Overvest, J.

Dutch

NARCIS 

Verliezen bij het inkuilen van suikerbietenblad

Name not available

Wageningen Yield 

VERLIEZEN BIJ HET INKUILEN VAN SUIKERBIETENBLAD
Ing. J. Overvest
Bij moderne systemen voor de oogst van suikerbieten wordt nauwelijks meer gekopt.
Hierbij komt dan ook een heel ander produkt vrij dan bij traditionele oogstsystemen,
waarbij in het produkt altijd nog een behoorlijke hoeveelheid kop voorkwam. In het ver-
leden zijn inkuilproeven gedaan waarbij het dan meestal ging om een ongehakseld
produkt met relatief veel kop. Vaak werd daarbij ook meerdere dagen over het inkuilen
gedaan, soms zelf meer dan een week. De verliezen waren dan vaak aanzienlijk (30-
40%). Aangezien het op moderne wijze geoogste produkt snel beschikbaar komt, kan
snel worden ingekuild en afgedekt. Daarom is ook met dit produkt een inkuilproef ge-
daan waarbij tevens de verliezen zijn bepaald. Deze proef is uitgevoerd in de herfst van
1976.
Moderne oogstsystemen
Bij de moderne oogstsystemen wordt het blad als het ware van de bieten afgeslagen.
Het nakoppen vindt vaak pas plaats nadat het blad is afgevoerd en de ,,nakopresten”
blijven op het land achter. Bij het ontbladeren wordt het blad vaak kortgeslagen of ge-
hakseld. Het in te kuilen produkt bestaat dan ook voor het grootste deel uit stukjes blad
met daarin nauwelijks kop. Wordt het produkt ingekuild, dan wordt het nogal eens di-
rect na het ontbladeren opgevangen in ernaast rijdende wagens, waardoor het niet met
de grond in aanraking komt en waardoor ook de verontreiniging beperkt kan blijven.
Vier kuilen gemaakt
Gedurende het rooiseizoen is viermaal een kipwagen met bietenblad apart ingekuild.
De data, waarop een kuil werd aangelegd, waren 11, 27 en 28 oktober en 10 november.
Per kuil werd 3 tot 7 ton bladprodukt ingekuild. Voor het inkuilen werd het materiaal op
de weegbrug gewogen. Vervolgens werd het op de inkuilplaats gekipt en werd de kuil
in handwerk afgewerkt en dan aangetrapt. De kuilen waren bij inkuilen ca. 2 meter
hoog.
Bij het inkuilen is het materiaal bemonsterd met een grote grasboor. Uit dit grote mon-
ster zijn per kuil een viertal kleinere monsters samengesteld voor analyse op droge
stof, ruw eiwit, ruwe celstof, as, zand, mineralen, suiker en organische zuren. De kuilen
werden direct na het afwerken volledig afgedekt met één zwart plastiek zeil (PE 0,151
mm). Al vrij snel na het inkuilen, meestal na 1 à 1,5 dag, kwam er perssap  vrij. De kuilen
zijn vrij sterk nagezakt, namelijk tot 0,8 a 1 meter. Het plastiek is dan ook enkele malen
nagetrokken. Bij het uithalen werden de kuilen eerst met een grote grasboor  bemon-
sterd en vervolgens in zijn geheel weggehaald en teruggewogen op de weegbrug. De
bemonstering en de verwerking van de monsters is op dezelfde wijze uitgevoerd als bij
de aanleg van de proef.
63
Geen hoge temperaturen
In twee van de 4 kuilen zijn enkele thermokoppels gelegd om het temperatuurverloop
in de kuilen vast te leggen. Het resultaat van deze metingen gedurende de bewaarperi-
ode is vermeld in tabel 1.
Tabel 1 Temperatuurverloop in twee van de vier bietenbladkuilen (“C)
Kuil 28/10 29/10 l/ll 4/11 9/11 12/11 18/1
II 6 8 14 14 14 13 6
III 6 8 8 11 12 11 6
Clamp 28/10 29110 1117 4117 9111 12111 18/1
Table 1 Temperature  in two of the four clamps  of beet leaves (“C)
De temperatuur in de kuil is gedurende de eerste dagen na het inkuilen wat gestegen,
maar niet meer dan 6 a 8 %. De kuil is dan ook in feite koud gebleven. Dit zal met name
een gevolg zijn van het snelle inkuilen en afdekken, waardoor het materiaal geen kans
kreeg om op te warmen. Dit zou waarschijnlijk wel het geval geweest zijn, wanneer de
kuil een dag of langer open had gelegen. Na enkele weken loopt de temperatuur weer
terug en gaat min of meer de omgevingstemperatuur volgen. Bij grotere kuilen zal dit
waarschijnlijk wat minder snel het geval zijn, omdat daarbij de grotere massa de warm-
te langer zal vasthouden. De opwarming behoeft echter in een grote kuil niet meer te
zijn dan in een kleine kuil, mits uiteraard snel wordt gewerkt.
Analyseresultaten
Na een periode van minimaal 10 weken zijn de kuilen weer uitgehaald. Zowel bij het in-
kuilen als vlak voor het uithalen zijn de kuilen bemonsterd. Een deel van de analysere-
sultaten van de monsters is vermeld in tabel 2.
Bij het uithalen bleek, dat bij kuil I het plastiek tijdens de bewaring waarschijnlijk niet
helemaal dicht is geweest. Bovenop de kuil kwam een vieze laag voor van enkele centi-
meters dik. Daaronder was het produkt redelijk goed. Bij de overige drie kuilen kwam
geen afval voor. Het materiaal was meestal aan de buitenkant van de kuil nog vrij
groen. Naar het midden binnenin de kuil was het produkt wat lichter van kleur. Het ma-
teriaal rook fris en was zo te zien van goede kwaliteit.
Uit de droge-stofgehalten bij inkuilen en uithalen blijkt, dat er nogal wat perssap  weg-
gelopen moet zijn. In alle gevallen was het droge-stofgehalte bij uithalen hoger dan bij
inkuilen. De verontreiniging met zand was gering. Zand wordt weergegeven in procen-
ten van de verse massa. Doordat bij uithalen het gewicht door het weglopen van pers-
64
Tabel 2 Analyseresultaten van het bietenblad bij inkuilen en uithalen
Kuil en
tijdstip
%
droge
stof
%
zand
Gehalten in de droge stof in % Voederwaarde
per kg ds-_
as re rc Su.ni. K,O Ca0 NO, VEM gvre
I
- inkuilen
- uithalen
II
- inkuilen
- uithalen
III
- inkuilen
- uithalen
IV
- inkuilen
- uithalen
11,60 02 21,4 19,4 115 11,i 757 1,74 0,41 834 162
13.77 033 20,6 195 152 0,3 7,05 2,19 0,14 781 132
11,85
14,30
11,99
14.10
13,30
14,ll
093 22,0 19,9 11,5 6,i 7,56 2,16 0,13 828 167
095 20,o 19,5 13,9 0,2 6,60 2,42 0,02 830 127
02 21,5 20,9 11,4 7,6 8,40 1,69 0,29 844 176
073 20,O 20,6 14,4 0,2 7,05 2,ll 0,20 818 134
034 19,9 18,8 10,9 10,3 6,60 0,64 0,30 876 156
Q5 19,9 19,8 13,3 0,2 6,55 2,26 0,05 850 124
Clamp and %
moment’) DM
% ash cp c.fibre sugar K,O Ca0
sand Contents in DM in %
N O ,  VEM2) dep
Feeding value
Table 2 Results of analysis  of beef leaves with ensiling and extracting from the clamp
l) inkuilen = ensiling; uithalen = extracting
‘) 7000 VEM = 7650 kcal net energy (for milk produktion)
sap aanmerkelijk lager was, is het gehalte aan zand bij uithalen iets hoger. Het ruw-ei-
witgehalte is gedurende de bewaarperiode weinig veranderd. Bij de kuilen 1, II en III is
het bij uithalen iets lager en bij kuil IV duidelijk hoger. Gelijke gehalten bij inkuilen en
uithalen betekenen dat de inkuilverliezen (perssap  en afbraak) ongeveer gelijk zijn aan
de droge-stofverliezen.
Bij het ruwe-celstofgehalte zien we een heel duidelijke stijging bij het uithalen. Deze
stijging is het grootst bij kuil 1, waar we te maken hadden met een wat minder goede
laag bovenop de kuil. Bij de andere drie kuilen is de stijging van het ruwe-celstofgehal-
te wat minder, maar toch 2,5 a 3% (absoluut). Ruwe celstof gaat niet verloren met pers-
sap en ook niet door fermentatie. De hoeveelheid ruwe celstof in de kuil blijft gelijk; het
gehalte stijgt derhalve als van de rest wat verloren gaat. Suiker werd bij uithalen nau-
welijks teruggevonden. Het grootste deel hiervan zal waarschijnlijk zijn omgezet in
organische zuren.
Het as-gehalte (zandvrij) is tamelijk hoog. Dit wordt waarschijnlijk mede veroorzaakt
door de grote hoeveelheid kali, die in de grond van Oostelijk Flevoland voorkomt. Bij
het uithalen van de kuilen was het gehalte aan K,O slechts weinig lager dan bij inkuilen.
Dit betekent dat er met het perssap  ook van dit oplosbare mineraal iets is verdwenen.
Bij de bepaling van het Cao-gehalte  bij inkuilen bij kuil IV is waarschijnlijk een analyse-
fout gemaakt, gezien het gehalte bij uithalen en de gehalten in de overige kuilen. Het
Cao-gehalte bij uithalen is hoger dan bij inkuilen.
65
Het nitraatgehalte (overigens niet erg hoog) loopt gedurende de inkuilperiode bij de
meeste kuilen behoorlijk terug. Alleen bij kuil III wordt bij uithalen relatief veel nitraat
teruggevonden.
Teneinde het conserveringsresultaat te kunnen beoordelen zijn naast de in tabel 2 ge-
noemde bestanddelen ook nog de pH, de organische zuren en de ammoniakfractie be-
paald. Deze zijn weergegeven in tabel 3.
Tabel 3 pH, organische zuren en ammoniakfractie bij de bietenbladkuilen bij inkuilen en uithalen
Kuil PH Boter- Azijnzuur Melkzuur Oxaalzuur’) NHJN- -
inkuilen uithalen zuur bij inkuilen uithalen bij inkui len uithalen
uithalen uithalen
I 499 492 0,Ol 052 0,33 144 3,88 3,78 9
II 48 496 0,13 1,59 057 1,84 4,04 4,04 6
III 4,5 493 0,il 1,82 0,22 1,33 2,96 3,ll 5
IV 494 4,1 0,Ol 1,24 0,39 1,46 2,90 3,54 5
Clamp ensiling extracting Butyric  ensiling extracting Lactic ensiling extracting NHJN
PH acid Acetic acid acid
with with
Oxalic acid’)
extractinn extracting
Table 3 pH, organic acids and ammonium content with clamps of beet leaves with ensiling and
extracting
l) Oxaalzuur wordt weergegeven als percentage in de droge stof. De overige zuren zijn weergege-
ven als procenten in het verse produktlOxa/ic acid is given as percents  in DM. The other acids
are given as percen ts in fresh product
Boter- en azijnzuur zijn vluchtige organische zuren, die bij het drogen van het monster
voor een groot deel verdwijnen, terwijl ze toch een hoeveelheid droge stof en voeder-
waarde vertegenwoordigen. Het gevonden droge-stofgehalte is dan te laag en dient te
worden gecorrigeerd voor het verlies tijdens het drogen, namelijk voor ca. 80% van de
som van boterzuur, azijnzuur en ammoniak. Doorgaans worden gehalten aan vluchtige
zuren bij het inkuilen (gras) niet bepaald. Het ging hier echter om een ander produkt
dan vers gras en er zat vaak nogal wat tijd tussen bemonstering en analyse. Daardoor
werden er in het monster reeds zuren gevormd, zodat hier ook bij inkuilen boterzuur en
azijnzuur zijn bepaald.
Het gehalte aan boterzuur bleek bij inkuilen in alle gevallen nul te zijn. Daarentegen
bleek het produkt bij inkuilen reeds een hoog gehalte aan azijnzuur te bevatten, zelfs
aanmerkelijk meer dan aan het eind van de bewaarperiode. De herkomst van het azijn-
zuur bij inkuilen en het verschil tussen vers en ingekuild voor wat betreft azijnzuur is
niet te verklaren.
Voor de berekening van de verliezen zijn zowel de droge-stofgehalten bij inkuilen als
bij uithalen op de normale wijze gecorrigeerd.
De pH is bij het kuilprodukt bij de kuilen I en II wat aan de hoge kant, namelijk 4,6 en
66
4,3. In de monsters bij inkuilen werd soms al een vrij lage pH gevonden. De kuilen be-
vatten verder een normale hoeveelheid melkzuur. Oxaalzuur, dat van nature in de plant
aanwezig is, neemt gedurende de bewaarperiode eerder iets toe dan af door het weglo-
pen van perssap. Uit de boterzuurgehalten en de ammoniakfractie blijkt, dat de kwali-
teit van het produkt gemiddeld redelijk goed is. Dit is mede een gevolg van de lage
temperatuur bij inkuilen. Het is niet uitgesloten, dat de kwaliteit slechter zou zijn, wan-
neer de kuil bij het inbrengen behoorlijk was opgewarmd.
Gewichtsverliezen hoger dan droge-stofverliezen
Uit de gewichten bij het inkuilen en bij het uithalen en de droge-stofgehalten hierbij
kunnen de verliezen per kuil worden berekend. Deze zijn vermeld in tabel 4. De verlie-
zen zijn daar weergegeven, gecorrigeerd op vluchtige bestanddelen. De vluchtige be-
standdelen, waarop is gecorrigeerd, zijn bij inkuilen azijnzuur en bij uithalen azijnzuur,
boterzuur en ammoniak.
Tabel 4 Verliezen, gecorrigeerd op vluchtige bestanddelen, bij het inkuilen van bietenblad
Kuil
I
II
III
IV
Gewicht
bij
inkuilen
3370
4880
6905
5312
Gewicht
bij
uithalen
2470
3800
5140
4310
% ds bij
inkuilen
12,Ol 2 0,45
13,12 t 0,98
13,44 + 0,41
14,29 + 0,20
% ds bij
uithalen
14,07 + 0,48
14,88 f- 0,lO
14,38 ? 0,lO
14,44 * 0,54
% ge-
wichts-
verlies
27,6
22,l
25,6
18,9
% ds-
verlies
14,13
11,68
20,35
18,Ol
Gemiddeld/
average
23,3 16,03
3,:4
+
3,87
Clamp Weigh t Weigh t % DM % DM % %DM
with with with ensiling with extracting weigh t loss
ensiling extracting /OSS
Table 4 Losses, corrected  for volatile contents, with ensiling and extracting of beet leaves
Uit tabel 4 blijkt, dat het gewichtsverlies gemiddeld ruim 23% is. Aangezien de ge-
wichtsverliezen door fermentatie gering zijn, betekent dit, dat ruim 20% van de inge-
kuilde massa is weggelopen in de vorm van perssap. Het verlies aan droge stof is dui-
delijk lager. Dit houdt dan ook in, dat er relatief weinig droge stof met het perssap  is
weggelopen. Dit bleek ook al uit de stijging van het droge stofgehalte. Het verlies
aan droge stof varieert wel wat, maar is gemiddeld zeker niet hoog. De hiergenoemde
verliezen zijn berekend op basis van zandvrije droge stof.
67
Discussie
Het direct op de wagen geoogste blad is een schoon produkt. Dit bleek wel uit de lage
gehalten aan zand in het produkt. Wordt het blad in zwaden op het land gerooid, dan is
de kans op verontreiniging bij het opladen aanzienlijk groter.
In het op moderne wijze geoogste produkt komt nauwelijks kop voor. Dit in tegenstel-
ling met de bietenkoppen met blad, zoals die in het verleden bekend waren. Bij de kui-
len III en IV is in enkele monsters van ca. 5 kg uitgezocht hoeveel deeltjes van de biet of
van de kop in het bladprodukt voorkwamen. Dit bleek te variëren van 2-5%. Aangezien
de biet en de kop een wat hoger droge-stofgehalte hebben, zal dit, op droge-stofbasis
omgerekend, ongeveer van 3-8% variëren.
Bij inkuilproeven in de vijftiger en zestiger jaren was dit nogal wat meer. Daarbij werden
hoeveelheden kop van 13-37% gevonden. Momenteel wordt het blad als het ware van
de biet afgeslagen en pas daarna wordt de biet nagekopt. Dit nakopmateriaal, waarin
procentueel vrij veel biet zal voorkomen, blijft echter bij de meeste rooisystemen op het
land achter.
Bij het inkuilen van bietenblad komt nogal wat perssap  vrij. De hoeveelheid, die bij
deze proef vrij kwam, was ruim 20% van de ingekuilde massa. Het zou kunnen zijn, dat
die hoeveelheid bij grote kuilen wat groter is, omdat het materiaal dan nog meer onder
druk komt te staan, zeker wanneer nog een behoorlijk gronddek  wordt aangebracht.
Wanneer er per ha ca. 30 ton blad geoogst wordt, dan komt er 7 m3  of meer perssap
per ha vrij. Daar zal men terdege rekening mee moeten houden, aangezien men dat,
zeker in de toekomst, niet meer op het oppervlaktewater, dus in sloten, mag lozen.-
De droge-stofverliezen waren bij deze proef vrij laag. Proeven in het verleden, door
Brandsma en Dijkstra genomen te Elst (2,3) en te Hoorn (4), lieten aanmerkelijk hogere
verliezen zien. Zo vonden zij bij lang (= ongehakseld) bietenblad, ingekuild in silo’s met
opzetstuk en gronddek  droge-stofverliezen van 30 tot in sommige gevallen 45%. De
verliezen bij gehakseld of gekneusd blad lagen doorgaans lager: ca. 30%. Ook bij Bel-
gisch onderzoek (1) lagen de verliezen bij gehakselde bietenkoppen en -blad duidelijk
lager dan bij lang materiaal: verschil 7 à 8%. Gehakseld of gekneusd blad vertoonde bij
deze oude proeven veelal een lagere temperatuur dan het onbehandelde blad, dat
moeilijk goed van de lucht was af te sluiten. De ademhaling gaat dan langer door, wat
extra verlies geeft. Ook de kuilkwaliteit was doorgaans minder goed dan bij de koude
gehakselde of gekneusde kuilen. De lage verliezen bij de hier beschreven nieuwe proef
moet men dan ook verklaren uit een combinatie van lage temperatuur, geringe struc-
tuur van het bladrijke materiaal en het feit dat weinig druk op het materiaal werd uitge-
oefend, waardoor relatief weinig perssap  wegliep. Bij oudere proeven varieërden de
gewichtsverliezen van 30-50%.
De verliezen aan voederwaarde kunnen worden berekend uit de gewichten, de droge-
stofgehalten en de berekende voederwaardecijfers bij inkuilen en uithalen. De bere-
kende verliezen aan voedereenheden melk (VEM) bedroegen bij deze proef gemiddeld
18,6% en de verliezen aan voedernorm ruw eiwit (vre) 33,6%.  Dit hoge verlies aan vre
wordt veroorzaakt door de lage waardering van het ruw eiwit bij het ingekuilde produkt.
Het verlies aan ruw eiwit is namelijk nagenoeg gelijk aan het verlies aan droge stof.
68
Samenvatting
In de herfst van 1976 is een inkuilproef uitgevoerd met bietenblad, dat werd geoogst
volgens een modern rooisysteem. Het blad kwam daarbij niet meer in aanraking met de
grond, maar werd rechtstreeks op ernaast rijdende wagens gebracht. Er is gedurende
het rooiseizoen op 4 tijdstippen een kuiltje gemaakt. De hoeveelheid per kuil bedroeg
4-7 ton produkt. De kuilen werden direct na het opzetten afgedekt met een plastiek af-
dekzeil (PE 0,151  mm).
De bewaring van de kuilen is in het algemeen goed geweest. Bij uithalen bleek het
ruwe-celstofgehalte 2,5 à 3% hoger te zijn dan bij inkuilen. Suiker werd bij uithalen nau-
welijks meer gevonden. Ook het nitraatgehalte was behoorlijk teruggelopen. Verder
zijn de verschuivingen betrekkelijk gering geweest. Wel was het ds-gehalte erg hoog.
De gewichtsverliezen in de kuilen bedroegen gemiddeld 23%. Dit zal met name veroor-
zaakt zijn door het weglopen van perssap. De verliezen aan droge stof (gecorrigeerd op
vluchtige bestanddelen) bedroegen gemiddeld 16%. Dit is voor een dergelijk bladrijk
en daardoor erg saprijk produkt erg laag.
69
Summary
In the autumn of 1976 an ensiling experiment was carried  out with beet leaves, harves-
ted according to a modern harvesting system. The leaves did not get into touch with the
soil anymore; the leaves came directly at wagons beside the beet harvester. During the
harvesting season four times  a clamp was made. Per clamp  4-7 tonnes of product was
ensiled. After  ensiling the clamps were covered  immediatly with a plastic sheeting (PE
0,15  mm).
In general,  the preservation was good. With extracting the crude fibre content appea-
red to be 25 to 3% higher  than with ensiling. There was hardly any sugar found. The ni-
trate content decreased considerably as well. The other contents stayed about the sa-
me. The dry matter content, however, was very high.
The weight losses in the clamps were 23% on an average. The dry matter losses (cor-
rected for volatile contents) were 16%. This is very low for such a leafy and thereby very
sappy product.
Literatuur
1. Boucque, Ch. en B. Cottijn: Inkuilproeven met suikerbietenkoppen en bladeren.
Landbouwtijdschrift nr. 6, juni 1967.
2. Brandsma, S.: Maand blad land bouwvoorlichtingsdienst 11 (1954),  533.
3. Dijkstra, N.D.: Maandblad landbouwvoorlichtingsdienst 10 (1953)  358.
4. Dijkstra, N.D.: Proefnemingen over het inkuilen van bietenkoppen en loof. Verslagen
van land bouwkundige onderzoekingen no. 63.18, 1957.
70


Verliezen bij het inkuilen van suikerbietenblad

Abstract

Similar works

Full text

Available Versions

NARCIS

Name not available

Wageningen Yield