Vincx, M.

Open Marine Archive

•~^^.A^i,y^^.;^ij;)i^^j^^-^jjt^ ..Uif ^ J 
81 Biodiversiteit — Slikken en platen 
Meiobenthos: Magda vinex 
m mm ^ w i v a indrcatoren voor vervuiling! 
(Hamels et al., 1998). Daar komen dikwijls ook 
de grootste aantallen cellen en de grootste cellen 
voor. Aan extremere milieus, zoals zuurstofloze 
sedimenten, is een beperkt aantal soorten aan-
gepast. De meeste soorten zijn typisch voor zoet-
of zoutwater, hoewel een aantal soorten in beide 
milieus kan overleven. 
Ecologisch belang 
Het micro-zoobenthos kan onder gunstige 
omstandigheden een hoge biomassa bereiken, 
van dezelfde grootte-orde als die van het meio-
benthos en bacteriën. Door het (selectief) eten 
van bacteriën en algen, kunnen ze hun aantallen 
en/of soortensamenstelling beïnvloeden. Ze spe-
len ook een belangrijke rol in de afbraak van 
organisch materiaal en kunnen die afbraak ver-
snellen. Doordat ze klein zijn, kunnen ze zich snel 
vermenigvuldigen en zich zo snel aan veranderin-
gen (bv. veel voedsel) aanpassen. Er is bekend 
dat een aantal van deze organismen gegeten 
worden door grotere dieren in het sediment 
(meio- en macrobenthos), maar het belang daar-
van moet nog verder onderzocht worden. 
Literatuur 
Fenchel, T., 1987. Ecology of protozoa. The bio-
logy of free-living phagotrophic protists. Science 
Tech, Inc., Madison. 
Hamels I., K. Sabbe, K. Muyiaert, C. Barran-
guet, C. Lucas, P.M.J. Herman & W. Vyver-
man, 1998. Organisation of microbenthic com-
munities in intertidal estuarine flats, a case study 
from the Molenplaat (Westerschelde Estuary, The 
Netherlands). Eur. J. Protistol. 34:308-320. 
Patterson, D.J., J. Larsen 8i J.0. Corliss, 1989. 
The ecology of heterotrophic flagellates and cilia-
tes living in marine sediments. Progress in Protis-
tology, 3:185-277, 
Sleigh, M. A., 1989. Protozoa and other pro-
tists. Edward Arnold, London. 
Drs. I. Hamels & Prof.dr. W. Vyverman 
Sectie Protistologie & Aquatische Ecologie, 
Universiteit Gent 
K.L.Ledeganckstraat35 
B-9000Gent 
email: ilse.hamels@rug.ac.be 
De productiviteit van de meiofauna is zeer hoog 
met een jaarlijkse productie die ongeveer 10 
keer de biomassa van de dieren laat toenemen. 
Door deze hoge turnover hebben zij de moge-
lijkheid om zeer snel op gewijzigde milieuom-
standigheden te reageren wat hen geschikte 
componenten maakt voor biomonitoring doel-
einden. Tevens is hun soortensamenstelling 
typisch voor bepaalde vormen van stress (ver-
vuiling door zware metalen, eutrofiëring,...). 
Wat? 
Het meiobenthos (meio (Gr.): kleiner; benthos 
(Gr.): bodem) is een verzamelnaam voor alle in 
de bodem levende dieren van gemiddelde 
grootte; dit betekent groter dan het microben-
thos en kleiner dan het macrobenthos (alle 
bodemlevende ongewen/elde dieren groter dan 
1 mm). In de praktijk betekent dit met afmetin-
gen tussen 38 pm en 1 mm. De meest typische 
diergroepen zijn de nematoden of rondwor-
men, de copepoden of roeipootkreeftjes, de 
turbellariën of platwormen en kleine polychae-
ten of borstelwormen. Andere, eerder spora-
disch voorkomende groepen (in zoute sedimen-
ten) zijn oligochaeten, kinorhynchen, 
tardigraden, ostracoden en gastrotrichen. 
De nematoden zijn in de meeste bodems 
het best vertegenwoordigd en maken 50 tot 
100% van de totale meiobenthosgemeenschap 
uit. Deze dieren zijn zeer actief betrokken bij 
het hergebruiken van de voedingsstoffen die op 
en in de bodem aanwezig zijn en daardoor 
weer beschikbaar worden in het milieu. De 
copepoden zijn de tweede belangrijkste groep 
(in aantallen) van het meiobenthos. 
Waar? 
Het meiobenthos leeft in zachte bodems waar-
bij de dieren (afhankelijk van hun lichaams-
grootte en de grootte van de ruimte tussen de 
zand- of slibkorrels), een interstitiële (tussen de 
sedimentpartikels) of gravende levenswijze heb-
ben. Ze leven meestal geconcentreerd in de 
bovenste vijf centimeter van het sediment, 
maar ze kunnen voorkomen tot op meer dan 
een halve meter diepte in de bodem. Daarnaast 
zijn verscheidene soorten aangepast aan een 
leven op wieren of zeegrassen en zelfs in meer 
extreme substraten zoals poolijs. 
In estuaria zoals de Westerschelde komen 
zij het talrijkst voor in de fijne sedimenten van de 
getijdenplaten. Hun densiteiten op de getijden-
platen variëren tussen 500 en 4000 ind/1 Qcm2 
met een dominantie aan nematoden van 80-
98%. Een specifieke gemeenschap, namelijk van 
brakwatersoorten, is ruim aanwezig in de meso-
haliene zone. De soortenrijkdom van de mariene 
zone van het estuarium is sterk vergelijkbaar met 
deze van de aanpalende open kustgebieden. In 
het zoetwatergedeelte van het estuarium wor-
den de nematoden aantallen zeer dikwijls over-
troffen door de aantallen aan oligochaeten. 
Hun aantallen worden bepaald door 
beschikbaarheid aan voedsel en door de preda-
tiedruk van het macrobenthos of van grotere 
nematoden en turbellariën. 
Rol in de voedselketen 
Meiobenthos voedt zich met kleine eencellige 
wiertjes, bacteriën en opgelost organisch materi-
aal, en dienen zelf als voedsel voor grotere 
bodemdieren (macrobenthos) en kleine vissen. 
Juveniele vissen voeden zich voornamelijk 
met copepoden die vooral aan het oppen/lak van 
het sediment dominant voorkomen, terwijl de 
nematoden tot enkele centimeters diep in de 
sedimenten kunnen overleven. 
Indicatoren voor vervuiling! 
Vrijlevende mariene nematoden kunnen als laat-
ste metazoa bijv. de zware zuurstofstress overle-
ven die voorkomt in gebieden waar teveel voe-
dingszouten in de sedimenten (of in de water-
kolom) aanwezig zijn. In deze gebieden ontstaat 
door de bacteriële activiteit een ernstige zuur-
stofstress die, zeker in estuariene condities waar 
de saliniteitsstress ook groot is, tot afsterven van 
typische mariene soorten kan leiden. In zuurstof-
arme mariene sedimenten zijn de nematoden de 
enige meercelligen die kunnen overleven, welis-
waar met een bijzonder lage diversiteit aan soor-
ten. Het is tevens die biodiversiteit van de meio-
fauna-groepen die als een indicator gebruikt 
wordt om antropogene invloeden te detecteren. 
Prof.dr. M. Vina 
Sektie Mariene Biologie, Universiteit Gent 
K.L Ledeganckstraat 35 
B-9000Gent 
email: magda.vincx@rug.ac.be 


Meiobenthos: indicatoren voor vervuiling!

http://www.vliz.be/imisdocs/publications/273798.pdf

Meiobenthos: indicatoren voor vervuiling!

Abstract

Similar works

Full text

Available Versions

Open Marine Archive