Taha Toros Arşivi, Dosya No: 99-Muhsin Ertuğrulİstanbul Kalkınma Ajansı (TR10/14/YEN/0033) İstanbul Development Agency (TR10/14/YEN/0033

Nutku, Özdemir

Istanbul Sehir University Repository

n O h i,'"*
Türk Tiyatrosu *hun 
büyük ustası 
ölümünün 
21. yılında bugün 
törenlerle anılıyor
2000’den Muhsin Ertuğrul’a bakış
ÖZDEMİR NUTKU________________________
Bir toplumun öncüsü, uyarıcısı ve kültür savaşçı­
sı olan her sanatçı, önce kişiliğiyle varolur. Bu öyle 
bir kişiliktir ki, kendinden önce, yaptığı işi, ürettiği 
sanatı düşünen, küçük hesaplarla uğraşmayan, ken­
di çıkarlarını değil, toplumun gelişmesine katkıda 
bulunmayı düşünen, haksızlık karşısında eğilmeyen, 
bedeli ne olursa olsun düşündüğünü söyleyen ve söy­
lediğini eyleme sokan niteliklerle donanmıştır. Sanat­
çı yaptığı işten ödün vermediği ölçüde büyür ve top­
luma yararlı olur.
Yirmi bir yıl önce yitirdiğimiz us­
tamız Muhsin Ertuğnıl işte böyle bir 
kişiliği olan bir sanatçıydı. Gerçek bir 
tiyatro adamıydı. Ütopik değil ide­
alistti, oportünist değil özveriliydi.
Kendi için değil tiyatro için kav­
gacıydı. Öfkeli değil, ciddiydi. Ter­
sine, çekingen ve alçakgönüllü kişi­
liği onu birçok kişinin yanlış anla­
masına neden olmuştur. Onu içine ka­
panık, soğuk bulanlar olduğu kadar, 
saldırgan ve öfkeli sananlar da çık­
mıştır. Oysa onun öfkesi yalnızca ti­
yatro sanatını bilmeyenlere, tiyatro­
ya duyarsız kalanlara ve ona karşı 
haksız yere hakarette bulunanlara 
karşı alevlenmiştir. O en sert yazıla­
rını, tiyatroya karşı kişisel düşmanlıklara dayanan 
haksız ve seviyesiz eleştirilere karşı yazmıştır.
Uzun sanat yaşamı içinde O, ne her dönem başka 
türlü esen yellere boyun eğmiş, ne de onu ezmek is­
teyenlere kendini ezdirmiştir. Sanat yaşamı süresin­
ce bilgisini, görgüsünü, inancını büyük engellere kar­
şın yürütmüş ve bugünün tiyatrosunun oluşumuna yol 
açmıştır. Hiçbir zaman ve hiçbir yerde günlük poli­
tikanın baskısı önünde eğilmemiş, gerektiğinde bu­
lunduğu makamı duraksamadan, şapkasını alıp terk 
etmiştir. Böylece yitirdiği sadece koltuklar olmuş, 
ama buna karşılık örnek sanatçı kişiliğini ölümüne 
dek dimdik ayakta tutmuştur. Yaptığı işe olan inancı 
ve çalışması, onunla birlikte başka bir yerde yeniden 
yeşermiştir. Onun için de, yetmiş yıllık sanat yaşamı 
içinde, kendini ve sanatını sürekli yenileyen, hep ön­
ceki kendine karşı çıkarak sonraki kendini bulan 
Muhsin Ertuğrul, günümüze dek örnek bir yol gös­
terici olarak aramızda yaşamaktadır. Onun bu eski­
meyen ve duraksız gelişim gösteren sanatçı özelliği, 
sanatçı niteliğini kartvizit olarak para cüzdanında ta­
şıyan kimselerden çok ayrıdır.
Bugünkü tiyatromuzun varoluş nedeni, bu büyük 
tiyatro adamıdır. Çünkü bugünün oyuncuları olan 
bizler onun bu uzun, zor sanat yıllarının birer uzan- 
tısıyız. Ve çok iyi bilinmelidir ki, daha önce böyle bir 
ustadan yoksun olsaydık bizler de olamazdık, bizden 
sonrakiler de.
Onun sanat anlayışının karşısına 
çıkacak bir antitezde bile yine onun 
kendi kişiliği ve yaptıkları vardır. 
Sanatçının kendi döneminin güç ko­
şulları içinde büyüttüğü ve bizlere 
emanet ettiği tiyatro bugün artık çe­
şitli noktalarda yeterli değilse, çağ­
daş Türk tiyatrosunun gelişmesi açı­
sından onu yadsımakla değil, onu 
yansılamakla başarıya ulaşabiliriz. 
Gelecek kuşaklara devredeceğimiz 
çağdaş Türk tiyatrosunu yaşatmak 
istiyorsak onun ağırlığında ve değe­
rinde tiyatro adamlarına gereksini­
mimiz olduğunu hatırdan çıkarma­
yalım.
Muhsin Ertuğrul doğru sözlülüğü, 
eğilmeyışi, rüzgâr horozu gibi dönmeyişi ile tiyatro 
tarihimiz içinde her zaman anılacak örnek bir kişi­
liktir. Ama bu toplum ona ne verdi diye araştıracak 
olursak düş kırıklığına uğrarız. Onu tanıyanlar ve se­
venler dışında, toplum bu büyük sanatçıya çok az şey 
vermiştir. Yetkililer ona ne manevi huzur vermiş ne 
de maddi rahatlık sağlamıştır.
Türk tiyatro tarihi içinde tüm varettiklerine karşın, 
Muhsin Ertuğrul’un yazgısı da tiyatronun diğer öz­
verili sanatçıları gibi dramatiktir. 2000’li yılların ba­
şında bu büyük tiyatrocuyu anarken şunun bilincin­
deyiz: Her şeye karşın zamanaşımına yenik düşme­
yen bu üstün insanın her çabası ve emeği bu ülkenin 
tiyatrosu adına olmuştur.
Muhsin Ertuğrul Bildirisi 2000
ürk tiyatro 
tarihinde, Muhsin 
Ertuğrul’un yazgısı da 
diğer sanatçılar gibi 
dramatiktir. 2000’li 
yılların başında ustayı 
anarken şunun 
bilincindeyiz: Her şeye 
karşm çabası ve emeği 
ülkenin tiyatrosu adına 
olmuştur.
Kişisel Arşivlerde İstanbul Belleği 
Taha Toros Arşivi
* 0 0 1 5 0 6 0 9 6 0 0 6 *


2000'den Muhsin Ertuğrul'a bakış

http://openaccess.marmara.edu.tr//bitstream/11424/165376/3/001506096006.pdf

2000'den Muhsin Ertuğrul'a bakış

Abstract

Similar works

Full text

Available Versions

Istanbul Sehir University Repository