Taha Toros Arşivi, Dosya No: 120-Saraylarİstanbul Kalkınma Ajansı (TR10/14/YEN/0033) İstanbul Development Agency (TR10/14/YEN/0033

Güner, Sami

Istanbul Sehir University Repository

Topkapı Sarayı 
Giriş
Topkapı Palace 
—  Entrance
Topkapı Sarayı Müzesi
ve Ben
Yazı ve Fotoğraflar : SA M İ GÜNER
Yazımın başlığı pek çok 
kimseye iddialı görüne­
cektir. Oysa bu konuda 
hiç bir iddiam yok. Ola­
maz da. Aksine, Topkapı 
Sarayı öyle bir derya ki, 
ben onun içinde ancak 
kaybolurum. Buna rağ­
men böyle bir başlık koy­
mamın, hiç değilse bence 
önemli sebebi var: Şunca 
yıllık hayatımın büyük 
bir kısmı, bu sarayla uğra­
şarak geçti. Bakın, anlata­
yım :
Topkapı Sarayı, herkesin 
hafızasında ayrı ayrı şe­
killenir, canlanır ve yaşar. 
Bana gelince, duyulan, gö­
rülen, anlatılabilen bunca 
güzelliğin ötesinde çok de­
ğişik, bambaşka bir yanı 
var Topkapı Sarayının. 
Yıllarca beni kendine çe­
kip bağlayışı bu yüzden­
dir zaten. Bu, artık içinde 
yaşanılması büyük bir 
dert, üzüntü, ıstırap olan 
İstanbul’un her nasılsa 
bir köşeciğinde kalmış, 
gürültüden uzak, güzelim 
Saray’a ne zaman ayak 
bassam, içimi büyük bir 
huzur ve sükûn kaplar. 
Yaşadığımı gerçekten his­
sederim. Burası bana, sı­
cak çöllerde susamış in­
sanlara sunulan buzlu bir 
kızılcık şerbeti gibi rahat­
lık verir. Yaşamakta oldu­
ğum zamanla bağlarım 
kesilir. Alacak, verecek ne 
varsa, renkleri solmuş, 
yüksek taş duvarların ar­
dında kalır. Şehrin öldü­
rücü gürültüsünden, telâ­
şından kurtulmuşluğun 
tatlı hazzını duyarım, yüz­
yılları dile getiren süslü 
kapılar, geniş avlular, gül 
ve lâle bahçeleri, asırlık 
çınarlar, birbiri ardınca 
sıralanmış siyah selviler, 
kubbeler, kemerler, baca­
lar, büyük bir feragatle 
hayatlarını burada geçir­
miş sabırlı, mütevekkil, 
namuslu insanların hatı­
raları, beni tarihin derin­
liklerine sürükleyip götü­
rürler. Sakin ve kendi 
halinde fıskiyelerden akan 
billûr sular, sedef kakma­
lı vücutlarını, yahut gaga­
larını bu sulara daldıra­
rak uçuşan kuşlar... Bütün 
bunlar kana kana seyret­
meyi sevdiğim şeylerdir. 
Sessizce odalardan sofala­
ra, sofalardan avlulara 
geçerken kafamda hep 
bunlar canlanır. Yüksek 
sırmalı kavuklariyle renk 
renk kaftanları içinde ağa­
lar, paşalar, vezirler, ka-
Topkapı Sarayı: Üstten görünüş. 
Topkapı Palace —  Aerial view
2 3
zaskerler, imparatorluğun 
her kademesinde yıllarca 
vazife yapmış insanlar 
gözlerimin önünden ge­
çer de geçer... Ordular bu­
radan sefere çıkmış, fer­
manlar burada okunmuş, 
kelleler burada alınmış 
ünvanlar burada dağıtıl­
mış, padişahlar burada 
düşürülmüştür.
Mesleğim icabı son yirmi 
yılımın birçok günlerini, 
İstanbul’un tarihî yerlerin­
de, müzelerinde, kasırla­
rında, sokaklarında ve sa­
raylarında fotoğraf çek­
mekle geçirmeme rağmen 
bu zamanın en çoğunu, iş­
te bu size anlatmağa ça­
lıştığım Topkapı Sarayı al­
mıştır.
Fatih Sultan Mehmet’ten 
başlayarak. Sultan Abdül- 
mecid’e kadar yaklaşık 
400 sene süreyle Osmanlı 
İmparatorluğu tarihinin
Çeşmeli Havuz Pool with fountain
en ilginç olaylarını bağrın­
da saklayan bu sarayın 
uzaktan, yakından, için­
den, dışından, hatta uçak­
tan doymak bilmez bir he­
vesle güzelliğini tesbite 
çalıştım. Gerçekten her ya­
nı muhteşem, anlamlı bir 
görünüşü, nereden bakılır­
sa bakılsın insana her se­
ferinde bir kat daha art­
mış bir sevinç veren haş­
metli bir güzelliği var bu 
sarayın. Nice nice şairle­
re, ediplere, bestecilere il­
ham kaynağı olmuş. Şa­
faklarında ve gruplarında 
nice ressamın tablosuna 
konu olmuş. Dünya fotoğ­
rafçıları akın etmişler bu­
raya; çekmişler, çekmiş­
ler... Bir buçuk milyon ti­
rajlı Sunday Times gaze­
tesinin verdiği habere gö­
re bir sanat ve ilim kurü- 
lu, burasını yeni dünyanın 
yedi harikasından birinci­
si olarak seçmiş.
■>ttwr-àfe<
S3? 1**« ■« 8
« M Î
artı
i r * '  . 
• .1  ,
t * wit hr - S* V j t C  *
! ctSMUl to rs  J
Topkapı Sarayı Çeşmeli Sofa 
Topkapı Palace —  Sofa with fountain
Arz Odasi 
The room where 
the grand viziers 
addressed to the sultan.
Topkapı Sarayı Avlusu 
Topkapı Palace —  Courtyard
Tek ve büyük bir binadan 
ziyade, devir devir, parça 
parça eklenerek zaman 
içinde meydana gelmiş bir 
bir «külliye», Topkapı Sa­
rayı. Bahçeler, köşkler, 
kemerler, odalar ve sofa­
larla birbirine geçilen, ba­
zen pek süslü, bazen de 
çok sayıda yapılardan ku­
rulu. Bu kendine hâs mi­
marî topluluğu kimi öm­
rünü at sırtında geçirmiş, 
saraya seyrek uğramış, ki­
mi buradan hiç çıkmamış 
padişahların zevklerine, 
düşüncelerine, karakteri­
ne göre şekillenmiş. Her 
yanı onların hatıralarıyla 
izleriyle dolu.
Topkapı Sarayı için çok 
şeyler yazıldı, çok şeyler 
söylendi. Daha uzun yıllar 
da çok şeyler yazılıp söy­
lenecek. Ne var ki, her şey 
rahatça söylenip yazılıyor 
da bunları fotoğraflarla 
anlatmak güç oluyor. Bu­
na rağmen gözleri kamaş­
tıran, değeri ölçülemiyen 
hâzinelerin, mukaddes 
emanetlerin muhafaza 
edildiği salonları, Valide 
Sultanların, cariyelerin 
türlü entrikalarla çalka­
lanan biraz soğuk, biraz 
sihirli, biraz efsanevî, ama 
hafızalarda hep aynı gü­
zellikte yaşayan Harem 
Dairesi, Sadrazamların tö­
ren yeri olan Bâbüssaâde’ 
si, Türk süsleme sanatla­
rının en güzel örnekleriyle 
süslenmiş duvarları kenar­
larından, köşelerinden 
kendi görüş açımla, gü­
cüm yettiği kadar bir ara­
ya getirmeğe çalıştım. Her 
ne kadar o eserleri ve söz­
leri sizlere ulaştıramıyor- 
sam da hazırladığım sergi­
nin tanıtıcı bir yanı olaca­
ğına inanıyorum.
Topkapı Sarayı Harem Dairesinden 
Topkapı Palace —  Harem Apartments
Topkapı Sarayı'nın müze 
bölümü ikinci kapısından 
sonra başlıyor. İkinci av-
6
Kişisel Arşivlerde İstanbul Belleği 
Taha Toros Arşivi


Topkapı Sarayı Müzesi ve ben

Abstract

Similar works

Full text

Available Versions

Istanbul Sehir University Repository