Claus, S.

Cuvelier, D.

Open Marine Archive

Onze zee
rijker dan je denkt
Eén soort is volledig uitgestorven op het BCP, namelijk de 
stekelrog. Drie geïntroduceerde soorten zijn de grote marene,
de bronforel en de regenboogforel.
Het BCP is door haar specifieke morfologie van zandbanken
een gunstige plaats voor jonge organismen om op te groeien.
De ligging van de zandbanken verleent namelijk een 
beschermende en beschuttende functie aan de kust, waardoor
ze als kraamkamer beschouwd wordt voor zowel vissen als
ongewervelden. Op deze manier groeien de jonge vissen van
een aantal soorten op in de kraamkamers bij de kust, 
gescheiden van de adulte populaties (dit is o.a. het geval bij
platvissen). 
De verschillende levensstadia - ei, larve, juveniel, subadult
en adult (volwassen) - van een vis vertonen niet altijd dezelfde
levenswijze. Zo drijven de eieren en de jonge larven van een
De vissen van het Belgisch Continentaal Plat
Tong
TarbotMakreel
Kabeljauw
Bodemlevende vissen Pelagische vissen
Commercieel Platvissen (tong, schol, bot, schar) Haring, sprot, makreel
Kabeljauwachtigen (kabeljauw, schelvis, en wijting)
Niet commercieel Grondels, pieterman, slijmvis,en zeenaalden
Zeewolf, doornhaai en steenbolk Diklipharder, smelt
Mariene vissoorten binnen Autochtoon Geïntroduceerd Uitgestorven
het BCP (oorspronkelijke bewoners)
141 soorten 138 soorten 3 soorten 1 soort
Figuur 1: De levenscyclus van de tong omvat een planktonische ei- en larvale fase en een bodemfase
van juveniele, subadulte en volwassen dieren. 
Genetische verschillen tussen vissen  
Door middel van genetisch onderzoek kan men heel wat te
weten komen over de populatiestructuur en de migratie-
patronen van vissen. De grondel, het dikkopje (ook zoete-
mondje of suikerbuikje genaamd), verplaatst zich over relatief
kleine afstanden (in de grootte orde van 10 – 50 km) en doet
aan broedzorg. De larven zijn vrijlevend. Er is een duidelijk
genetisch verschil tussen dikkopjes van de zuidelijke
Noordzee en dikkopjes van het Kanaal, die dan weer sterk
lijken op de populatie van de noordelijke Noordzee (Figuur
2). Binnen de zuidelijke Noordzee vinden we subtielere ver-
schillen (metapopulaties genaamd) voor de Belgische en de
Nederlandse kust.
De tong daarentegen vertoont een heel ander genetisch
patroon. Deze vis heeft een vrijlevend (planktonisch) stadium
(ei en larve) en kan zich als volwassene over grote afstanden
verplaatsen (in de grootte orde van 50 – 200 km). 
Hij vertoont heel wat minder genetische variatie binnen de
Noordzee. Op Europese schaal daarentegen bestaat er 
echter een genetische structuur. Er zijn duidelijke verschillen 
tussen tong uit de Oostelijke Middellandse Zee, de Westelijke
Middellandse Zee en de Atlantische oceaan. 
Onderstaande figuur toont het verschil in genetische vinger-
afdruk tussen een populatie tong van de Noordzee en een
populatie van de Adriatische Zee. Zulk genetisch bandenpa-
troon laat toe om snel de genetische verschillen tussen popula-
ties te ontdekken. Vissen (= kolommen) links op de figuur
komen uit de Noordzee; vissen rechts op de figuur uit de
Adriatische Zee. Bemerk de grotere diversiteit aan bandjes 
Figuur 2: De populaties van het dikkopje uit de zuidelijke Bocht van de Noordzee (rood) onder-
scheiden zich genetisch van Het Kanaal en de centrale Noordzee (blauw). De genetische verschillen
voor de Belgische Westkust (donkerrood) en ter hoogte van de Voordelta (roze) zijn subtieler. 
Zulke onderverdelingen vallen te verklaren door de kleine afmeting en dus geringe zwemcapaciteit
van grondeltjes. 
(allelen genoemd) in de Noordzee en de aanwezigheid van
een vaak voorkomend allel (onderste banden) in de
Adriatische Zee. Deze methode vindt toepassingen in de
voedselveiligheid en het beheer van visstocks. 
Figuur 3: De genetische populatiestructuur van de tong vertoont weinig verschil tussen de centrale
Noordzee, de zuidelijke Bocht van de Noordzee en het Kanaal (blauw). Dit betekent dat deze 
dieren zich regelmatig over relatief grote afstanden verplaatsen. 
Genetische vingerafdruk van tong. Elke vertikale kolom stelt één enkel individu voor dat
genetisch onderzocht werd in het laboratorium voor Aquatische Ecologie, KUL. 
6
bodemlevende vis (b.v. tong) mee in de waterkolom (plank-
ton), terwijl juvenielen en adulten zich op of in de buurt van
de bodem bevinden. Een vis kan m.a.w. gedurende zijn
levensgeschiedenis deel uitmaken van verscheidene ecosyste-
men. Als hij voorkomt in de waterkolom wordt dit als pela-
gisch bestempeld en nabij de bodem als demersaal.
Vissen verkiezen bovendien een bepaald sedimenttype: som-
mige soorten kiezen voor een zandige bodem, anderen voor
een slikbodem.


De vissen van het Belgisch Continentaal Plat

Abstract

Similar works

Full text

Available Versions

Open Marine Archive