Dijk, T.A., van

Kolenbrander, G.J.

Wageningen Yield 

Eutrofiëring van oppervlaktewater door de landbouw 
in het stroomgebied van de Hupselse Beek 
door 
G.J. Kolenbrander en 
T.A. van Dijk 
Instituut voor Bodemvruchtbaarheid 
Haren (Gr) 
Najaar 1972 
Inhoud 
Voorwoord blz, 
1. Inleiding 1 
2. Karakter van het gebied 1 
2.1 Geologisch 1 
2.2 Landbouwkundig 2 
3. Werkwijze 3 
3.1 Bemonstering 3 
3.2 Analyse 4 
4. Resultaten 5 
5. Samenvatting en conclusie 11 
6. Literatuur 12 
Voorwoord 
Dit rapport is het tweede uit een reeks waarin wordt gerapporteerd 
over onderzoekingen die zijn uitgevoerd met de gegevens die mede 
door de Studiegroep Hupselse Beek zijn verzameld. 
Het eerste rapport behandelde het remote sensing onderzoek, terwijl 
in dit tweede rapport eveneens een aktueel onderwerp aan de orde 
wordt gesteld: de eutrofiëring van oppervlaktewater door de land-
bouw. 
De studiegroep hoopt dat ook de resultaten van dit onderzoek mogen 
bijdragen tot het verkrijgen van een beter inzicht in deze moeilijke 
problematiek. 
Gaarne vestigt de studiegroep er tenslotte nog de aandacht op dat de 
vele gegevens die in haar studiegebied met veel zorgvuldigheid wor-
den verzameld, voor een ieder ter beschikking staan om als basis te 
dienen voor onderzoekingen welke kunnen bijdragen tot een kennis-
vermeerdering op het gebied van de hydrologie in de meest ruime zin. 
Ir. H.J. Colenbrander, 
Voorzitter Studiegroep 
Hupselse Beek. 
Arnhem, voorjaar 1973. 
- 1 -
1. INLEIDING 
De steeds toenemende bevolkingsgroei in Nederland (1940: 
9 miljoen, 1970: 13 miljoen, 2000: 17 miljoen inwoners; Statistisch 
Zakboek 1972) brengt met zich mee dat steeds meer oppervlaktewater 
nodig is voor de bereiding van drinkwater. Dit, tezamen met de stij-
gende behoefte aan water voor recreatie (vissen, zwemmen) en de toe-
genomen milieubewustheid, heeft gemaakt dat de laatste jaren sterk 
de aandacht is gevestigd op de kwaliteit van ons grond- en opper-
vlaktewater. De kwaliteit van het laatste is vooral de afgelopen 20 
jaren steeds slechter geworden door een toenemende vervuiling door 
bevolking, industrie en landbouw. 
Om de bijdrage van de landbouw nader te kunnen kwantificeren 
werd uitgekeken naar een landbouwgebied van beperkte omvang, dat 
globaal aan de volgende eisen moest voldoen: 
(1) er mogen geen industrie- en bevolkingskernen in voorkomen die 
direkt of indirekt lozen op het oppervlaktewater; 
(2) er mag geen kwel optreden van water afkomstig van buiten het 
stroomgebied; 
(3) de waterafvoer moet op één punt plaatsvinden, en gemeten en be-
monsterd kunnen worden; 
(4) het gebied moet landbouwkundig een bepaald karakter hebben en 
niet te heterogeen zijn. 
De punten 2 en 3, die doorgaans veel moeilijkheden opleveren, vor-
men in het stroomgebied van de Hupselse Beek geen probleem, evenmin 
als punt 1. In droge perioden blijkt de waterafvoer van de beek prak-
tisch tot nul te worden gereduceerd. Dit wijst er op dat het aanwezige 
dikke pakket klei het gebied goed "waterdicht" afsluit, zodat kwel van 
buiten het stroomgebied niet kan optreden. De afvoer van de beek kon 
bepaald worden met behulp van een meetstuw, waarbij de waterhoogte in 
de stuw automatisch wordt geregistreerd. 
2. KARAKTER VAN HET GEBIED 
2.1 Geologisch 
Het stroomgebied van de Hupselse Beek is overwegend een grond-
morenelandschap (De Ridder 1970). De ondergrond bestaat uit een dik 
- 2 
pakket Miocene klei met daaroverheen een afzetting behorende tot 
de formatie van Sterksel-Enschede. Deze formatie, gevormd uit 
sedimenten van de Rijn, bestaat over het algemeen uit grijze, matig 
grove en middelgrove zanden met soms fijn en grof grind. De laag-
dikte varieert van 0-10 m maar is over het algemeen slechts gering. 
Het materiaal heeft voor de landbouw weinig gunstige eigenschappen, 
zodat het desbetreffende gebied laat werd ontsloten. Op deze oude 
afzettingen komt nog een betrekkelijk dunne laag dekzanden voor met 
een uniforme korrelgrootte van ca. 180 urn, die werden aangevoerd met 
overwegend westenwinden (Pape en Ebbers 1970). 
De Miocene klei komt in het zuidoostelijk deel van het gebied 
tot op minder dan 40 cm van de oppervlakte. Naar het noordwesten duikt 
deze klei weg naar grotere diepte. 
2.2 Landbouwkundig 
In het totale gebied van 650 ha dat afwatert via stuw 10 a zijn 
62 landbouwbedrijven gelegen met 525 ha landbouwgrond. Hiervan ligt 
78% in gras. In 1969 was de gemiddelde bedrijfsgrootte ca. 8,5 ha. 
De gemiddelde veebezetting is vermeld in tabel 1. De mestkalveren en 
kippen zijn hoofdzakelijk op vier bedrijven geconcentreerd. 
Tabel 1. Gemiddelde veebezetting. 
Per bedrijf Per ha 
Rundvee 17 stuks gv. 2 stuks gv. 
Mestvarkens 61 plaatsen 7,2 plaatsen 
Mestkalveren 5 plaatsen 0,6 plaatsen 
Kippen 138 plaatsen 16 plaatsen 
De produktie aan plantevoedende stoffen die deze veebezetting 
levert, is weergegeven in tabel 2. 
3 -
Tabel 2. Produktie aan organische mest en plantevoedende stoffen 
door de veestapel. 
I 
Rundvee 
Mestvarkens 
Mestkalveren 
Kippen 
Totaal 
Equivalent met 
tal rundvee-gV( 
4est 
tor, 
en 
i/h 
aan-
Ï. van : 
t gierprod. 
sa/jaar 
20 
9 
1,5 
0,5 
31,0 
3,0 
N 
88 
65 
3 
8 
164 
3,7 
kg / ha 
P2°5 
36 
37 
2 
11 
86 
4,8 
/ jaar 
K20 
100 
37 
3 
6 
146 
2,9 
De varkens, kalveren en kippen worden niet gevoed met gras-
]andprodukten, maar met krachtvoer dat van buiten wordt geïmpor-
teerd. Dit betekent dat de bemesting van het grasland afgestemd 
moet worden op de grootte van de rundveestapel, die hier 2 gve/ha 
is. Voor een dergelijke veestapel berekende Henkens (1971) een 
behoefte van 45 kg P„0 /ha/jaar en 140 kg K O/ha/jaar. 
Uit tabel 2 blijkt dat de voorraad kali in de mest goed in 
de behoeften voorziet, aangenomen dat de mest goed verdeeld zou 
worden over het gehele gebied. De hoeveelheid stikstof zal nog een 
aanvulling in de vorm van kunstmest behoeven. Maar de voorraad 
P„0r is bijna het dubbele van de behoefte. 2 5 
Op korte termijn behoeft dit bij een goede verdeling van de 
mest over het gebied geen bezwaar te zijn, maar op de lange duur 
zou dit toch wel nadelen kunnen opleveren voor de kwaliteit van 
het grond- en oppervlaktewater in dit gebied (De la Lande Cremer 
1972). 
3. WERKWIJZE 
3.1 Bemonstering 
Aanvankelijk werd eenmaal per week, op steeds dezelfde dag, 
van het water van stuw 10 a een monster getrokken door eenvoudig 
- 4 -
een fles onder de uitstroomopening van de stuw te houden. De mon-
sters werden, om temperatuurinvloeden tijdens het transport tegen 
te gaan, als spoedbestelling verzonden in geïsoleerde kistjes. 
Gelijk met de bemonstering werd ook de waterafvoer van dat 
moment afgelezen op de automatische registratieapparatuur. Echter, 
na verloop van tijd bleek dat teveel cijfers werden verkregen bij 
lage afvoeren en te weinig bij hoge. In verband hiermee werd van 
de vaste dag afgestapt en aan de monsternemer verzocht de bemon-
stering meer te richten op dagen met hoge afvoeren om ook daarover 
informatie te verkrijgen. 
3.2 Analyse 
De volgende bepalingen werden verricht in het ongef i 1 treerde 
water. 
Bepaling: Methode: 
NH -N destillatie met MgO 
NO -N Cotte en Kahane (1946) 
Cl Chlorocounter 
K„0 en Na„0 Vlamfotometrisch 
P„0,.-totaal Koken met zuur en persulfaat, daarna 
Murphy en Riley (1962) 
P„C"-ortho direkte bepaling volgens Murphy en Riley 
(1962) 
- 5 -
4. RESULTATEN 
Het water dat in stuw 10 a gemeten werd, is afkomstig van 
het totale gebied van 650 ha. Tabel 3 geeft een idee van de samen-
stelling van het water van dit gebied op basis van een ionenbalans 
van één monster genomen op 21 januari 1971. 
Het meest in het oog springend zijn bij de kationen calcium 
en natrium en bij de anionen sulfaat en chloride. 
Tabel 3. Ionenbalans van het water van stuw 10 a (Hupselse Beek) 
bemonsterd op 21 januari 1971. 
Gehalte 
mg/l 
Kationen 
me 
Anionen 
me 
Cl 
K20 
Na?0 
NH.-N 4 
N03-N 
MgO 
CaO 
Fe 
-3 
PO. -
4 
HC0o 
tot. 
SO, 
Totaal 
59,36 
20,50 
37,50 
1,81 
11,33 
16,52 
65,17 
1,88 
0,49 
28,00 
100,00 
10)-3,38 
1,67 
0,44 
1,21 
0,13 
0,82 
2,33 
0,07 
0,00 
5,00 
0,81 
0,01 
0,46 
2,08 
5,03 
Uit de figuren 1 t/m 5 blijkt dat de samenhang tussen de da-
gelijkse afvoer van stikstof, chloride, kalium en natrium en de 
dagelijkse waterafvoer van de beek vrijwel lineair is in het des-
betreffende afvoertrajekt, met een neiging tot afvlakken bij hoge 
afvoersnelheden. 
- 6 -
Alleen het totaal-fosfaat vormt een uitzondering. De oorzaak 
is gelegen in de toenemende hoeveelheid slib die van de beekbodem 
wordt opgewarreld naarmate de afvoersnelheid van de beek groter 
wordt. Daarnaast is ook een toename van de runoff mogelijk, aan-
gezien hoge afvoersnelheden meestal een gevolg zijn van intensieve 
of langdurige regenval. 
Dit beeld van de samenhang tussen afvoer van plantevoedende 
stoffen en de waterafvoer van de beek is geheel in overeenstemming 
met de resultaten van Owens (1970) en Bernhardt et al. (1969). 
CKkg/dag) 
1600 
Nw(kg/dag) 
700 1400 
1200 -
1000 
0 
fig 1 
20 30 40 50 
waterafvoer(106 liter/dag) 
0 
fig 2 
20 30 40 50 
waterafvoer(106|iter/dag) 
Fig. 1. Dagelijkse afvoer van opgeloste minerale stikstof in afhan-
kelijkheid van de waterafvoer. Stuw 10 a, Hupselse Beek. 
• 1971 
X 1972 
— gemiddelde dagafvoer 
Fig. 2. Dagelijkse afvoer van chloride in afhankelijkheid van de 
waterafvoer. Stuw 10 a, Hupselse Beek. 
Fig. 3. Dagelijkse afvoer van kalium in afhankelijkheid van de 
waterafvoer. Stuw 10a, Hupselse Beek. 
- 7 -
Fig. 4. Dagelijkse afvoer van natrium in afhankelijkheid van de 
waterafvoer. Stuw 10 a, Hupselse Beek. 
K20 (kg/dag) 
12UU 
1000 
800 
600 
400 
200 
0 
-
-
-
— 
I 
•f< 
i i i 
/ 
/ 
/ 
/ 
// 
*S7 
I I I I I I I I I I I I I I I I I 1 I I I I 
Na?0 
1200 
1000 
800 
600 
400 
200 
0 
(kg/dag 
-
I i i i 
• 
1 I 1 1 1 1 I I i t 1 I I 
X 
1 1 1 1 1 1 1 1 
0 10 20 30 40 50 
fig 3 waterafvoer(106|iter/dag) 
0 10 20 30 40 50 
fig 4 waterafvoer(106liter/dag) 
P205-tot.(kg/dag) 
140 
120 
100 
0 
fig 5 
20 30 40 50 
Waterafvoer (10^ liter/dag) 
NH4- N 
N 
x 100°/. 
tot. 
100
 r 
80 
60 
40 
20 
—& ù/r-
I I I I I I I I I I I I I I I I I I I I I I I I I I 
0 10 20 30 40 50 
fig G waterafvoer(106liter/dag) 
Fig. 5. Dagelijkse afvoer van (totaal-)fosfaat in afhankelijkheid 
van de waterafvoer. Stuw 10 a, Hupselse Beek. 
Fig. 6. Verband tussen het percentage ammoniak in de totale afvoer 
van in water opgeloste stikstof en de beekwaterafvoer. 
Stuw 10 a, Hupselse Beek. 
• O 1971 (open is zomer) • £k 1972 (open is zomer) 
gemiddelde relatieve dagafvoer van NH.-stikstof 
Bij de stikstof en de kali is er nog een jaarinvloed waar te 
nemen, bij de overige genoemde elementen niet. Men zou hierbij 
kunnen denken aan de lozing van verschillende hoeveelheden gier op 
de beek, maar in dat geval zou men toch ook zo'n effekt verwachten 
bij het chloride dat in aanmerkelijke hoeveelheden in urine voor-
komt. 
Figuur 6 tenslotte toont hoe de hoeveelheid ammoniak, uitge-
drukt in procenten van de totale hoeveelheid in water opgeloste 
stikstof (NO -N + NH.-N), daalt naarmate de waterafvoer van de beek 
toeneemt. 
Deze ammoniak kan zijn oorsprong vinden in het lozen van dier-
lijke (en eventueel menselijke) afvalstoffen in de beek. Daarnaast 
is er de mogelijkheid aanwezig van runoff van mest en gronddeeltjes 
waaraan ammoniak geadsorbeerd is. In de grond is het gehalte aan 
ammoniak doorgaans laag omdat ammoniak snel geoxydeerd wordt tot 
nitraat. Bovendien spoelt het niet gemakkelijk uit door de sterke 
adsorptie aan de gronddeeltjes. Het gevolg is dat met een stijgende 
waterafvoer, tengevolge van veel neerslag, de uitspoeling van nitraat 
veel sterker toeneemt dan die van ammoniak. Hierdoor treedt er een 
sterk verdunningseffekt op zoals uit figuur 6 blijkt. 
Op grond van de figuren 1 t/m 6 zou het mogelijk zijn de ver-
liezen per ha te berekenen wanneer de gemiddelde afvoer per dag met 
voldoende zekerheid bekend zou zijn. Het verkregen proefmateriaal 
geeft hiervoor nog een onvoldoende basis omdat niet bekend is of de 
verdeling van het aantal afvoertoppen in de proefperiode wel repre-
sentatief is voor het gemiddelde. 
Voor stuw 10 a kunnen echter gegevens ontleend worden aan 
Colenbrander (1970). Deze vermeldt voor het afvoergebied van de 
Hupselse Beek (gebied 10) jaarlijkse afvoeren over de periode 1962 -
1967. De afvoer bedroeg over deze 5 jaren gemiddeld 363 mm met een 
variatie van 130 mm in 1962 t/m 1963 tot 719 mm in 1965/1966. Deze 
gemiddelde waarde is dezelfde als die over de periode 1945 - 1960 
gevonden werd voor drainwater in de lysimeter van Maschhaupt (Kolen-
brander 1969). 
Over een periode van 365 dagen en een oppervlakte van 650 ha 
is dit een gemiddelde dagafvoer van: 
650 x 363 x 1(T 6 . . , , , 
TT7~Ï = 6,5 x 10 liter/dag 365 
Tabel 4 geeft nu de gemiddelde afvoer per dag en per ha/jaar 
op grond van de resultaten in de figuren 1 t/m 6 met als basis de 
gemiddelde dagafvoer van 6,5.10 liter. 
Tabel 4. Gemiddelde afvoer van plantevoedende stoffen over stuw 10 a. 
kg/dag kg/ha/jaar 
N, in water oplosbaar 
N-NH. X X X 4 
Cl 
K90 
Na 0 
P?0 (totaal) 
115 
11,5 
350 
160 
230 
2,5 
64 
6 
196 
90 
129 
1,4 
Over 650 ha 
xx 0,56 x de dagafvoer 
xxx Op grond van fig.6, ca. 10% van de totale N-afvoer. 
Een deel van de hierboven berekende afvoeren komt echter op 
rekening van de bewoners zelf. De bewoningsdichtheid van het gebied 
is ca. 0,3 inwoners/ha. Uitgaande van het gemiddelde verbruik van 
voedingsmiddelen per persoon per dag in Nederland (Verslag over de 
Landbouw in Nederland 1965, tabel B58) en het fosfaatverbruik in 
zeepmiddelen (Kolenbrander 1971) is deze bijdrage voor 0,3 inwoner/ha 
geschat in tabel 5. 
- 10 
Tabel 5. Geschatte bijdrage van de bewoners in het stroomgebied 
in de afvoer. 
Bijdrage per jaar in kg 
per inwoner per ha 
Voedsel: N
 t 4,7 1,4 
tot. 
P205 1,5 0,45 
K20 1,6 0,48 
Na20 1,0 0,30 
Cl ? ? 
Zeepmiddelen: P 0 1,75 0,53 
De bijdrage van N, K„0 en Na„0 door de bewoners zelve is 
zo klein vergeleken met de in tabel 4 vermelde totale afvoer, dat 
hier een korrektie voor de bewoners achterwege kan blijven. Anders 
echter is het gesteld met het fosfaat. Aannemende dat de faecaliën 
niet via septic tanks op de beek worden geloosd, maar dat ze uit 
droge toiletten via de gierkelders over het land worden uitgebracht, 
kan de jaarlijkse direkte bijdrage in het keukenwater geschat worden 
op 2,0 kg P„0,-/iiiwoner of op 0,6 kg P O /ha bij 0,3 inwoner/ha. 
De bijdrage van de landbouw aan het fosfaat in het water bedraagt 
dan 1,4 - 0,6 = 0,8 kg P 0,/ha/jaar. Deze waarde ligt iets hoger dan 
die van 0,65 P„0 /ha/jaar, gevonden in lysimeterproeven (Kolenbrander 
1971) waarop geen runoff kon optreden. Hieruit zou dan als bijdrage 
van runoff en direkte lozing van dierlijke afvalstoffen een geschatte 
bijdrage van gemiddeld 0,15 kg P O /ha/jaar volgen. 
Het verlies aan stikstof van 64 kg N/ha/jaar is belangrijk groter 
dan de 24 kg N/ha/jaar die men verwachten zou bij een graslandaandeel 
van ca. 78% op lysimeters (Kolenbrander 1971). 
Dit verschil van 40 kg N/ha zou dan moeten worden toegeschreven 
aan het gebruik van grote hoeveelheden organische mest en gier, waar-
van een belangrijk deel in najaar en winter zou uitspoelen. 
11 -
Wanneer men aanneemt dat de 6 kg NH -N die per jaar afgevoerd 
wordt (tabel 4) aan de direkte lozing van gier en mestwater moet 
worden toegeschreven, zou er nog 34 kg N/ha als nitraatstikstof 
uitspoelen ofwel 18% van de in totaal toegediende organische mest. 
Het is echter mogelijk dat de werkelijke direkte lozing groter 
is, wanneer nl. een deel van de ammoniakstikstof tot nitraat is ge-
oxydeerd op zijn weg naar de stuw. In dat geval zal een deel van de 
overgebleven 34 kg N ook toegeschreven moeten worden aan direkte lo-
zing. Daarnaast blijft de mogelijkheid dat een deel het gevolg is 
van runoff. Het is echter onmogelijk deze hoeveelheden op deze wijze 
vast te stellen. De kleine hoeveelheid fosfaat die op rekening van 
direkte lozing en runoff werd geschoven wijst er echter op,dat de 
lozing van vaste fosfaathoudende dierlijke afvalstoffen verwaar-
loosbaar gering moet zijn. 
5. SAMENVATTING EN CONCLUSIE 
In het 650 ha grote stroomgebied van de Hupselse Beek (gelegen 
ten oosten van de lijn Groenlo-Eibergen) werd gedurende twee jaren 
de afvoer van stikstof, fosfaat, kalium en natrium gemeten die het 
gebied verlaat via stuw 10 a. 
In dit landbouwgebied komen geen industrie- en woonkernen voor 
die direkt of indirekt lozen op de Hupselse Beek. De inwonerdichtheid 
van de plattelandsbevolking is ca. 0,3 inw./ha. 
Na korrektie voor de bewonersdichtheid werd de gemiddelde jaar-
lijkse afvoer uit dit gebied berekend op: 64 kg N/ha, 0,8 kg P O /ha, 
90 kg K O/ha, 129 kg Na20/ha en 196 kg Cl/ha, bij een gemiddelde 
waterafvoer van 363 mm/jaar. 
Het is bijzonder moeilijk vast te stellen welk deel van deze 
verliezen ontstaan door direkte lozing van dierlijke afvalstoffen, 
runoff en uitspoeling. Een ruwe schatting zou erop kunnen wijzen dat 
ca. 0,15 kg P^O^/ha/jaar door runoff en direkte lozing wordt bijge-
dragen. Voor de stikstof wordt de direkte lozing op grond van de 
hoeveelheid ammoniak geschat op tenminste 6 kg N/ha/jaar of 4% van 
de totale N-produktie in de organische mest, terwijl ca. 18% hier-
van door uitspoeling verloren zou gaan. 
- 12 
6. LITERATUUR 
Bernhardt, H., W. Such und A. Wilhelmus. Untersuchungen über die 
Nährstoffrächten aus vorwiegend landwirtschaftlich genutzten 
Einzugsgebieten mit ländlicher Besiedlung. 
München. Beitr. Abwasser-Fisch. Flussbiol. 16(1969) 60-118. 
Colenbrander, H.J. Analyse van afvoergegevens. 
2e Interimrapport. Werkgroep I Comm. Bestudering Waterbehoefte 
Gelderse Landbouw Gronden (1970) 121-147. 
Cotte, J. et E. Kahane. Sur une nouvelle méthode de réduction pour 
le dosage des nitrates. 
Bull. Soc. Chim. France (1946) 542-544. 
Henkens, Ch.H. Bemesting en de kwaliteit van het oppervlaktewater. 
Stikstof no.6 (1971) 360-371. 
Kolenbrander, G.J. Nitrate content and nitrogen loss in drainwater. 
Neth. J. Agr. Sei. 17 (1969) 246-255. 
Kolenbrander, G.J. De eutrofiëring van oppervlaktewater door de 
landbouw en de stedelijke bevolking. 
Stikstof no.6 (1971) 384-395. 
Lande Cremer, L.C.N, de la. Gebruik de drijfmest, maar misbruik 
hem niet. 
Bedrijfsontwikkeling 3 (1972) 523-526. 
Murphy, J. and J.P. Riley. A modified single solution method for 
the determination of phosphate in natural waters. 
Anal. Chim. Acta 27 (1962) 31-36. 
Owens, M. Nutrient balances in rivers. 
Wat. Treat. Exam. 19 (1970) 239-252. 
Pape, J.C. en G. Ebbers. De bodemgesteldheid van het stroomgebied 
van de Leerinkbeek. 
2e Interimrapport Werkgroep I Comm. Bestudering Waterbehoefte 
Gelderse Landbouwgronden (1970) 73-88. 
- 13 -
Ridder, N.A. de Hydrogeologie van het stroomgebied van de 
Leerinkbeek. 
2e Interimrapport Werkgroep I Commissie Bestudering Water-
behoefte Gelderse Landbouwgronden (1970) 58-72. 
Statistisch Zakboek 1972. 
Centraal Bureau voor de Statistiek, 's Gravenhage. 
Verslag over de Landbouw in Nederland 1965. 
Ministerie Landbouw en Visserij, 's Gravenhage (1967). 
Naschrift 
De Commissie van Bijstand inzake Stikstofonderzoek TNO wordt 
gaarne dank gezegd voor de steun die zij verleende. 


Eutrofiering van oppervlaktewater door de landbouw in het stroomgebied van de Hupselse Beek

Name not available

van Dijk, T.A.

NARCIS 

http://library.wur.nl/WebQuery/wurpubs/fulltext/415821

Eutrofiering van oppervlaktewater door de landbouw in het stroomgebied van de Hupselse Beek

Abstract

Similar works

Full text

Available Versions

Wageningen Yield

Name not available

NARCIS