Kerckhof, F.

Open Marine Archive

Zoogdier6 2005-16(3)
Dwergvinvis in Belgische wateren
Francis Kerckhof
Nader bekeken
Het dier was 4,20 m lang en woog 700 kg. Het werd
naar de universiteit van Luik gebracht voor een
autopsie. De bevindingen over de doodsoorzaak
waren duidelijk. Zowel enkele uitwendige sporen
als het inwendig onderzoek toonden aan dat het
dier in een visnet verdronken was. De maag bevatte
nog zo’n 27 kg verse vis (haringachtigen). Uit de
autopsie bleek echter ook dat dit dier niet gezond
meer was. De speklaag was zeer dun: slechts twee
cm waar dit voor zo’n dier normaal 8 tot 10 cm
hoort te zijn. De oorzaak van het vermageren -een
langdurig proces- kon niet achterhaald worden.
Het skelet van dier werd opgenomen in de verza-
meling van het Koninklijk Belgisch Instituut voor
Natuurwetenschappen te Brussel.
Tijdens een zeevogeltelling in de Belgische kustwateren werd een bijzon-
dere walvis waargenomen. Een dwergvinvis van meer dan vier meter en
700 kilo, maar toch een heel magere.
Ornithologen van het Instituut voor Natuurbehoud
tellen regelmatig vanaf een schip zeevogels in de
Belgische kustwateren. Ze hebben bij hun onder-
zoek op zee niet enkel oog voor vogels. Zo namen
Eric Stienen en enkele collega-vogeltellers op 14
december 2004 een ongewoon, wit drijvend voor-
werp waar tijdens onderzoek op enkele km's voor
de kust van Nieuwpoort. De in de buurt rondvlie-
gende meeuwen waren een bijkomende indicatie
dat hier iets ongewoons aande hand was. Dichterbij
gekomen zagen zij dat het om een ondersteboven
drijvende dode walvis ging. Het kadaver werd
aan boord van de 'Zeehond' gehesen en aan wal
gebracht. De identificatie was snel gemaakt: een
vrouwelijke dwergvinvis Balaenoptera acutorostrata
bovendien in een zeer verse toestand.
Schoon aan de haak 00 kilo. Let op de
kenmerkende witte flippers.
7
Foto: Francis
Kerckhof BMM/KBIN
Zoogdier 72005-16(3)
Verspreiding
De dwergvinvis komt wereldwijd voor, maar is in
tropische gebieden minder algemeen dan in koude-
re wateren. Het is de op één na kleinste baleinwal-
vis en de enige walvis die frequent in de Noordzee
voorkomt. In de zuidelijke Noordzee is deze soort
zeer zeldzaam. Het voedsel van de dwergvinvis
bestaat in de Noordzee vooral uit kleine pelagische
vis zoals haring, sprot en zandspiering.
In België
Er bestaan zeer weinig historische gegevens over
dwergvinvissen in België. De recentste gedocu-
menteerde stranding vond plaats op 24 juni 1931
te Blankenberge. In 1865 werd in de Schelde te
Hemiksem een dwergvinvis gevangen, en in 1837
strandde een dier te Blankenberge (De Smet, 1974).
Het betrof in die drie gevallen nog levende dieren.
Van twee ervan werd het skelet bewaard; het dier
van Blankenberge (1837) in het Museum voor
Dierkunde van de Universiteit van Gent en het dier
van Hemiksem in het Museum van het Koninklijk
Belgisch Instituut voor Natuurwetenschappen te
Brussel. In Nederland zijn meer gevallen bekend.
Naar aanleiding van een waarneming in juni 2004
in Nederland schreef Kees Camphuysen onlangs
in Zoogdier een artikel over dwergvinvissen in de
Noordzee. Op het Nederlands Continentaal Plat
is de dwergvinvis zeldzaam. Alleen in het uiterste
noorden, rond de Doggersbank, worden
ze af en toe gezien. Noordelijker, voor de
Engelse en Schotse oostkust, worden regel-
matig dieren gezien.
Belgische
Zeezoogdierendatabank
In België coördineert de Beheerseenheid van
het Mathematisch Model van de Noordzee,
een departement van de Koninklijk Belgisch
Instituut voor Natuurwetenschappen
(BMM) het onderzoek van zeezoogdieren
die
op
het strand terechtkomen, die op
zee gevonden worden of incidenteel in
visnetten verdrinken. De BMM zorgt er ook
voor dat de kadavers beschikbaar zijn voor
wetenschappelijk onderzoek. Het onder-
zoek kan de problemen waarmee de popu-
laties van deze toppredatoren geconfronteerd wor-
den aan het licht brengen. Verder houdt de BMM
waarnemingen en strandingen van zeehonden, wal-
visachtigen en zeeschildpadden bij in een databank.
Daarin zijn gegevens opgenomen die teruggaan tot
de middeleeuwen. Een zeezoogdierendatabank met
recente strandingen en een aantal buitengewone
waarnemingen, is online raadpleegbaar op http;//
www.mumm.ac.be/NL/Management/Nature/stran-
dings.php
Verder lezen?
*
Camphuysen, C.J., 2004. Dwergvinvissen in de
Noordzee. Zoogdier 15(3): 8-13
•
De Smet, W.M.A., 1974. Inventaris van de
walvisachtigen (Cetacea) van de Vlaamse kust
en de Schelde. Bulletin Inst. r Sci. nat. Belg. (Biol.).
50(1): 1-156
Francis Kerckhof
Koninklijk Belgisch Instituut voor
Natuurwetenschappen
3e en 23e Linieregimentplein
B-8400 Oostende
Close up van de baleinen,het zeefapparaat waarmee
het dierzijn voedsel, voornamelijk kleine visjes, uit het
water filtert. Foto: Francis Kerckhof BMM/KBIN


Dwergvinvis in Belgische wateren

Abstract

Similar works

Full text

Available Versions

Open Marine Archive