Eggink, H.J.

Wageningen Yield 

Onderscheiding wikkensoorten 
doorlrH.J.EGGINK 
Rijksproefstation voor Zaadcontrôle te Wageningen 
Wikken nemen in Nederland een gering oppervlak van het akker-
bouwareaal in. De vraag, in hoeverre het van betekenis mag 
worden geacht de wikkenteelt uit te breiden, zal in het bestek van 
dit artikel onbeantwoord moeten blijven. 
Olthoff en Mulder (in ,,Handleiding voor de Zaadteelt") nemen 
aan, dat de Nederlandse behoefte aan wikkenzaad 300 tot 400 ton 
per jaar bedraagt. Gedeeltelijk wordt in deze behoefte voorzien 
door eigen zaadproductie (Negrowikke, Cereswikke, Civiwikke en 
enkele landrassen, alle van de soort Vicia sativa). Bij eigen zaad-
teelt, waarbij men dus over geselecteerd uitgangsmateriaal be-
schikt, kunnen we aannemen, dat een voor Nederlandse omstan-
digheden normaal zuiver product wordt verkregen. Gedurende de 
laatste jaren werd slechts een kleine oppervlakte voor veldkeuring 
opgegeven. Het is dan ook noodzakelijk, dat Nederland een groot 
gedeelte van zijn behoefte aan wikkenzaaizaad dekt door import. 
De soorten, welke in aanmerking komen, zijn de zomerwikke - Vicia 
sativa - en de winterwikke of zandwikke - Vicia villosa. De zomer-
wikken kunnen geïmporteerd worden uit de Balkanlanden en 
Middellandse Zee-gebieden. De import uit Bulgarije neemt een 
zeer belangrijke plaats in. De winterwikke, welke overigens van 
weinig betekenis is, wordt o.a. betrokken uit Hongarije. 
In deze geïmporteerde wikken worden veelal andere, niet soort-
echte wikkensoorten, Lathyrus-soorten en soms Pisum-soorten, 
aangetroffen. De „andere wikkensoorten" vormen in het algemeen 
een kleinere plant met smalle bladeren en leveren een veel ge-
ringere productie op. Het is dus begrijpelijk, dat men ze niet in 
partijen wikken wenst. Momenteel is het mogelijk, uit genoemde 
landen vrij zuivere wikken te betrekken. Een zuiverheid van 97 % 
mag als normaal worden beschouwd. Er moet gewaarschuwd 
worden tegen handel in zgn. trieurwikken, de afvalwikken van de 
geschoonde partijen. In ons land komen deze partijen niet veel 
meer voor. 
De onderscheiding van de wikkensoorten aan de hand van zaad-
kenmerken, vooral die van de verontreiniging met „andere wikken-
soorten", is voor de leek moeilijk en levert soms ook op de Zaad-
196 
a-o a i 
u G il I 
— IJ —. 
M .J 
»S »i 
•Sa •" • 
•S'3 
3'3 
I su 
.•=3 
-co 3 & 
N 
TS 
a a 
S JS 
3 S 
.û a 
IS. 
3& 
3 
g 
s -2 
•s g 
•=3 S. i . u 
1 
a 
o 
a : 
•0:3. 
I -
*<5 $ 
S « 
a ** 
g-S 
s=~ a s a 
3:=> rt 3 - * 
M s a 3 3 
3 3 
E 
3 
3 3 a 
s s E 
3 
3 
•ÎSJS 
•I'S 
l e 
.y * 
.S 
g 
.9 
S 
i 
.3 
S 
u 
> 
< 
a l 
V 
.3 .a 
3* j ; 
i § 
f i 
J5-§ 
J E 
- u -
rt G « 
i l s. 
.3 > .3 
1 i i 
o J2 J2 
J-5 
*a s 
1-3 
M. -3, 
a? 
6 3 5-3 > M 
S -s * 3 £ 
-"13 .o 
•S s. 
« c 
3 "O q 
53 J'S 
•sa 
•as 
3 Ê 
11 !JB 3 S V 
> be 
•S 4 s i 
I 1 
s 
•o 
S -
i4 
T3 
£
.S P 
-S « 
.S'a 2S 
• H - * 
te » 
il 
•S'a 
Sa 
5 2 
i ^ 
- -S s 
™ ta 
g? 
Is-
l e 
l"5 
: : ci 4 
•a a •§ 
s i s 3 .a 
S 
ä 
6 
> 
3 g 
> > 
•S 
3 
i 
| 
•S 
J 
•s 
J 
•s 
J 
contrôlestations bezwaren op. De kenmerken van de in de geïm-
porteerde partijen meest voorkomende soorten zullen hier samen-
gevat worden. De lezer moet echter in het oog houden, dat alleen 
na enige practische ervaring en algemene kennis van zaden onder-
scheiding van de soorten met behulp van deze kenmerken mogelijk 
is. Bij deze determinatie aan de hand van zaadkenmerken en veri-
fiëring van de naamgeving is de aanwezigheid van een uitgebreide 
collectie zaden noodzakelijk. 
Als belangrijkste zaadonderscheidingskenmerken worden bij de 
Vicia-soorten gebruikt: grootte en vorm van het zaad en kleur van 
de zaadhuid, grootte, vorm en ligging van de navel en de chalaza. 
De chalaza is de plaats, waar bij de ontwikkeling van het zaad de 
vaatbundel in de zaadknop verdwijnt, en die na afvallen vaak als 
gemerkte plaats op het zaad te zien is (,,knobbeltje"). 
Op de foto's is de navel zeer goed te onderscheiden. Het valt zeer 
duidelijk op, dat deze bij Vicia sativa zeer smal en bij Vicia villosa 
in verhouding breder is, terwijl deze navel bij Vicia hirsuta ook in 
verhouding breder is en vrij langgerekt. 
In de tabel zijn de belangrijkste kenmerken van de meest voor-
komende soorten schematisch samengevat. 
198 
Afb. I Afb. II 
Afb. Ill Afb. IV 
Afb. I : Vicia sativa 
Afb. II: Vicia villosa 
Afb. III : Vicia hirsuta 
Afb. IV: Lathyrus aphaca 
Afb. V: Vicia tetrasperma 
Afb. V 


Onderscheiding wikkensoorten

Abstract

Similar works

Full text

Available Versions

Wageningen Yield

Name not available

NARCIS