Taha Toros Arşivi, Dosya No: 198-Tiyatro Yazıları (Nahit Sırrı)İstanbul Kalkınma Ajansı (TR10/14/YEN/0033) İstanbul Development Agency (TR10/14/YEN/0033

Örik, Nahit Sırrı

Istanbul Sehir University Repository

Dostum Harvey ve Henkli Fener
Yazan : Nahit Sırrı ÖRİK
Tiyatro mevsimi gelmeden 
epey zaman evvel Ankara Dev 
let Tiyatrosu repertuarım >bil- 
dirmişken, İstanbul Şehir Ti­
yatrosu bu usule, her itibarla 
pek muvafık olan bu usule, rij 
ayet etmedi. Dram, Komedi ve! 
Emjnönü şahneleriçjie.. bugün! 
oylanmakta bulunan .'piyesler'] 
yerlerini hangi eserlere terke­
dir ek sahneden çekilecekler, 
bu b le yeni malûm qldp. T(e-
menni edelim .ki, ,bu, kararsız; 
lık. yakında nihayet bulsun, oy; 
napacak eserler m.eysiıq İ a^şjn'
dan tamamen kararl^rpk (rou; 
harrir ve mütercimce;;.çjj» piyes! 
lerini, edebî heyetçe kabul e-! 
d.il,miş p^yeslerinj oyp.aî^bil-,; 
inek için faz'a âbırû dökıpejc-! 
ten, nüfuzlu zatların veya va-{ 
.ziyete hâkim aktörlerin huzur' 
larında eğtmekten kurtulsun-! 
lar, bahusus ve alelbusu.s oy-j 
nanacak eserler evvelden tes-i 
bit edilerek her şey dalıa ra-! 
hat ve itinah b r şekilde ha-; 
zırlanabilsin ve aktörler rol-i 
'erini daha iyi bellemiş olacak' 
sahnede görünebilsinler. Kaldı 
ki, benden önce daha b ’r hay­
li muharririn söylemiş olduğu 
bu temenırlen hoşuna ettiğimi 
de bilmiyor değ lim. ı
Boşuna daha fazla lâf etme­
yip sözü mevcut vaziyetin hi­
kâyesine nakledeyim:
Komedi ve Dram tiyatrola­
rı epey bir zamandan berj yeni 
birer piyesin temsiline devam 
etmektedirler ve bunlar da, 
evvelkiler gibi, birer tercüme­
dir. Cağaloğlıında bulunmakla 
beraber Eminönü bölümü diye 
adlandırılan üçüncü sahne ise 
üvey evlât vaziyetinde bulun­
duğundan, perdesini Komedi 
ve dramdan hayli sonra aça­
bildi ve haftada ancak 4 kere 
temsil oluyor. Koca İstanbul 
tarafı bir tek tiyatroyu her ge
ce besliyemez mi, bilmiyorum, 
Her ne ise, burası haftada a*u, 
cak döı t kere oynanıyor, tem­
sillere geç başlandığı'için de 
henüz eser değiştiriTmedi. Ec­
nebi bir eserden vaktiyle ya­
pılmış ve çeyrek âsit-'dâtıflfaz- 
la bir zaman önce temsil edil.
\ \ ■ ' t t •
miş bir adapte eser oynanmak
\ ’ ‘
ı > Bu üç eserden bahsetmeden 
önce, tahakkuk edeceği ev.vèlce 
bildirtmiş, hattâ, ifade caizde* 
tebrikâtı kabul edilmiş bir.'nok 
ta üzerinde durayım. Hani Ka 
dıköyünde de Şehir tiyatrosu-
■ nun bir şubesi.olacaktı'? Veril­
miş müjde niçin gerçekleşmi- 
yor? Şehir tiyatrosunun çek­
meleri sıralan bir türlü’gel- 
miyen eser’erle, kadrosu sene 
de ancak iki iiç hafta sahneye 
çıkabildiklerinden dolayı ziya 
desiyle üzülen —‘-yahut; bil­
mem ya, ziyadesiyle memnun 
olan— sanatkârlarla dolup ta­
şarken şehnn münevveri pek 
bol o’an bütün bir kısmından 
niçin bir sahne esirgeniyor?.. 
Pcnd'ğe kadar ve en az Üskü 
dara kadar bir hinterland*-o - 
lan Kad'köy gibi zeng;n bîr 
merkez, bir sahneyi yaşatamaz 
mı hiç?. ii
Bu noktaya belki bir gün yi. 
ne avdet etmek üzere şimdi üfl 
sahnede oynanan eserlere ge­
lelim:
Dram kısmının orta dereceli 
bir Fransız tiyatro yazarı okut. 
Jacques Deval’in eseri, (Bu Alt 
şanı Semerkant’ta), KomeJt 
kısmında Amerikalı Mary
Chase’in (Dostum Harvey) p i 
yesi, Eminöııünde de Avustur­
yalI Hans Mü’ ler’den Muhsin 
Ertuğrulun adaptesi oka»
(Renkli Fener) oynanıyor. B » 
sonuncu eseri geçen hafta, ikin 
ci eseri dün gece seyrettim.
(Devamı 15 inci sayfada/
Dostum Harvey ve renkli fener 1
( (Baştarafı 13 üncü sanfada) 
Semerkant’e henüz yolum düş» 
medi. Bu sebeple bu yazıda an­
cak' Son iki piyesten pek kısa­
ca bahsedeceğim..
Benim yaşımdaki bir tiyat­
ro meraklısı (Renkli Fener) i 
29 yıl önceki ilk temsilinden 
bilmeliydi. Maalesef yeni Bü­
rüyorum. Bu, tezi olan bir eser; 
tezi de kaldırımdan gelen ka­
dının yine mutlaka kaldırıma 
döneceği zemininde, Fahişeyi 
âdeta velileştiren bir edebiya­
tın tam zıddı. Kaldı ki, sokak 
kadınını evine getiren deli­
kanlı —gûya parlak istikbale 
namzet tiyatro yazarı— öyle 
pısırık, bir zat, , başörtülü ve 
mor kadife entarili validesi öy 
,1e sevimsiz bir bayan ki, ve 
nadim ve âşık fahişe öyle ta­
hammül edilmez bir ,h.ayata 
mahkûm edildi ki tez sarsılıyor 
ve «;Kadın tahammül edi.ir bir 
hayata. kavuşsaydı acaba geldi 
ği kaldırıma dönmez miydi?..» 
fikri —hemen hemep bir ka­
naat halinde— irtsanin,. İçine 
geliyor. Bu kadın rolü mer­
hum Neyyire Neyyirin en, mü­
him muvaffakiyetlerinden biri 
ni kaydettirmiş imiş. Şimdi Gü 
listan Güzey tarafından oyna­
nıyor. Ama bu aktris öyle sa­
rışın, güzel ve kibar tavırlı ki, 
kaldırım yosması olabileceğine 
inanmak güç. Başta Halide Piş 
kininki gelmek üzere öteki rol 
ler de fena oynanmıyör.
(Bostum Harvey) e gelince, 
Amerikada pek büyük bir mü­
kâfat kazanmış imiş, ama ilk 
önce hayli zaman tiyatro mü 
dürleri beğenmemiş ve oynat- 
pıamışlarmış. Mütercimi M. Ba 
sir Feyzioğlu.
Bana bu eserin uzun zaman 
reddedilmesi bir tefrit, fakat 
oynandıktan sonra fevkalâde 
rağbet görerek mühim bir mü­
kâfat kazanışı da bir ifrat şek 
li'nde göründü. Oldukça, iddi­
alı, tıbbi ve felsefî, fakat id­
dialı, tıbbî ve felsefi olmasına 
rağmen de pek basit tertipler 
le kahkaha avına da rağbet e- 
den bir eser. Harvey, bir metre 
seksen santimetre boyunda bir 
hayali tavşan. Elwood Dowd 
isminde bir adam onu ko'unda 
taşıdığına can ve gönülden 
iman etmiş. Kendisiyle konu­
şup durmakta. Onu timârhane 
ye atniak istiyen hemşiresi de 
tavşanı arada bir gördiimi eibi 
tımarhanenin veya kliniğin baş 
hekim; de sonunda görüyor.. 
Elwood Dowd’un dostuyle cil­
veleri o kadar uzun sürdü ki, 
nerede ise ben de telkin al­
tında kalacak ve tavşan haz­
retlerini görecektim. Ama ben 
de tecelli1 başka türlü oldu, u- 
yukladım durdum. Uyuklama­
dığım zamanlarda bu ağır rolü 
yüklenmiş olan Reşit Baranın 
ona kâfi derecede şiir katama­
dığı kanaatinde idim. Yarı de­
li hemşire rolünde ’ Bedia'-zah­
metsizce muvaffak oluyordu. 
Evlerindeki büyük biı davet­
ten yeni ayrılan kerimesinin 
tiSUarbâne veya klinikteki gar-' 
diyanla hemen aşna fişneye gi 
rişi ise esere bir tulûat çeşnisi 
getirdi. Zaten başdoktor 
-—Mehmet Karaca kısmen; ha-1 
demesi baştan başır— o, çeşni 
içinde oynadılar..
Kişisel Arşivlerde İstanbul Belleği 
Taha Toros Arşivi


Dostum Harvey ve renkli fener

Abstract

Similar works

Full text

Available Versions

Istanbul Sehir University Repository