Vanquickelberghe, V.

Open Marine Archive

ACADEMIEJAAR 1998 - 1999 
Vakgroep rnorfologie, systematiek en ecologie 
Biodiversiteit van het hyperbenthos langs een 
dieptegradient (200 tot 700 m) op de 
continentale helling. 
door 
VBronique Vanquickelberghe 
Promotor: Prof. Dr. Magda Vincx 
Begeleider: Ann Dewicke 
Scriptie voorgelegd tot het 
behalen van de graad van 
Licentiaat in de Biologie 
(richting dierkunde) 
University of Gent, Zoology Institute, Marine Biology Section 
Biodiversiteit van het hyperbenthos langs een dieptegradient 
(200 tot 700 m) op de continentale helling. 
door VCronique Vanquickelberghe 
Samenvatting 
Continentale hellingen vormen CCn van de belangrijkste topografische eenheden op 
aarde. De structuur van de faunasamenstelling op de continentale helling in 
verschillende geografische gebieden wordt grotendeels bepaald door ruimtelijke 
verschillen in omgevingsvariabelen en lokale oceanografische condities met in het 
bijzonder de diepte, het bodemtype en de eigenschappen van de watermassays 
(Moranta et al., 1998). 
De continentale helling in deze studie, is gesitueerd tussen 47" 59.53' en 47" 44.79' 
NB en 7' 47.94' en 8" 1.43' WL in de noord-oostelijke Atlantische Oceaan ter hoogte 
van de Golf van Biscaye. Dit gebied draagt de naarn Eperon Berthois en werd tot 
voorheen nog niet bestudeerd. Het doe1 van dit onderzoek is een beschrijving te geven 
van de sarnenstelling, de bathymetrische distributie en de biodiversiteit op 
verschillende taxonomische niveaus van het hyperbenthaal langsheen een 
dieptegradient van 200 tot 700 rn op de bestudeerde continentale helling. 
Tijdens de staalname van september 1995 werd een transect van zes stations 
bemonsterd met een hyperbenthische slede met maaswijdtes van 1 mrn en 0.5 rnm 
(Sorbe, 1983) langsheen de dieptegradient waarbij het diepteverschil tussen twee 
stations telkens ongeveer 50 meter bedroeg. Enkel de zone tussen 300 en 600 meter 
werd niet bemonsterd, deze zone was ontoegankelijk door visserijactiviteiten. Per 
sleep werden een aantal omgevingsvariabelen gemeten (temperatuur, saliniteit, 
turbiditeit en concentratie opgeloste zuurstof) en werd een bodemstaal genomen voor 
sedimentanalyse. Alle organismen (van de 1 rnm stalen) werden gedetermineerd tot 
op soortsniveau, geteld en de densiteiten en biomassa's werden berekend. Na de 
exploratie van de datamatrices werd de aandacht hoofdzakelijk gericht op de 
distributiepatronen en de biodiversiteit van taxonomische groepen en soorten 
langsheen het transect. Teneinde de verschillende aspecten van biodiversiteit zo goed 
mogelijk te benadrukken werden talrijke verschillende methodes gehanteerd. 
In de 6 stalen werden 255 15 individuen gevangen, behorende tot 220 hyperbenthische 
soorten. De gemiddelde densiteit en biomassa van de totale dataset bedroegen resp. 
802 N/100m2 en 412.5 mgADW/100m2. Vooral de peracaride Crustacea hadden veel 
vertegenwoordigers in het hyperbenthaal: 84 soorten Amphipoda, 23 soorten 
Mysidacea, 21 soorten Isopoda, 16 soorten Cumacea en 3 soorten Tanaidacea. Van de 
overige taxa waren de Copepoda en de Decapoda belangrijk met resp. 29 en 20 
soorten. De Euphausiacea, Pisces, Pycnogonida, Chaetognatha, Mollusca en 
Leptostraca vertegenwoordigden elk minder dan 8 soorten. De belangrijkste 
taxonomische groepen voor zowel de densiteit en de biomassa waren de Arnphipoda 
(307 N/100m2 en 147 mgADW/100m2), de Curnacea (205 N/100m2 en 128 
mgADW/100m2) en de Mysidacea (147 N/100m2 en 95 mgADW/100m2). 
Studie van de biodiversiteit langsheen de gradient bracht duidelijke verschillen tussen 
de ondiepe (ch200, ch250 en ch300) en de diepe (ch600, ch650 en ch700) stations aan 
het licht. Wat betreft de soortensamenstelling waren de stations zeer divers en traden 
- a ,  
er ook hier sterke veranderingen op langsheen de gradient. Het gemiddeld aantal 
soorten, de gemiddelde densiteit en de gemiddelde biomassa lagen voor de diepe 
stations steeds hoger in vergelijking met de ondiepe stations. Voor de ondiepe stations 
bedroegen deze waarden resp. 72 soorten, 647 N/100m2 en 281.2 mgADW/100m2 in 
tegenstelling tot de respectievelijke waarden voor de diepe stations nl. 10 1 soorten, 
959 N/100m2 en 543.8 mgADW/100m2. Er trad ook een zeer opvallende shift op in 
het voorkomen van bepaalde taxa en hun aandeel. In de ondiepe stations waren de 
Mysidacea (gemiddeld 214 N/100m2 voor de drie ondiepe stations) en de 
Euphausiacea (gemiddeld 1 17 N/1 00m2) belangrijke taxa. Een aantal taxa waren 
belangrijker qua densiteit in de drie diepere stations, met name de Amphipoda 
(gemiddeld 433 N/100m2 voor de drie diepe stations ), de Cumacea (gemiddeld 308 
N/100m2) en de Isopoda (gemiddeld 126 N/100m2). Ook de Tanaidacea en de 
Pycnogonida kwamen uitsluitend voor in de diepere stations maar waren qua 
densiteiten minder belangrijk. Binnen de verschillende taxa traden ook duidelijke 
verschuivingen op van de genera en de soorten langs de dieptegradient. Er was een 
sterker dominantie-effect voor de ondiepe stations. De hogere diversiteit voor de 
diepe stations in vergelijking met de drie ondiepe stations werd ook weerspiegeld in 
de diversiteitsindices van Hill, de 'expected number of species' (ES(100)) en de k- 
dominantiecurves. De drie diepe stations vertoonden onderling meer gelijkenis dan de 
drie ondiepe stations onderling. Dit bleek uit de similariteiten en de k- 
dominantiecurves. 
Naast een studie van de patronen in biodiversiteit langsheen de dieptegradient werd 
ook een vergelijkende studie uitgevoerd met andere diepe gebieden evenals met 
ondiepe gebieden. Onderzoeksdata van andere diep gelegen gebieden, samen met de 
diepteranges van belangrijke peracaride genera werden samengevat in tabellen. De 
vergelijkende studie met ondiepe gebieden richtte zich op het hyperbenthos van het 
Belgisch continentaal plat (BCP), het Friese front en de Doggerbank. De continentale 
helling uit deze studie vertoonde in vergelijking met de meer ondiepe gebieden een 
hoge soortenrijkdom. 
Algemeen kan worden besloten dat het hyperbenthos in het bestudeerde gebied zeer 
divers was en dat er een aantal duidelijk verschillen waren tussen de ondieper gelegen 
stations (ch200, ch250 en ch300) en de diepe stations (ch600, ch650 en ch700). 
- 2 ,  
Langsheen het transect namen zowel densiteiten, biomassa's als biodiversiteit toe met 
de diepte. Bepaalde taxonomische groepen zoals Isopoda, Cumacea en Tanaidacea 
werden belangrijker op grotere diepte, terwijl de Mysidacea en de Euphausiacea meer 
aangetroffen werden in de ondiepe stations. 
Referenties 
MORANTA, J., C. Stefanescu, E. Massuti, B. Morales-Nin & D. Lloris, 1998. Fish community structure 
and depth-related trends on the continental slope of the Balearic Islands (Algerian basin, western 
Mediterranean). Mar. Ecol. Prog. Ser. 171 : 247-259. 
SORBE, J. C., 1983. Description d'un trdneau destinC A YBchantillonage quantitif Ctagt de la faune 
suprabenthique ntritique. Ann. Inst. OcCanogr. 59 : 117-126. 


Biodiversiteit van het hyperbenthos langs een dieptegradiënt (200 tot 700 m) op de continentale helling

Abstract

Similar works

Full text

Available Versions

Open Marine Archive