Hostyn, N.

Open Marine Archive

HOOG BEZOEK 
Op 23 juni i 774 bracht de Aartshertog Maxi· 
miliaan met zijn gevolg een bezoek aan de 
oesterparken CLAYS & Cie. "Naer het 
noenmael genomen te hebben, begaf zig 
het geheel Gevolg naer de Oester-Banken, 
om den zelve, benevens den grond en ont-
werp van onzen nieuwen aengeleyden kom 
te bezigtigen " (BOWENS) 
KLACHTEN OVER DE DE LOOSE'S 
Niet steeds l1ep alles gesmeerd in de oester-
parken CLAYS & C1e: soms werd er 
geklaagd over een tekort aan oesters. Zo 
door de Oostendse Magistratuur 1n 1770-
1771. 
Daarom werd van Regeringswege aan de 
firma het bevel gegeven wekelijks vooral 
twee tonnen oesters te bezorgen aan de 
Oostendse vismijn. Dit gebeurde per 
decreet van 14 october 1771. 
LE VASSEUR, de directeur der Zoutraffina-
derijen, meldde in een brief van 29 october 
1765 al, de grote mistoestanden in de oes-
terparken, voortspruitend uit onwetend-
heid .. 
In 1768 deed de Ieperse stadsmagistraat 1n 
een schrijven aan de Raad van Financiën 
officieel haar beklag over de slechte kwali-
teit en de hoge prijzen van de Oostendse 
oesters. 
In 1771 volgde de Oostendse stadsmagi-
stratuur. 
In 1775 beklaagde de Gentse magistratuur 
zich bij haar Oostendse collega's over de 
slechte kwaliteit van de hen toegezonden 
oesters. 
In 1780 verkreeg de maatschappij dan ooi( 
geen verleng1ng voor hun 15 jaar oud exclu-
sief octrooi. de Regering was van oordeel 
dat de oesterteelT een gevestigde en blijk-
baar voorspoedige nijverheid geworden 
was, die ook voor àndere ondernemers 
moest vrijgegeven worden. Zo wer.d het 
voor elkeen mogelijk eigen oesterputten aan 
de Vlaamse kusten aan te leggen. Te Oost-
ende kregen de parken CLAYS & Cie 
algauw het gezelschap van twee concurren-
ten: de oesterputten CLEMMEN en de oes-
terputten POLLlOT 
Hoe de oesterputten CLA YS er uit zagen, 
weten we door enkele doeken van de 
gekende Brugse schilder Jan GAREMYN 
(1712-1799) die ze als onderwerp hadden. 
Een exemplaar uit 1765 bevindt zich in de 
verzameling A. MONBALLIU ie Brugge; een 
doek uit 1766 berust in de verzame,'ing van 
Baren KERVYN DE VOLKAERSBEI<E te 
Sint-Michiels. 
DE OESTERPUTTEN CLEMMEN 
Gen. Maj. Baron DEVOS ging akKoord maar 
opperde toch bezwaren· er bestond immers 
een bouwverbod binnen 399 vadems van 
de vestingen. Hij vreesde dat men door het 
verlenen van een toelating aan CLEMMEN 
een precedent zou scheppen. 
Bij het rekwest van de CLEMMEN's hoorde 
een plattegrond van de terreinen aan hel 
Nieuwe Dok, de Sinte-Catharinakreek en de 
Gouweloozekreek met de plannen van de 
nog aan te leggen oesterput erop uitgete-
l(end. Op het met zorg getekende en 
geaquarelleerde plan staat naast de 
legende ook nog de volgende tekst: 
"Les soussignés déclarent que Ie plan ei 
dessus conteint sous les lettres A & 8, les 
balimens par eux demandés pour leurs 
bancs d'huîtres y dés1gnés contormément 
au petit plan ei joint de ves balimens cotées 
en longueur largeur et hauteur fait à Gand 
ce 15 may 1780. 
Les c1nq fréres Clemmen''. 
Op 8 juli 1780 al, kregen de Gebroeders 
CLEMMEN de gewenste vergunning van-
wege de overheid. De toelatingsacte stipu-
leerde alle gegevens betreffende de 
geplande aanleg. situering van het terrem, 
bouw van huis en hangar, toelatingsvoor-
waarden ... Ziehier de tekst van die acte. 
"Son Altesse aiant eu Rapport du contenu 
en cette requete a pour et au nom de L'lm-
pératrice Douairiere et Fl.eine apostolique 
par avis du Conseil des Domaines el finan-
ces de Sa Majesté accordé comme elle 
aceare par cette aux Sup!ians la permission 
de faire construire une loge el autres bati-
mens nécessa1res à l'établissement d'un 
Banc d'Huitres pres de la Ville d'Ostende, 
dont !'Emplacement des Balimens proposés 
est en dehors du Poldre de Ste. Catherine 
au con!luanl des Creques gauloises et 
désigné au Plan cy-joint sous les lettres A 
et 8. Ie premier des d. Batimens à construire 
à l'endroit A, consistani en une petite 
maison en maçonnerie de dix huit pieds de 
longueur sur quatorze de largeur et de qua-
torzede hauteur et Ie second à l'endroit B. 
en une loge de charpente de cent pieds de 
Iongeur sur ving! de largeur conlorméments 
aux Plans et Profils du d. Balimens ci-éga-
lemen: joints et signés par les suplians à 
charge et condilion qu'il sera libre à Sa 
Majesté de retirer el faire démolir par les 
Suplians l'un et l'autre de ces balimens dès 
que Son Service l'exigera sans que les 
Suplians leurs hoirs ou aiant Cause pouront 
exiger aucune indemnité tant pour les Bati-
menis que pour Ie terrein et les accessoires 
des Bancs d'Huiwes ce que les Sup!ians 
de·vront transcrire par une soumission en 
lorme quïls remettront à !"officier ingenieur 
de station à Osiende ordonne Son Allesse 
à tous ceux qu'il appartiendra de se regler 
et conformer selon ce fait à Bruxelles ce 
huit jufliet Mil Sept Cent Quatre Ving!. 
Starhemberg 
Le Baron de Casiers 
Paradis 
Baudier {?) 
De Gebroeders CLEMMEN, ook al uit Gent, 
bleven niet bij de pakken zitten toen het 
monopolie cijnspacht van CLAYS & Cie ver-
viel anno 1780. Eind april 1780 hadden ze 
al de cijnspacht van ene "butteput" aan de 
buitenkant van de Sfnte Catharinapolder 
overgenomen van Jos OLLEVIERS, met de 
bedoeling er een oesterput aan te leggen. 
Oaarv:mr hadden ze echter toeiat1ng van de 
Regenng nodig. Eind april werd hun vraag 
overqemaakt aan de Raad van Financiën. 
Daarop verKlaarden de Gebroeders CLEM-
MEN zich schriftelijk akkoord met de voor-
waarden genoemd in de acte · 
"Les soussignées certifient d'accomplir \ou-
les les articles reprises dans i'octroy depe-
Cilé en notre faveur Ie huit de juillet 1780 
par Son Altesse Royale Le Prince de Star-
hemberg, pour l'érection d'un banc d'huî-
tres, loges et autres balimens necessaires, 
qui ont élé proposés en dehors du Polder 
de Ste. Cathnne Ie long de la rive gauche 
du havre, en vertu du dit octroi nous nous 
s~JUmettons à faire démolir lesdits batimens, 
des que Ie Service de Sa Majesté l'exigera, 
Sans que nous puissions prétendre, n'y exl-
ger aucun indemnité, tant pour lesdits bali-
mens, que pour Ie lerein et les accessoires 
du dit banc d'huitres, c'est-ce que nous 
transcrivans par la présente Soumission en, 
en due forme que nous remettons en main 
de M. Ie Capitaine et Ingenieur de Lamy de 
Station en la Ville d"Ostende pour servir au 
besoin. 
Ost. ce .. 1780. 
Pas in 1787 werd Judocus CLEMMEN 
eigenaar der gronden van de oesterput Hij 
betaalde er 1.150 gulden voor in dat jaar. 
Met het oog op die transactie maakte .,den 
geswaren Lantmeter Slams van de vrijen" 
Johannes RAMAULT op 18 mei 1787 een 
.,Caerte liguratil" van de oesterput en de 
bijbehorende terreinen op. Op 5 juni had 
Judocus CLEMMEN voor Notaris Paulus 
RYCKAERT Andreas VAN ISEGHEM als 
zijn gevolmachtigde aangesteld. Op 1 i sep-
tember sloot A.J. VAN ISEGHEM 1n naam 
van Judocus CLEMMEN de koop al met 
twee vertegenwoordigers der eigenaars van 
de Sinte-Caiharinapolder. In het koopcon-
tract werd o.m. de tekst van RAMAUl T's 
.,Caerte Figuratif" hernomen: 
.,WIJ PETRUS VAN BERBLOCK ende 
Jacobus de Knuijt Scheepenen in deeze tij-
den der Sleede ende Port van Oostende 
doen Ie weeten dat op heedGn dato dezer 
voor ons zijn gekoomen ende gecompareert 
1n persoonen Jonker Jan Baptiste De Ghel-
der en Jonker, Henricus Legillon als geaut-
heriseerden ter Cuere ende meentugte van 
daeten 26 februarij 1787 van de heeren 
groote gelande van de Polder van Sinte 
Cathrine neevens deeze Stad welcke 
heeren comparanten hebben bekent ende 
beleeden zoo zij doen bij deezen wel ende 
deugdelijk verkogt te hebben geevende 
over zulk b1j deezen halm ende wettelijcke 
gijfte aen ende in prolijtie van dl-leer Judo-
cus Clemmen woonende binnen de Stad 
Ghend ter acceptatle van d'Heer A.J. Van 
lseghem Negoeient binnen deeze stad als 
maglig bij procuratie over den voornoemden 
D'heer Clemmen dezelven procuratie aldaer 
op den 5 juny i 787 gepasseert voor den 
Notaris Meester Paulus Ryckaert en zee-
kere getuijgen ten passeeren deezer gelehi-
teert ende gereslltueert over hem zijnne 
hoirs ende naer Commers accepteerende 
den nomber van twee gemeeten twee lijn-
nen en vijfenveertigh Roeden lands volg-
hens Landmaete gedaen door den ges-
wooren landmeeter Slands van den Vrijen 
Jeannes Ramault op den iS mey 1787 voor 
hem heer Judocus Clemmen 1n Cheijnse 
gebrui}kt ten meerderen deeze tot eenen 
hoesterput geleegen in den noordoosthoek 
ouyten de bed[cklnge vanden gezeyd~n pot-
D 
53 
der onder de Jurisdictie deezer Sleede 
abcuiteerende in zijnen geheelen al tus-
schen de Keijiaer!s Creeke; aende oost-
zijde, den polderdijck tot aen de Cruynne 
gemeenten & Son jeghens de propnëteyt 
van d'Heer Loose aende Westzijde Stree-
kende met den Zuijthende scheedende op 
het point van het Cromme van den Dijck 
vanden polder aenden Grond van d'heer 
Pieter Pollet bij Coope vandenzalven polder 
ende met den noordhende naest de west-
zijde vande voorschreeven propiëteyt 
d'Heer Loose verheekende met een kleijn 
weijlandeken naeres de oostzijde noord-
weert, geschied ende deeze Coop ende 
Gifte door ende m1ts de Somme van Elf 
Hondart Vijfligh Guldens Wisselgeldt Zuyver 
Goed! voor zuyver Gold (?) Welcke Som me 
Sieur C.J Bouvaert als ontfanger-generael 
van den gemelden polder ten deezen 
meede compareerende van den heer 
acceptant in camplant bekent ontfangen te 
hebben dienende deeze voor volle ende 
absolute quittantie zonder van eenige 
andere ofte voordere naarrnaels meer te 
moeten doceeren dan alleenlijk uyt Cragte 
deezer ende mits welken verciaeren 
d'Heeren Comparanten in hunne voorseh-
reeven qualileit aan hetzelve Land geen 
regt, mag! cause nogte actie te hebben of 
te pretenderen nemaer hetzelve te laeten 
ende Ie renunctieren aen ende in prolijtie 
Van den Voornoemden d'heer Jud. Clem-
men zijnner hoirs ende Naercommers 
omme bij hun dan of voortaen te gebruyken 
ende te ditlormeeren als van hemlieden 
andere Eygene ende propre goederen met 
belofte van guarand dat denzeiven grond 
als voorzeyt is vrije suyver ende onbelast 
hebbende D'Heeren Comparanten Vercao-
pers zoo zij agieren gedaen ende den Heer 
Acceptant in de ziele van zijnen mandant 
gere .. teerd den lod (?) dat deeze Vercoo-
pingh nog te Coop niet en is gesch1ed omme 
den zeiven Grondt te brengen in doeder 
handt van eenige Kerken, Cloosters, Con-
venten, Hospitaelen. In Contrarie S. Majes-
teyt placcaerte tendien Poorte geEmaneerd 
ende alzoo den hiervooren gezeyde grondt 
door den gemelden d"Heer Clemmen in 
Cheynse gebruikt...?.. comt denzeiven 
Cheyns 't Seedert meye 1787 in profytle 
van den meer gemelden d'heer Judocus 
Clemmen bij doen wordt den Zeiven mids 
deezen gedood! ende geannuleerd. 
In KENNISSE der waerheyd hebben wij 
deeze gedaen depecheeren onder onze 
respectie Zeegels hieronder uythangende 
neevens het handteken van onze RaedPen-
sionnaris deezen Elfsten September 1700 
Seevenentag hentigh. 
VAN LERBEF!GHE." 
ZATERDAG 7 MEI 1988 
OPEN - DEURDAG 
STEDELIJKE VISSERIJSCHOOl JOHN BAUWENS 
Mercatorlaan 15 
PROGRAMMA: 
i 1.30 u. Aperltiefconcert: "The Broadway Jazz Gang" 
13.00 u. Feestmaal: "Koud visfestijn" 
14.30 u. Concert: Fanfare "De Broederliefde" 
Tentoonstellingen: F. Vandekerc:khove- J. Muis 
Doorlopend: Video-show- Tentoonstellingen-
Volksspelencircuit - Barbeque 
JUDOCUS CLEMMEN 
modem zakenman 
uit de 18e eeuw! 
Judocus CLEMMEN (0 1712), gehuwd 
met Marie-Barbe THEEUWS, was een 
vooraanstaand zakenman in zijn tijd. Hij 
had fortuin gemaakt met de linnenhan-
deL Zijn kapitalen Investeerde hij in 
nieuwe of minder frequente industrie-
takken. Zo richtte hij in 1777 een 
katoendrukkerij op te Gent, en zoals 
we zagen de oesterputten in Oostende, 
dil samen met andere familieleden. 
Later nog rustte hij sloepen uit voor de 
visvangst aan de Doggerbank. Op 18 
november 1791 ontving hij de patent-
brief van Baron. Na zijn dood, op 23 
januari 1802, kwam de oesterput in 
handen van zijn 7 kinderen, nl. Jean 
CLEMMEN Baron van Petegem, Lie-
ven CLEMMEN, Francis CLEMMEN, 
Pieter CLEMMEN, Anna-Barbara 
CLEMMEN (echtg. Marie-Regis DU 
ROT), Jose CLEMMEN en Marie-
Joanna-Jacoba CLEMMEN (echtg. 
François SPEELMAN). 
Jean, Lieven, Francis, Pieter en Anna-
Barbara verkochten op 2 juli 1802 hun 
aandeel in de oesterput aan hun broer 
Josse CLEMMEN POELMAN en aan 
François SPEELMAN, de echtgenoot 
van Maria-Joanna. 
Voorafgaandeliïk aan de verkoop van de 
oesterput CLEMMEN (zie kaderstuk) 
werd volgende schaHing opgesteld; 
"Generale ?risye gedaan tot Ostende in 
jully 1802 van den hoesterput campets-
rende aan d'hoirn van d'heer J. Clemmen 
Pere zoo als volgt alvooren weerdeeren den 
grond bestaende in 2 gemeten 2 linnen & 
45 roeden op den zeiven prys, zoo als die 
ten jaere 1787 van 1ncoop met onkosten 
betaeld is geweest, 
ter sorrtme van 1350. 2. 4 
Al het timmer en yserwerk 
van den hoesterput grach-
ten, logien en huys 
ter somme van 8068 
al het matsewerk 
ter somme van 1490 
2 groote en een ciaenen 
boot met riemen, haecken 
& al de oude fustagien, 
boomstucken, hoepels, & 
Guypersgereedschap 
ter som me van 287. i 2 
de schoppen, los & spoel-
manden, schaoven voor 
de buysen, copplancken, 
kammen, cortewaegens, 
touwwerk, & 2 schalken 
Ier somme van 161. 10 
3 tonnen Terre 
Ier somme van 72 
alle de noorsche deelen, 
cutters, placken & .linge (?) 232. 5 
Total Co}Jrant 11881. 9. 4 
Er werd uiteindelijk een verkaapssom van 
17.300 f cour! overeengekomen_ Zoals 
blijkt uit het verkoopcontract (x), ontvingen 
de 5 verkopers elk 1/7 deel, terwiJl de reste-
rende 2/7 de kopers-medeërfgenamen ten 
goede kwamen. 
Norbart Hostyn. 
(vervolgt) 
Kuwait Petroleum 
(Belgium) 
* Marine en Industriële Oliën en Vellen 
* Probelgas P,V,BA Werfkaai 25b, 8380 Zeebrugge- TeL (050) 54 77 27 
I 
~OSTADRES: POSTBUS 72, 1!000 BRUGGE- TEL (050)38 37 51!- 85 
54 


De oesterputten van Oostende in de 18e eeuw (II)

Abstract

Similar works

Full text

Available Versions

Open Marine Archive