Gleissner, J.

Open Marine Archive

De evolutie in de haven staat nooit stil
Antwerpen revalorizeert
oudere dokken
Een haven is nooit af. Ze dient met name voortdurend În
te spelen op de evolutie in' de scheepvaart en in de
goederenoverslag, die op haar beurt eveneens nooit
stilstaat. Ook in de haven van Antwerpen, op de rechter-
oever, is het einde van de evolutie nog niet in zicht,
hoewel men geografisch - qua uitbreiding - de limiet
wél heeft bereikt. Het havengebied reikt immers
in het noorden tot aan de Nederlandse grens.
8
8
~"""~ AF TE BREKEN
______ NIEUWE VERBINDINGSWEGEN
36
,~- "
c ts op de foto be ~r het Albert·
vindt).
Panoramazicht
renovatie i van het havefoto de toe~:anm"k;ngkomntg~deeltedat voor
naar boven h;t9 naar het Stra~t~~ks onder op de
Noordkasteel A.merikadok. de urgdok, verder
het midden dgeble~ en het VijftoyerSSIUiS. het
dok (dat zich ~ev~blndingSgeul nea Havendok. In
De openin1982 was9 van het Delwai
d
uitbreiding X:t~:nAde laats~:~~~tein
e recht ntwerp
«havenp~;~~ver heeft geke~~hoaven op
reeds d ers» voorz . eoelwai~~d~~~n 1987-"~~ ~fthter nu
cheren. daa (volzet» zal m
overslagc r tegen die tijd doeten affi-
bereikt. T apaclteit van het de maximale
technOlOgevens zal tegen da ok.'al zijn
de _oversl~g'naIhet gOederen:r~lnJdstiPdeweer g ... sport e
Naar I eWIJzlgd" nge ang d zIJn
van 46 48 e categorie su .
haven ~an ;ot 50 voet freciu~rschepen
zal men ook ntwerpen zullen nter de
se meer aa aandoendenO~v~~~en creëren ;;da~~te ligplaat-
met aanlegv:ndhet Kanaaldo~odo.r komen
a en kunnen ,Ie nogworden vo\?r-
\
"
,
,/
8
-
37
Ook voor dit havengedeelte, waar heelwat trafiek wordt behandeld. bestaan renovatieplannen.
Vooraan het Eerste Havendok, waar een ra/ra-terminal wordt gepland, vervolgens het schuildok voor
lichters (dat zou gedempt worden!, het Tweede en Derde Havendok.
zien, in aanmerking. Voor doordenkers
in de haven van Antwerpen houdt het
daar nog niet mee op. Zij houden
immers nog altijd de bouw van contai-
ner- en rol ro-terminals op de Schelde
zelf, juist ten zuiden van de Beren-
drechtsluis, achter de hand.
Daarnaast verwacht men echter ook
een aangroei van de klasse der
« 40-voeters», die nog meer containers,
rol ro en unit-Ioads in de havens zullen
afzetten en die diepere dokken, een
modernere infrastructuur en grotere
terreindiepten zullen vereisen.
Herstructurering
Om de te verwachten invasie te kunnen
opvangen heeft men op de rechter-
oever, wegens terreinbeperking, geen
andere keuze dan bestaande en gedeel-
telijk voorbijgestreefde haveninfrastruc-
tuur om te bouwen.
Herstructurering en modernizering dus
van oudere havengedeelten. Daarvoor
viel de keuze op het Amerikadok en het
Albertdok met zijn insteekdokken : het
1 ste, 2de en 3de Havendok, waarvan
de algemene lay-out, mits enkele ingre-
pen, aan te passen is aan de te ver-
wachten noden die zich vanaf 1986 en
volgende jaren zullen doen gevoelen.
Op de Technische Dienst van het
Havenbedrijf worden momenteel de
plannen gemaakt waarna onverwijld
met de uitvoering moet worden gestart
wil men tegen 1988·'90 klaar zijn om
de voorziene evolutie in de scheepvaart
te kunnen opvangen.
Van een herstructurering van oudere
havengedeelten wordt tevens een ver-
hoging van de produktiviteit verwacht.
Maar zelfs optimistische doordenkers
verhelen niet dat de financiële middelen
daartoe ook in de eerstvolgende jaren
schaars zullen zijn. Bij de vernieuw-
bouwplannen werd echter de financiële
beperking ingecalculeerd zodat bestaan-
de en nog bruikbare installaties zoveel
mogelijk gerevaloriseerd zullen worden.
Weliswaar zullen de Antwerpse poli-
tieke verantwoordelijken daarbij ijveren
voor een meer realistische benadering
in de verdeling van de nationale haven-
kredieten. Tot hiertoe beschikt de haven
van Antwerpen, waarvan de investe-
ringswaarde op 140 miljard F. wordt
geraamd, voor verbetering van haar
infrastructuur. over circa 1 miljard per
jaar. Dit vertegenwoordigt dus minder
dan 1 %, wat beslist ontoereikend is om
de bestaande installaties up-ta-date te
houden en overigens geenszins in ver-
houding staat tot het produktie-poten-
tieel van de haven.
Planning op middellange termijn
Het havengedeelte dat voor renovatie in
aanmerking komt dateert van vóór
191 4 en werd dus ontworpen op een
ogenblik dat de huidige scheepvaart-
evolutie nog complete science-fiction
was.
Voor de modernizering ervan werd een
planning op middellange termijn
(1984-1991) opgesteld. Het gehele
project werd opgedeeld in drie fasen,
die in het totaal een half miljard
investering zullen vergen. De werken
behelzen ook het supprimeren van het
kleine insteekdakje (nummer 48) dat
thans voor scheepsherstellingen en
kleine overslag wordt gebruikt. De
verdieping van de kaaimuren aan de
zuidkant van het Amerikadok staat
echter prioritair en de eerste fase van
de werken werd inmiddels reeds aan-
besteed nadat de subsidiëring à 100 %
door het Ministerie van Openbare Wer-
ken definitief was toegekend. De kost-
prijs bedraagt 125 miljoen F.
Ook het 5de Havendok, dat de vaar-
route is naar het Hansadok en het
Kruisschanscomplex en waar de groot-
ste diepgang thans 38 voet bedraagt,
zal worden uitgebaggerd tot op een
diepgang van 40 voet. Men hoopt de
verdieping van 5de Havendok en Ame-
rikadok in 1985 samen te kunnen
aanbesteden.
Deze renovatie moet toelaten schepen
van 40 voet af te meren in het
Amerikadok, waar aan de zuidkant het
graanoverslagbedrijf Samga is geves-
tigd, dat daarna ook zijn eigen uitbrei-
dingsplannen zal kunnen realiseren.
Verbindingsgeul
Na 1990 is ook de verbreding van het
Amerikadok aan de noorderkant voor-
zien.
Vooraf, d.W.Z. tegen 1988, hoopt men
de verbindingsgeul van het Amerikadok
naar het Albertdok, ter hoogte van de
nummers 100-101, te kunnen verbre-
den. Duwkonvooien die uit het Albert-
kanaal komen, zullen er dan gemakkelij-
ker de bocht kunnen nemen en ook de
grotere zeeschepen, komende uit het
5de Havendok en eveneens met het
Albertdok als bestemming. zullen er
meer ruimte krijgen.
Op die plaats zal er tevens gebaggerd
worden om de bereikbaarheid van de
hoger gelegen insteekdokken te ver-
beteren.
Ook daar worden diepwaterkaden voor-
zien opdat de daar bestaande terminals
eveneens grotere schepen zouden kun-
nen opvangen.
In het Eerste Havendok wordt een
roll-onl roll-off-terminal gepland en om
hiervoor de nodige terreindiepte te
kunnen creëren zou het bestaande
schuildok voor lichters worden
gedempt. Ook een aantal afdaken zou-
den geheel of gedeeltelijk moeten wor-
den afgebroken.
Het Tweede en Derde Havendok zou
men met nieuwe kranen uitrusten die
een minimum-capaciteit zouden hebben
van 10 ton. Nog beter zou zijn hier
39
Door de vervanging van de Royerssluis zal het uitzicht van dit gebied drastisch gewijzigd worden.
kranen van 27 ton te voorzien zodat
men er ook 20-voet-containers zou
kunnen behandelen.
Terwijl in het Amerikadok thans gemid-
deld 1,9 miljoen ton goederen per jaar
worden overgeslagen, worden in het
Albertdok en zijn insteekdokken 7 à 8
miljoen ton vracht behandeld. Dank zij
renovering hoopt men deze rendemen-
ten gevoelig te kunnen verbeteren.
De Stad Antwerpen en de Dienst van
het Albertkanaal zullen de handen in
elkaar slaan om de toegang tot het
Straatsburgdok te verbeteren. Het afge-
dankte Droogdok 7, dat stadseigendom
is, wel men immers laten opgaan in de
huidige parallelle toegangsgeul tot het
Straatsburgdok.
Door het oude droogdok te integreren in
de toegangsgeul zou deze van 45 m op
meer dan 100 m breedte kunnen
gebracht worden.
De bestaande Albertbrug en de Oroog-
dokbrug aan de ene zijde en de
Straatsburgbrug aan de andere zijde,
worden vervangen door één viaduct.
Deze werken zijn echter te financieren
door de Dienst der Scheepvaart, die het
Albertkanaal onder zijn bevoegdheid
heeft.
Op de tekentafels staan nog meer
renovaties in dit oudere dokkencomplex
die het aanschijn van de haven grondig
zullen wijzigen.
Zo zouden de Siberiabruggen (kaai 63)
vervallen terwijl het Suezdok, dat het
Kattendijkdok met het Amerikadok ver-
bindt, zou worden ingekort. Daarbij zit
de idee voor om op die plaats een
verruimde zwaaikom te creëren. De
Siberiabruggen zouden vervangen wor-
den door een nieuwe beweegbare brug
die iets meer zuidelijk wordt voorzien.
De bestaande brandweerkazerne, waar-
in ook de Technische Dienst van het
Havenbedrijf is ondergebracht, blijft
bestaan. De verhuis van het sleepboot-
station (kaai 62) naar het Kanaaldok.
ter hoogte van de Lillo-brug, was reeds
eerder gepland.
Vervanging Royerssluis
De alleszins meest spectaculaire reno-
vatie in het havengebied wordt de
vervanging van de Royerssluis, die
nauw samenhangt met, of waarvoor de
plannen sterk werden beïnvloed, door
het wegvallen van het Boerinnesluis-
project, dat ruim 15 jaar geleden als
een zuivere binnenvaartsluis werd ont-
worpen ter hoogte van Oosterweel.
Bij een Collegiaal Besluit van begin '84
werd dit oorspronkelijke project
geschrapt. Meteen kreeg de Technische
Dienst van het Havenbedrijf echter de
opdracht een andere binnenvaartsluis te
ontwerpen en tevens de gelegenheid te
baat te nemen om de Royerssluis, die
van 1908 dateert, te vervangen.
De juiste locatie van het nieuwe kunst-
werk staat nog niet vast maar op een
aantal werktekeningen wordt ze voor-
zien juist ten zuiden van en parallel met
de huidige Royerssluis.
Ook over de soort van sluis is men het
nog niet eens. Wordt het een zoge-
naamde «twin-Iockl), een dubbele sluis
naar het voorbeeld van het overigens
grote voldoening schenkende Kruis-
schanscomplex ? Het nieuwe «Royers-
complex» - de nieuwe naam staat
helemaal nog niet vast - zou dan twee
sassen naast elkaar van elk 25 m
breedte omvatten. Een viaduct zou het
gehele complex overspannen.
Eén sluis voor kleine zeevaart, die
echter ook door de binnenvaart zou
gebruikt worden, behoort eveneens tot
de mogelijkheden. In dat geval zou het
kunstwerk 250 m lang zijn en 50 m
breed en voorzien worden van twee
beweegbare bruggen.
En wat de locatie betreft zou men de
nieuwe sluis ook kunnen bouwen op de
plaats van de huidige Royerssluis, wat
de ideale ligging is ten opzichte van de
stroomrichting op de rivier.
Volgens de Antwerpse planologen moet
de beslissing in de loop van 1985
worden genomen wil men in 1987 de
openbare aanbesteding kunnen uit-
schrijven. Op dat ogenblik zal immers
de thans in aanbouw zijnde Beren-
drechtsIuis in werking zijn, die dan de
verminderde sluiscapaciteit, door het
tijdelijk uitvallen van de Royerssluis, zou
kunnen opvangen. De kostprijs-raming
bedraagt 5,5 miljard F.
Ook het al of niet voortbestaan van de
Kattendijksluis - bouwjaar 1860 -
hangt hiervan af. In het geval dat voor
een zuivere binnenvaartsluis wordt
geopteerd, zouden de dagen van het
momenteel oudste nog werkende
kunstwerk van de haven geteld zijn.
Revalorisering van het
Noordkasteelgebied
Dank zij het schrappen van het Boe-
rinnesluis-project wordt ook de revalori-
zering van het Noordkasteelgebied als
groene zone mogelijk. Mede door de
nakende uitvoering van het Sigmaplan,
dat de aanpassing van de Scheldedijken
op Delta-hoogte behelst, zal de aanblik
van dit gebied en tevens de verkeers-
situatie te land grondig veranderen.
Het Sigmaplan houdt in dat ook op die
plaats de Scheldedijk van 7,33 m tot
8,35 m moet verhoogd worden, terwijl
hij tevens een bredere basis moet
krijgen. Dit heeft voor gevolg dat de
Oosterweelsteenweg, tussen de
Royerssluis en de Schelde laan, zal
wegvallen om volledig te worden opge-
slorpt door de nieuwe dijk, die zelfs nog
een stuk van de huidige roeikom in
beslag zal nemen.
Het landverkeer moet daarom omgeleid
worden langs een nieuw tracé, waar-
voor de bestaande weg « Noordkasteel-
Oost »), die achter het Noordkasteel-
gebied loopt, zal uitgebouwd worden.
Deze weg zal verbreed, aangepast en
met een fietspad uitgerust worden.
Voorzien wordt ook de bestaande slijk-
kom van het Noordkasteel op te spuiten
41
zodat er ruimte vrijkomt om speel-
pleinen en een ligweide aan te leggen.
Met die realisatie zou eveneens in
1 985 worden begonnen. De werken
vallen volledig ten laste van het Sigma-
plan (Ministerie van Openbare Werken).
Financiering
De financiering van de eigenlijke ver-
nieuwbouw in de haven zou geschieden
via een meerjarenplan dat door het
Bestuur der Waterwegen (Openbare
Werken) zou gespreid worden over de
jaren 1985-1990.
Voor 1985 zou alvast 1.120 miljoen F.
aan Antwerpen worden toegekend,
bedrag dat voor volgende infrastruc-
tuurwerken zou worden aangewend:
het uitdiepen van Amerikadok - 5de
Havendok. de vervanging van de Kruis-
schansbrug en de bestelling van twee
vlotkranen. die echter maar voor 60 t.h.
subsidieerbaar zijn. De Nationale
Havencommissie moet zich evenwel
nog over die spreiding uitspreken.
In de daaropvolgende jaren, waarvoor
uiteraard nog geen globaal te besteden
bedrag werd vastgesteld, zou de 2de
fase van de nieuwe kaaimuur in het
Amerikadok (zuidkant) worden uitge-
voerd.
In 1987 wil men de geul Amerikadok-
Albertdok verbreden, de 3de fase van
de nieuwe kaaimuur in het Amerikadok
afwerken en een eerste schijf besteden
aan een nieuwe Royerssluis.
En wat met de nog oudere dokken zoals
het Houtdok, het Kempisch Dok, het
Kattendijkdok en het Asiadok ? Er werd
definitief uitgemaakt dat deze haven-
bekkens niet meer voor renovatie in
aanmerking komen omdat de kosten
hiervoor schrikbarend hoog zouden
oplopen.
Voor het geheel van dit havengedeelte
bedraagt de globale goederenomslag
nog slechts circa 150.000 ton per jaar.
De grootste activiteit valt nog waar te
nemen in het Asiadok, dat gebruikt
wordt voor kolenoverslag en -opslag in
afgedankte lichters.
Er werd weliswaar een kleine herop-
leving vastgesteld in het Kattendijkdok,
waar recent nog werd gebaggerd nadat
er zich aan de oostkant opnieuw een
regelmatige zeevaartlijn had gevestigd.
Voor het overige is dit oudste dokken-
complex nog bruikbaar voor schippers
die ter plaatse vracht afwachten of die
hun schip voor een langere periode of
zelfs definitief uit de vaart hebben
genomen.
Schuildok voor lichters
Voor de actieve binnenvaarder. die
dikwijls maar voor één nacht een veilige
en rustige ligplaats wil. zijn deze dokken
minder interessant omdat die ligplaat-
sen te ver verwijderd zijn van de
eigenlijke goederenterminals, waar deze
schepen moeten laden of lossen.
Dit brengt ons meteen op de noodzaak
van een nieuw schuildok voor lichters,
dat ten noorden van het Amerikadok.
naast de oprit van de Noordkasteelbrug
werd voorzien. Dit schuildok zou gesub-
sidieerd worden door Openbare Werken
en de aanvraag daartoe werd reeds lang
geleden ingediend.
Recent heeft de Inspectie van Financiën
van het Rijk het ontwerp met subsidie-
aanvraag als onontvankelijk terugge-
stuurd. De Stad Antwerpen zal echter
een nieuwe aanvraag indienen verge-
zeld van een sociaal-economische stu-
die waarin de rol, de belangrijkheid en
de noden van de binnenvaart in een
haven als Antwerpen zullen worden
geïllustreerd.
Verwacht wordt dat ook de binnen-
vaartorganisaties bij de hogere overheid
het nodige begrip zullen doen ontstaan
opdat het schuildok-ontwerp toch gun-
stig zou worden geadviseerd.
Staat de evolutie in een haven dan
nooit stil, zo komt er ook nooit een
einde aan de technische maar ook
administratieve moeilijkheden en finan-
ciële beperkingen waarmee de haven-
planoiogen hebben af te rekenen.
JUSTIN GLEISSNER
northern shipping service n.v.
SINT-KATEUJNEVEST 54 8-2000 ANTWEAP PHONE: 03/233.99.85 (20 Ll TElEX: 32.315 (4 Ll
I~~~~iREGULAR LINES AGENCY
, SHIPBROKERS - CHARTERING
COASTAL· RHINE &
INLAND CHARTERING ~:;;;:;;:~dI
FORWARDING AGENTS
CUSTOMS CLEARANCE
ROAD AND
~ff!jj~~[J RAIL TRANSPORT
STEVEDORING· BULKHANDLING· BAGGING - STORAGE
300,000 T, FERTILIZERS WAREHOUSE CAPACITY
2747
43


Antwerpen revalorizeert oudere dokken

Abstract

Similar works

Full text

Available Versions

Open Marine Archive