Taha Toros Arşivi, Dosya No: 66-Vaniköy(Kuleli)İstanbul Kalkınma Ajansı (TR10/14/YEN/0033) İstanbul Development Agency (TR10/14/YEN/0033

Derviş, Suat

Istanbul Sehir University Repository

Yirmi haneli Vaniköy
Yol var; fakat üstünden geçen yok. Ev var, fakat 
hepsi birer harabe... Vaniköy bir istilâ ordusu 
tarafından yeni terk edilmişe benziyor.
Y azan : Suat D erv iş
Boş ve ıssız Vaniköy sahilleri
Çıktığım ız yer b ir iskele m i? .. Y oksa 
v ap u r lâalettayin, sahilde boş bir yere mi 
bizi b ıraktı. H er köyün iskelesi o köyün 
m erkezidir, değil m i? . O rad a  dükkân lar, 
çarşılar, kahveler velhasıl o köyün nesi v a r . 
sa hepsi bulunur. F ak a t b u rad a  iri b ir ağa­
ca asılmış balık  ağ larından  başka  hiç b ir 
şey görem iyorum .
K öprüden  1 I i b ilm em  ne k a d a r geçe 
vapurile  h areke t etm iş o lduğum uz için bir 
hayli de  acıktık. D eniz havası iştihayi faz­
la açıyor galiba. Bu kriz zam anında Bo - 
ğaziçini rağbetten  düşüren  sebep lerden  b i­
ri de bu  iştiha açıklığı olacak.
Sahile adırrumızı a ta r  a tm az ilk işimiz 
lo k an ta  aram ak .. B urada lokan ta , ahçı 
d ü k k ân ı nerede. D ükkâna benzer, köye 
ben zer b ir şey yok. K aim  du v arla rın  a r ­
kasındak i b ahçelerde  yarısı y ık ılm ak ta  o- 
lan  ve yansı yıkılm ış köşk leri ve tozlu, 
kirli cam ları âm â gözler gibi görm eden  
bak an  boş yalılarile burası b ir istilâ o rdusu 
karşısında tam am ile  te rkedilm iş b ir d i - 
y ara  benziyor.
H a ttâ  b iraz evvel ellerim izden b ile t - 
¡erimizi alan  m em urlar bile â d e ta  b ir efsun­
la sırra kadem  bastılar.
—  V aniköy lü ler uyuyor!..
—  V aniköylü ler ölm üş.
—  E vet V an iköylü ler e rbab ı tasavvufun, 
ve erm iş m evlev î derv işlerin in  gazab ına  
uğrıyarak  hâk ile yeksan  olm uşlar galiba.
A rkadaşım  bu  sözüm ün üzerine 
o lduğu yerde  d u ru y o r:
—  N eden?
—  N eden olacak, bu  köye ismini veren  
V an i E fendid ir, ondan .
—  V an i E fendi m i? B üsbütün anlıya- 
m adım . O  da  kim  oluyor.
—  T arih  k itap larına  göre dördüncü  
Sultan  M ehm et zam anında Sultanın  şeyhi 
ve bü tün  şehzadelerin  hocası o lan  çok 
âlim  bir adam m ış. O nu o dev rin  ve-
zırıâz,__ _ lan K öprü lü  M ehm et P aşazad e
Fazıl A hm et Paşa .V andan  İstanbula ge­
tirm iş ... E vvelâ  Y enicam ide vaizlik etm iş..
—  Ey s o n ra .. .
—  Sonrası b u . . .  Nasıl yapm ışsa y ap  .  
mış, pad işah ın  gözüne girm iş o lacak  ki ona 
d ah a  eskiden «P apaz korusu» ismi verilen 
buraların ı ihsan etmiş. Eskiden bu ra ları 
bostancıların  im iş ...
—  Sen neler d e  b iliyorm uşsun?..
A z kald ı, «Boğaziçi h ak k ın d a  senden  
İde yazı istesinler, sen de öğrenirsin.» d i­
yordum . F ak a t kendim i tu ta rak  ve a rk a ­
daşlarım ın  y an ın d a  k red im i m uhafaza et - 
m ek için:
—  C anım  b u n la r b ilinm iyecek şeyler mi 
d iyorum .
G enç arkadaşım  başın d an  beresini çı­
karıyor, sarı saçlarının arasından  ince p a r­
m akların ı geçirerek  onları düzeltirk en :
—  Peki e rbab ı tasavvufun  ve  m evlev î 
dervişlerimin gazabı n ered en  ç»Uı? di - 
yor.
—  Bekle, d iye cevap  veriyorum . Bu 
V ani E fend i m üteassıp  b ir  zatm ış. E rb ab ı 
tasavvufa  ve  derv işlere  p ek  z iyade kı - 
zarm ış. H ele  m evlev îlerin  en b üyük  d üş­
m anı im iş ...
—  N eden  hele m ev lev île rin? ..
—  Ne bileyim  ben.. G it tarih i yazan la ­
ra  s o r . . .  Benim  bildiğim  şey İstanbu ldak i 
m evlev îhanelerin  b ir zam anlar k ap a tılm a­
sına sebep  olm uş bulunm asıd ır. V an iköy  
halkının da  b irdenb ire  böy le  o rtad an  k ay ­
boluşu d ah a  doğrusu kaybedilm iş gibi gö ­
rünüşü böy le  b ir m anev î gazabın  tesiri o- 
lacak  vehm ini verd i b a n a . . .
H ak ik a ten  şayanı h ay re t b ir şey... D e- 
m indenberi V an iköyünün  en büyük cad  • 
desi olacağını tahm in  ettiğim iz bu  cad d en in  
o rtas ın d a  bekleşip  duruyoruz. Ne bir 
a rab a  geçiyor, ne b ir insan, ne b ir canlı 
m ahlûk ...
H ayır, hay ır y a lan  söylüyorum . B akım ­
sız b ir iki piliç, a t geçm iyen bu  yo lun  o r­
tas ın d a  b ey h u d e  yere  g ıd a  arıyorlar.
Şim di gri m antosunu , yeşil elbisesinin 
om uzlarına a tan  genç b ir a rk ad aşım :
—  F a k a t iki gözüm  diyor, senin m alû ­
m atfuruşluğun karnım ızı doyurm uyor, biz 
de rliy d im .. B akalım  ileride ne v ar... Belki 
b ir d ü k k ân  buluruz.
Beş on ad ım  sonra, sah ran ın  o rtasında  
b ir v ah a  bulm uş yolcu lar gibi sevinçle b a ­
ğ ırıy o ru z ...
Bir b ak k a l dükkân ı!..
H em en  b ak k a l dükkân ına  giriyoruz. F a ­
k a t üm idim iz d ah a  ileride sıcak yem ek  
bu lm ak  o lduğu  için b ir  iki p ak e t şokola  
sa rd ırd ık tan  sonra, kapısın ın  üzerinde - 
ki tab e lâd an  ismini öğrendiğ im iz b ak k a l 
Bay M acitle konuşm ağa başlıyoruz:
' —  K öyünüz çok tenha..
—  Y ook, kalabalık tır. Y irm i hane  k a ­
d a r  var..
N ikbin b ir b a k k a l .. .
—  Size bu k a d a r hane çok  m u geliyor?
—  Ne o lacak  b a y a n .. .  B ütün Boğaziçi 
b ö y le .. .  N eresine gitseniz tekü  tenha... 
Bizim köyüm üz küçüktür.
—  Sizden başka  b ir d ü k k ân  yok  m u 
bü tün  k ö y d e ? ..
—  H ayır, ben  bu ran ın  biricik b ak k a lı­
yım ..
—  D em ek yirm i evin insanı sizi geçin­
d irecek  k a d a r alış, veriş ed iyorlar.
—  E lham dülillâh  ölm iyecek k a d a r kaza, 
nıyoruz. Kuleli m ektep lileri d e  bazan  bize 
u ğ ra r la r .. .
—  Bu yıkık yalılar, n eden  yık ılm ış?.
—  T am ir g ö rm üyorla r d a  ondan , bv 
lediye y ık tırıyor.
—  Y â ! . . .
—  B unlar kim e a itti? ..
—  Eski vükelâya a i t t i . . .  E sk iden  bu  - 
rad a  yirm i kadaT yalı v ard ı.. O n sekiz, y ir. 
mi de  hane. Şim di hepsi söylediğim  gibi 
yirm iye indi.
—  Boğaziçine artık  rağ b e t yok , d iy o r­
lar n e d e n ? ..
—  N eden  o la c a k ...  İn san lar artık  d e  - 
ğişmiş te o n d a n .. .  İyi h av a  b u rad a , güzel 
m anzara  b u rad a , sessizlik, rah a t b u ra d a .. .  
H er şey, her şey b u rad a , ucuz ev de  b u  - 
r a d a . . .  F a k a t ne b ileyim  ben , insan lar 
koyun sürüsüne benziyor. Ç oban ın  ö n ü n d en  
b ir koyun ayrıld ı m ı sürü de  a rkasından  
gider.
Şim di in san lardan  b iri çıkm ış, Suadiye, 
B ostancı ta ra fla rın a  gitm iş diye herkes a- 
kın, akın  o ta ra fa  gidiyor.
—  O  ta ra f ta  tram v ay  var. V ap u r var, 
ko lay lık  var.
—  R ağ b e t te  var. İstanbu llu lar bu  ta ra ­
fa d a  rağ b e t ederlerse  b u ray a  da  p a ra  d ö ­
külür.
—  Peki am m a, evvelâ  p a ray ı dökm ek , 
sonra rağbe ti b ek lem ek  d ah a  doğru  de - 
ğil m i? ..
—  Şirket, şirket diye h a lk  şikâyet ed i­
yor. Ş irketin  yolcusu yok  ki şirket fiatları 
indirsin. Bu da  k azanacak  ki v ap u r İşlete­
cek.. Ş irket b u ; fık a rap e rv e r cem iyeti d e ­
ğil k i . . .
—  Bu ta ra f ta  görü lecek  ne  v a r ? '
—  H iç b ir şey y o k . . .  Y ani çok  şey var.. 
Şu yolu  tu ttu n u z  m u, y u k arıd a  rasa thane  
var.
—  O raya gideceğiz, onu biliyonız, b a ş ­
k a?
—  B aşka Kuleli m ek teb i.
—  O nu d a  biliyoruz. B aşk a? ..
—  B aşka hiç b ir şey y o k . . .
—  R asa th an ey e  n e red en  gidilir, bize
yol gösterir m isin iz?..
—  H ay, h a y .. .
D ışarı çıkan  Bay M acit b ize bir sırt
gösteriyor.
—  İşte y o l . . .
—  Bu yol m u?
—  E vet d iyor. Bu sırtı tırm anınız, r a ­
sa thanen in  bahçesine gidersiniz.
V e biz gene bugün d e  keçiler gibi Bo- 
ğaziçinin yolsuz d ağ la rın a  tırm anıyoruz.
Suat Derviş
Kişisel Arşivlerde İstanbul Belleği


Yirmi haneli Vaniköy

Abstract

Similar works

Full text

Available Versions

Istanbul Sehir University Repository