Rombaut, B.

Open Marine Archive

 - 138 -
PROXIE VERSUS MODEL-PROXIE VERGELIJKING: HOLOCENE EVOLUTIE 
VAN HET KLIMAAT IN DE ATLANTISCHE REGIO 
Rombaut Bernd 
Renard Centre of Marine Geology, Vakgroep Geologie en Bodemkunde, Universiteit Gent, Krijgslaan 
281 (S8), 9000 Gent Universiteit Gent, Krijgslaan 281 (S8), 9000 Gent 
E-mail: bernd_rombaut@hotmail.com  
De initiële stap van deze thesis was het creëren van een uitgebreide database bestaande uit 
temperatuurreconstructies van het zeeoppervlak van de Atlantische Oceaan gedurende het 
Holoceen. In totaal zijn data van vijf verschillende, vaak gebruikte, proxie methodes verzameld in 
deze database. De vijf proxies zijn alkenonen, Mg/Ca in planktonische foraminiferen, en faunale 
assemblages van dinocysten, diatomeeën en planktonische foraminiferen. De eerste twee methodes 
worden gebruikt om gemiddelde jaarlijkse temperaturen weer te geven (via calibraties), terwijl de 
andere gebruikt worden om winter- en zomertemperaturen te reconstrueren (via transferfuncties). 
De thesis bestaat uit vier delen: (1) een vergelijking tussen de verschillende proxies; (2) de Holocene 
temperatuurveranderingen en de gerelateerde oceaanstromingsveranderingen en atmosferische 
veranderingen; (3) analyse van de data op kortere tijdschaal (100 jaar) en de relatie met 
zonneactiviteit; (4) de vergelijking van de proxie data met het ECBILT-CLIO-VECODE 
paleoklimaatmodel. 
 
Het bestuderen van de verschillen qua gemiddelde Holocene temperaturen, temperatuurevolutie en 
temperatuurvariabiliteit tussen de verschillende proxie data brengt verschillende trends aan het 
licht. Een seizoenale voorkeur in productiviteit en groeiseizoen is een goede verklaring voor de 
anomaal hoge temperaturen in alkenoon datasets van hogere breedtegraden. Afwijkende 
temperatuurtrends en een tekort aan seizoenale variabiliteit in reconstructies gebaseerd op 
planktonische foraminiferen (faunaal en Mg/Ca) afkomsting van vooral mid- en hoge latitudes 
suggereren dat er een invloed is van thermocliene temperaturen. Dit komt tevens overeen met 
studies die stellen dat de gemiddelde leefdiepte van planktonische foraminiferen dieper is dan van 
de overige microfauna gebruikt voor temperatuurreconstructies. Deze bevindingen betekenen dus 
dat, vooral op hogere breedtegraden, de interpretatie van minstens drie van de vijf methodes zou 
moeten aangepast worden. 
 
Vier verschillende periodes in het Holoceen konden vaak teruggevonden worden in de data. Een 
eerste periode tussen ongeveer 11500 en 9500 jaar BP is geassocieerd met een grote variabiliteit in 
temperatuur in de hogere breedtegraden en een opwarmende trend in zo goed als de ganse 
Atlantische regio. De temperatuurtoename en hoge variabiliteit kunnen geassocieerd worden met 
de opstart van de thermohaliene circulatie en initiële instabiliteit door het periodiek snel afsmelten 
van ijs. Een tweede periode strekt zich uit van ongeveer 9500 tot 8000 jaar BP. Deze periode wordt 
gekenmerkt door een kleine temperatuurafname in de meeste gebieden van de Noord Atlantische 
Oceaan (0,5-1,5°C), terwijl het noordwesten van de Atlantische Oceaan een plotse 
temperatuurstijging ondergaat. Deze temperatuurstijging is het duidelijkst (~6°C) in het gebied ten 
westen van de Reykjanes Rug (ten zuiden van IJsland). Een mogelijke oorzaak voor deze plotse 
verplaatsing in warmteverspreiding is het (plots) noordwaarts opschuiven van de Golfstroom onder 
de invloed van een maximum in insolatie op hogere breedtegraden gedurende de zomer en een 
hoge temperatuursgradient tussen oost Canada (gletsjers) en de warme Atlantische wateren. Rond 
8000 jaar BP is er opnieuw een plotse verandering in temperatuurevolutie. De 8,2 ka BP event en de 
start van het vormen van Labrador Sea Water zijn de mogelijke triggers van deze 
temperatuuromslag. De periode tussen 8000 en 5500 jaar BP wordt gekenmerkt door tegengestelde 
temperatuursveranderingen ten opzichte van de tweede periode. De start van convectie in de 
Labradorzee en een afname in insolatie gedurende de zomer hebben geleid tot een meer zuidwaarts 
traject van de Golfstroom. De doorzetting in de afname van zomerinsolatie en het afsmelten van de 
Laurentide Ice Sheet zijn waarschijnlijk de oorzaak van een laatste grote reorganisatie van de 
oceanische- en atmosferische circulatie rond 5500 jaar BP. De temperatuuromslag rond 5500 jaar 
BP wordt geweten aan een drempelwaarde die bereikt wordt tijdens de zuidwaartse verplaatsing van 
de Golfstroom. De laatste periode tussen 5500 jaar BP en de pre-industriële tijd, is in het algemeen 
een periode van grillige temperatuurdaling in bijna gans de Atlantische regio. Gedurende de laatste 
8000 jaar treedt de grootste temperatuurdaling op in het noordoosten van de Atlantische Oceaan. 
Dit en nog enkele andere veranderingen in temperatuur en neerslag suggereren een trend naar een 
positieve North Atlantic Oscillation index, wat een meer zonaal weerpatroon inhoudt. 
 
 - 139 -
Een gedetailleerde analyse van de temperatuurvariabiliteit op 100-jarige tijdschaal leidde tot de 
ontdekking van gemiddeld 200 jaar en ongeveer 500 jaar cycli. Beide periodiciteiten duiden op een 
verband met zonneactiviteit. De eerste komt waarschijnlijk overeen met de ~205 jaar de Vries 
zonnecyclus. Een vergelijking van de ~500 jarige cyclus met uitgesproken minima in zonneactiviteit 
suggereert ook een verband tussen beide. Een spectrale analyse is echter nodig om het bestaan van 
deze cycli te bevestigen. 
 
Het ECBILT-CLIO-VECODE model is in staat om gemiddelde temperatuursveranderingen over een 
brede latidunale band te voorspellen, maar faalt op het gebied van lokale veranderingen. Het feit 
dat het model de zuidwaartse verschuiving van de Golfstroom niet simuleert, leidt waarschijnlijk tot 
de anomaal hoge temperaturen in de Atlantische regio tussen voornamelijk 50 en 60°N. Van alle 
modellen aanwezig in de PMIP2 database is het enkel het Australische CSIRO-Mk3L1.1 model dat 
erin slaagt om de zuidwaartse migratie van de Golfstroom op te pikken. 


Proxie versus model-proxie vergelijking: Holocene evolutie van het klimaat in de Atlantische regio

Abstract

Similar works

Full text

Available Versions

Open Marine Archive