Desender, K.

Dutch

Open Marine Archive

- 3 2 -
Garnalen, kreeften en krabben (Decapoda) langs de 
Westkust. - K. Desender
Inleiding
Sedert 1975 begon ik tijdens regelmatige strandwan­
delingen te letten op dit groepje van de kreeftach- 
tigen dat zowel garnalen, krabben, heremietkreeften, 
p o r c el einkrabbetjes ais kreeften omvat.
Ik verzamel zowel gegevens over aangespoelde resten, 
meestal rugschilden (= carapaxen) van krabben, ais 
van matiriaal gevangen in kruiersnetten of dichtbij 
de kust opgestelde war r e l n e t t e n .
Ondertussen wordt stilaan duidelijk dat bepaalde 
net voor de kust algemeen voorkomende soorten zeer 
weinig aanspoelen en ook omgekeerd, algemeen in de 
vloedlijn te vinden soorten bijna nooit bovengehaald 
worden door kruiers; daarom geef ik hier een samen­
vattend overzichtje.
De meeste waarnemingen (sommige verschenen in 'de 
Tuimelaar') zijn afkomstig van Koksijde (K), verder 
minder uit Oostduinkerke (0) en Nieuwpoort (N) en 
slechts enkele uit De Panne (D); tenslotte heb ik 
volledigheidshalve enkele vondsten uit het binnen­
land (in het Ijzerbekken) bijgevoegd. Enkel bij de 
minder algemene soorten worden alle vondsten en 
data vermeld.
Garnalen (Natantia)
De groep der garnalen wordt vertegenwoordigd door 
twee soorten: de gewone garnaal (Crangon crangon) 
is overal zeer algemeen; de brakwaterst— eurkrab 
(Palaemonetes Varians) (fig. 1) wordt af en toe b o ­
vengehaald door kruiers aan de Ijzermonding te Nieuw­
poort (N: 07.12.1975; 12.11.1976; 06.03.1977); het
betreft echter steeds weinig individuen in vergelij­
king met de daar opvallend talrijke aasgarnalen 
(My sidacea) . In de polderstreek dichtbij de kust ken 
ik één vaste vindplaats ( Bommelaerevaart te Wulpen) 
waar de brakwatersteurkrab soms zeer talrijk te vin-
- 3 3 -
Fig. 1. De brakwater- 
iteurkrab {Valae 
mon et es varians
den is en die vermoedelijk lichtjes brak is.
Heremietkreeften e.d. (Anomura)
Uit deze groep vond ik totnogtoe drie soorten: de 
heremietkreeft {Pagurus bernhardus), het gewoon p o r - 
celeinkrabbetjê {Pisidia longicornis) en Galathea 
intermedia.
Heremietkreeften leven talrijk vlak voor onze kust; 
tot op heden vond ik echter slephts één exemplaar 
aangespoeld (K: 21.12.1980), hoewel HOLTHUIS & HERE-
BOUT (1976) beweren dat in Nederland de soort vaak 
op het strand aanspoelt.
Wel trof ik reeds enkele keren dode heremietj es aan 
die duidelijk door st randvis sers waren achtergelaten 
(K: 24.01 en 04.04.1981). Kruiers en vooral nog iets 
verder in zee vangende kustvissers halen echter veel 
exemplaren boven (bv; K: 06.01.1980: minstens 40 ex.)
daartussen bevinden zich - zeker tijdens de winter - 
regelmatig vrouwtjes met eieren.
Het gewoon porceleinkrabbetje (fig. 2) heb ik da a r ­
entegen totnogtoe uitsluitend in de vloedlijn ge v o n ­
den, dikwijls nog levend en vooral tussen w u l keneie­
ren, de vertakkingen van zeevinger of tussen aange­
spoelde kluwens van poliepen- of m o sdiertjeskolonie s
De echte krabben zijn 
zowel in vangsten ais 
in aanspoelsel het 
best vertegenwoordigd: 
overal algemeen zijn
0 . de strandkrab (Cavei-rig, 2. Het qewoon p o r c e l e m - ------  :---.
:— ■'tt— : . - % • • , n«s maenas) , de gewo-krabbetie {Ptstdta lonqtcornts) , , '   r
° ne zwemkrab {Macropt­
eus holsatus) (vooral 
iets verder in zee duidelijk talrijker dan de strand­
krab) en de noordzeekrab {Cancer pagurus) (algemeen 
maar vlakbij de kust noo^t talrijk) (fig. 3) .
(K: 19.10.1975; 06.
01.1980; 10 en 20.01.
1981; 0: 0 7.12.1975;
01.03.1976).
Van Galathea interme­
dia vond ik slechts 
één exemplaar, g e ­
vangen op 24.02.1980 
door een kustvisser 
te Koksijde.
Krabben {Brachyura)
Fig. 3 . Carapax van de 
noordzeekrab {Cancer 
pagurus)
Verder zijn er enkele soorten regelmatig maar zelden 
talrijk: het breedpootkrabje {Portumnus latipes) 
(jaarlijks gevonden zowel tussen aanspoelsel ais
- 3 5 -
lev end bij kruien; steeds weinig exemplaren) en de 
fluwelen zwemkrab (Macropipus puber). Deze laatste 
vertoont van winter tot winter aant a 1 s schomme1 ingen 
die aan "invasies" worden toegeschreven (zie h i e r ­
voor de talrijke mededelingen in 'het Zeepaard'). 
Het onderstaand tabelletje vat het totaal aantal 
exemplaren aan de W e s t k u s t (gevonden per w i n t e r ( sa­
men, met vermelding van het aantal excursies.
winter aantal exemplaren aantal excursies
74/75 5 3
75/76 107 4
76/77 28 13
77/78 2 7
78/79 0 1 1
79/80 1 4
80/81 7 13
Opvallend is dat sedert de grote aantallen gevon­
den exemplaren in 75/76 ( vooral aangespoelde cara-
paxen; zie ook RAPPE, 1976) de fluwelen zwemkrab 
niet meer zo algemeen te noemen is. Daarenboven 
zijn de waarnemingen van de laatste winters bijna 
alle van kruiers afkomstig. Sedert 1978 vond ik 
amper nog 2 carapaxen in de vloedlijn.
Tenslotte blijven nog volgende soorten onbesproken: 
de hooiwagenkrab (Macropodia ro s trata) (algemeen 
vóór de westkust, echter nooit bij kruiers, wel in 
warrelnetten iets verder in z e e ) , de spinkrab 
(Hyas araneus) (één waarneming K: 06.01.1980 van
Fig. 4. Carapax van de 
helmkrab (Corystes 
cassinelaunus)
- 3 6 -
een klein exemplaar in een war r e l n e t ) , het erwte- 
krabbetj e {Pinnothere s pisum) (één vondst te Oost- 
duinkerke in de vloedlijn eind februari 1976) en de 
helmkrab {Cory stes cassivelaunus) (fig. 4) . Deze 
laatste soort leeft waarschijnlijk vooral in dieper 
water. Vermoedelijk werd een exemplaar gevangen in 
april 1980 voor Koksijde (medegedeeld door een vi s ­
ser) ; verder vond ik reeds 5 maal resten van één 
exemplaar in de vloedlijn (D: 27.02.1976; K: 24.03.
1979 en 15.02.1981; N: 12.12.1976 en 18.04.1981).
Volledigheidshalve vermeld ik nog een oudere waar­
neming van de Chinese wolhandkrab {Erioaheir sinen­
sis) : op 13.10.70 werden een koppeltje gevangen in 
een visfuik in het reservaat 'de Blankaart' (bij 
Diksmuide, in het Ijzerbekken).
Tenslotte geeft de onderstaande tabel nogmaals alle 
vermelde soorten op een rijtje;
Crangon crangon (L.) - gewone garnaal
Palaemonetes varians (Leach) - brakwatersteurkrab
Pagurus bernhardus (L.) - heremietkreeft
Pisidia longicornis (L.) - porceleinkrabbetje
Galathea intermedia Lilljeborg 
Cory stes cassivelaunus (Pennant) - helmkrab
Eyas araneus (L.) - spinkrab
Macropodia rostrata (L.) - hooiwagenkrab
Macropipus holsatus (Fabricius) - gewone zwemkrab
Macropipus puber (L.) - fluwelen zwemkrab
Carcinus maenas (L.) - strandkrab
Cancer pagurus L. - noordzeekrab
Portumnus latipes (Pennant) - breedpootkrab
Pinnotheres pisum (L.) - erwtekrabbet j e
Eriocheir sinensis H. Milne Edwards - Chinese
w o 1handkrab
Literatuur
Holthuis, L.B. & S'.R. Heerebout, 1 976. De Nederland­
se Decapoda (Garnalen, Kreeften en Krabben). 
Wetenschappelijke Mededelingen K.N.N.V. Ill, 56pp.
-I
-3 7-
Ingle, R.W., 1980. British Crabs. British Museum
(Natural History), Oxford University Press.
2 2 2 p p .
Rappe, G., 1976. Enkele gegevens van de fluwelen
zwemkrab. Tuimelaar 3(2): 10-13.
Muinkkaai 94 
B-9000 Gent
Waarnemingen in verband met naakt sla k k e n . -
R. Vanwalleghem
Tijdens de strandexcurs i e op 8 
maart 1981 verzamelde ik onder 
het Ooster staket s e1 te Oostende 
een vijftal witte en bruine 
Acanthodoris pilosa (Muller, 1789) 
(fig. 1). De dieren werden o n ­
middellijk overgebracht in een 
aquarium (17° C ) . Daar Thompson 
& Brown (1976) vermelden dat deze 
soort zich voedt met Flustrella 
hispida en Alcyonidium, bracht 
ik de volgende dag een kluwen 
Alcyonidium gelatinosum L., d o o r ­
schijnende zeevinger, in het 
aquarium. Een exemplaar dat op 
een kokkel zat, werd in de buurt 
van de Alcyonidium gebracht, en 
na enkele minuten bevond het 
dier zich reeds op de zeevinger. 
Een uur nadien had ook een tweede 
exemplaar de Alcyonidium ge v o n ­
den. Van een effectieve waarneming 
dat de dieren zich voedden was 
echter geen sprake.
De derde dag merkte ik dat een 
wit exemplaar eieren af/zette op
Fig. 1. Acan­
thodoris pilosa.


Garnalen, kreeften en krabben (Decapoda) langs de Westkust

http://www.vliz.be/imisdocs/publications/ocrd/218481.pdf

Garnalen, kreeften en krabben (Decapoda) langs de Westkust

Abstract

Similar works

Full text

Available Versions

Open Marine Archive