bulmakta pek o kadar 
başarı gösterememiştir.
Kendi şiir kitabına koyduğu isim de öyledir. Duyu­
lur duyulmaz hoşa giden bir tesir yapmıyor. Bir defa i- 
sittiniz ini, bir daha unutamayacağınız bir isim değil.
Tevfik Fikret’in şiir kitabının adı. o devrin zevkiyle 
güzeldir '
llübab-ı şikeste (Rübab, o edebiyatın beğendiği keli­
medir. Lir denilen sazdır.)
Şikeste de öyle! İkisi bir arada, hoşa gidiyordu.
★ ★ ★
Fikret, aradan zaman geçince oğluna ait şiir kitabı­
na yeni zevke göre bir isim koymuştur. «Halûk’un Def­
teri». Bu adı. bugünküler de beğenir.
Hele ik şiirin:
«Defter bile denmez, sekiz on parça kâğıttır.» 
diye başlaması güzeldir.
Yahya Kemal’in şiir kitabuıın ismi size biraz zorla­
ma duygusu vermiyor mu? «Kendi Gökkubbemiz!» ne de­
mek? Hafif bir tereddüde düşmüyor musunuz? «Gökkub­
bemiz» dedikten sonra, «Kendi» fazla gibi geliyor. Vah­
ya Kemal, isim seçmekte başarılı değildir. «Portreler» 
İnde Ruşen Eşreften iğneleyerek bahsediyor. Ruşen’in 
meşhur kitabının ismini ele alıyor ve beğenmiyor:
— Harb i Umuminin son senelerinde bu kitap, «Di­
yorlar ki» diye sakat bir isimle intişar etti. Daha iyi bir 
isim bulunurdu. Ama, mutlaka «Demek» mastarı kullan­
mak isteniyorsa: «Dedikleri» olurdu.
Diyor. «Diyorlar ki», (dedikleri)nden çok daha gü­
zel değil midir?
Ruşen Eşrefe kendisi bir isim teklif etmiş. Asıl o 
felâket: «Bir bahçeden, bir bahçeye.»
• k  ★ ★
Kitabını karıştırırken Yahya Kemal’in eskiyen taraf­
larını görür gibi oldum. Türkçe olmayan uzun sesli ke­
limeleri çok kullanıyor. Hele, Türkçeieşmiş, «Ateş» ke­
limesini farsca’daki gibi. «Ateş» gibi kullanması doğru 
değil!
Farkına varmamışım. Bu şiir kitabmda adamakıllı 
Osmanlıca sayılacak mısrağları da varmış!
«Sicilya Kızları» manzumesinde «Koku» yerine Fars­
ça «Bûvsun hafifletilmiş şekli olan «Bû»yu kullanıyor. 
Hele şu mısrağ:
«Fusun-u zevkile görmez bu âteşim ravza» 
tam Osmanlıca. '
«Eski Şiirin Rüzgârıyla» kitabındaki gazeller, nesir­
ler başka. Ama bunlar şairin yeni şiirleri. Arabça, Fars­
ça, terkibli dilin mazive karıştığı bir sırada yazılmıştır. 
★  ★  ★
Fakat benim asıl bahsetmek istediğim bu değildir. 
Yahya Kemal’in tarzına benzemeyen şiirler var. Fenadır, 
demiyorum ama. şairin tarzı bu değildir. Meselâ: «Cin­
ler» diye yazılmış şiir gibi. Bu şiir, Yahya Kemal’den zi­
yade aziz arkadaşım Halit Fahri’ye daha çok yaraşıyor. 
Onun korku şiirlerini bilirsiniz.
«Akbabalar geldi gene 
Dağlara haykırmaları 
Korku verir dinleyene 
Korkudan eller yukarı.»
Siz, Yahya Kemal’in «Cinler» diye şiir yazacağını 
tahmin eder miydiniz? Ben etmezdim. Onun için «Cin­
ler» şiirindeki şu mısrağlar bana tuhat geldi:
«Kızgın denizleriz ki. parıldar görünmeden.
Titrer yanında bizleri bir lahza vehmeden 
Vicdanların azabıyız, onlar tanır biz-.
Tâzim için ziyarete .gelmiş, sanır bizi.»
★  ★  ★
Yahya Kemal, bunu çok evhamlı bir zamanında yaz­
mış olacak. Sair siyasî hayatmda böyle devirler geçir 
misti.
«Eski Paris» «Büyü Şiir» manzumelerini de ilk defa 
«örmils gibiyiz. «Portreler»inde Cavit Bey’i hayretle o- 
kodum. Acaba, şair Cavit beye, bir sebeple kızgın mıydı? 
Size bu Cavit bey’e ait Portre’den bir iki satır alayım.
«Cavit bey. müfrit derecede zendosttur. Zendostlu- 
ğun farikası güzel kadından ziyade, yüksek ve temiz ai­
leye mensup zevceyi kendisine meylettirmekdi.»
Yani baştan çıkartmaktı. Eğer bu satırları onun a- 
sıtmasından sonra yazmışsa, hiç revâ değildir. Zavallı Ca­
vit Bev’in Donjuanlık edecek nesi vardı? Ufak, tefek, 
gösterişsiz, çelimsiz bir insandı. Hayatının mahremiyeti­
nin tâ içine girmiştim.
★  ★  ★
Her büyük sanatkâr bizim için ayrı bir dünyadır. 
Onun içine girdiğimiz zaman, bazan böyle ummadığımız 
şeylerle karşılaşabiliriz. Onun büyük bir sanatkâr olu­
şuna bağışlamak zorundayız.
O da bizim gibi olsa, büyük bir sanatkâr olabilir 
miydi?
ı»
Kişisel Arşivlerde İstanbul Belleği 
Taha Toros Arşivi


Yahya Kemal'le

http://openaccess.marmara.edu.tr//bitstream/11424/164071/3/001505837006.pdf

Yahya Kemal'le

Abstract

Similar works

Full text

Available Versions

Istanbul Sehir University Repository