Luten, W.

Overvest, J.

Woldring, J.J.

Dutch

Name not available

Grassoorten voor zomerstalvoedering

Wageningen Yield 

GRASSOORTEN VOOR ZOMERSTALVOEDERING
Ir. W. Luten, ing. J. J. Woldring  en ing. J. Overvest
Voor stalvoedering van vers gras wordt in de praktijk veelal het aanwezige blijvende
grasland gemaaid. Bij een modern gebruik, dat wil zeggen vaak oogsten en een ruime
stikstofbemesting, bestaat het blijvende grasland voornamelijk uit Engels raaigras. De
vraag is in hoeverre ook andere grassoorten in aanmerking komen voor uitsluitend
maaien. Hierbij is een groot aantal factoren van belang. Daarvan zijn of waren de vol-
gende bij het PR in onderzoek:
- De produktie van droge stof per jaar
- De produktieverdeling over het seizoen
- Het stikstofbemestigingsniveau
- De invloed van het maaistadium op de opbrengst en de voederwaarde
- De standvastigheid bij uitsluitend maaien
- Het droogverloop tijdens de voederwinning
- De opname en melkproduktie bij stalvoedering van zowel vers als ingekuild gras bij
verschillende gewasopbrengsten.
In 1977 werden op de Waiboerhoeve de volgende aspecten bekeken:
- Opname en melkproduktie bij verschillende gewasopbrengsten
- Droge-stofproduktie bij verschillende stikstofbemestingen
- Het droogverloop bij de voederwinning.
Opname en melkproduktie bij verschillende gewasopbrengsten
In een individuele opnameproef met 24 melkkoeien werden de grassoorten Italiaans
raaigras, rietzwenkgras en Engels raaigras beproefd. Het Italiaans raaigras was in het
voorjaar van 1976 gezaaid, het rietzwenkgras in augustus van 1975 en het Engels raai-
gras in 1971 als een BG 8. Het laatste object betrof dus blijvend grasland, maar dit be-
stond vrijwel uitsluitend uit Engels raaigras met wat kweek als verontreiniging. Volgens
een van tevoren ontworpen maaischema werden tijdens de proefperioden verschillen-
de gewasstadia verkregen.
Tijdens de voederproef werden de gewaslengte, de gewasopbrengst en voederwaarde
per stadium en per grassoort bepaald. Dagelijks werd de grasopname per koe geme-
ten, terwijl de melkproduktie wekelijks werd bepaald. De koeien waren in de 2e helft
van de lactatie. Er werd geen krachtvoer verstrekt.
In tabel 1 zijn de gemiddelde gewaslengte, de gewasopbrengst, de voederwaarde (vre
en VEM) en de ds-opname en melkproduktie per periode van 3 weken weergegeven.
In proef 1 was er geen duidelijk verschil in opname tussen ,,kort en lang” Italiaans raai-
gras. De melkproduktie was wel duidelijk verschillend. Het object Engels raaigras
kwam wat ds-opbrengst en VEM betreft overeen met Italiaans raaigras ,,lang”.  De ds-
opname was evenwel duidelijk lager, terwijl de melkproduktie hoger was, hoewel dat
niet betrouwbaar is.
12
Tabel 1 Resultaten met rietzwenkgras, Italiaans raaigras en Engels raaigras
Voorperiode Proefperiode I Proefperiode II
rietzwenkgras Italiaans Engels
raaigras raai-
gras
rietzwenk- Engels
gras raai-
gras
Lengte (cm)l/ength (cm)
Opbrengst (kg ds per are)/
yield (kg DM per are)
Vre (g Wldcp tg per  kg )per
VEM’)
33 26 47 33
474 191 395 406
184 206 133 162
912 1021 927 958
28 47 30
222 415 288
201 141 223
935 842 966
Kg per koe per dag/
kg per CO w per da y:
- Ds-opnamelDM intake 14,2 16,2 15,8 13,0 13,5 13,2 12,8
- Melkproduktielmilk vield 15.0 16,l 14,4 15,l 13,0 10,2 12,6
Preliminary Italian per. tal1 fescue per.
period tal/ ryegrass ryegrass
fescue Experimental
ryegrass~-
Experimental
period I period II
Table 1 Results with tall fescue, Italian ryegrass and perennial ryegrass
‘) 1000 VEM = 7650 kcal net energy for milk yield
Wat de oorzaak van het verschil in opname is, is nog niet duidelijk. De smakelijkheid
kan hierbij een rol spelen. Het Italiaans raaigras was een tot op de grond open en fris-
groen gewas, terwijl het Engels raaigras bij dezelfde opbrengst van ca. 4 ton droge stof
per ha zeer dicht was en van onderen een gele stoppel kreeg.
Bij proef 2 zien we dat er geen duidelijk verschil was in opname tussen kort en lang riet-
zwenkgras. De melkproduktie is wel duidelijk verschillend. De resultaten komen over-
een met die van Italiaans raaigras ,,kort en lang”. Het niveau van de ds-opname en
melkproduktie is wel lager dan bij Italiaans raaigras maar hieraan mag geen conclusie
worden verbonden omdat de proeven niet op eenzelfde tijdstip zijn uitgevoerd. Dat het
tijdstip van invloed is blijkt wel als we de voorperiode vergelijken met deze proefperio-
de. In de voorperiode werd aan alle koeien rietzwenkgras gevoerd. Daarbij was zowel
de gewasopbrengst als de ds-opname hoger dan in deze proefperiode bij rietzwenk-
gras.
Het object Engels raaigras komt wat de ds-produktie en melkproduktie betreft tussen
rietzwenkgras ,,kort en lang” in. De VEM van Engels raaigras was daarentegen iets be-
ter dan van rietzwenkgras ,,kort”.  Maar de ds-opname was lager, zowel van ,,kort” als
van ,,lang” rietzwenkgras.
13
Droge-stofproduktie bij verschillende stikstofbemestingen
Tussen de grassoorten zijn verschillen in produktie aan droge stof per jaar vastgesteld.
Deze opbrengsten worden gemeten bij eenzelfde stikstofniveau. Nu is het denkbaar dat
er verschillen zijn in optimale N-bemesting tussen de grassoorten. Om hier een indruk
van te krijgen werden van 4 grassoorten de ds-opbrengsten gemeten bij elk 4 stikstof-
regimes.
De grassoorten waren Engels raaigras weidetype, ras Pelo; Engels raaigras, vroeg tot
zeer vroeg hooitype, ras Cropper; kropaar, ras Dagoma en rietzwenkgras, ras Festal.
De 4 stikstofregimes waren respectievelijk 240,360,480  en 600 kg N per ha per jaar.
In figuur 1 zijn de opbrengsten aan ds per jaar, totaal van 6 sneden, per stikstofgift
weergegeven. Van Pelo, Cropper en Dagoma neemt de opbrengst per jaar, boven de
480 kg N per jaar, nauwelijks meer toe. Daarentegen geeft Festal bij 600 kg N nog een
duidelijk hogere ds-produktie dan bij 480 N. Uit deze proef is dan ook niet af te leiden
wat de maximale N-bemesting van Festal is; daarvoor zijn gegevens bij nog hogere N-
bemestingen nodig.
Ton ds per ha/
tonne DM per ha
18 -
17 .
16 -
15 -
14 -
13 -’
12 -
11 -
10
Festal
Dagoma
Cropper
Pel0
. ~~ .
240 360 480 600 Kg N per ha
Figuur 1 Droge stofopbrengst van verschillende grassen
Figure 1 Dry matter yield of various grass species
14
% ds/% DM
7 0
6 0
5 0
4 0
3 0
2 0
10
31 ‘mei 1 jki
17.00 uur 17 .00 uur
Figuur 2 Droogverloop bij diverse monocultures (proef 1)
figure 2 Drying of various monocultures (experiment 1)
.
2 juni Datum/date
17.00 uur
% ds/%  DM
Datum/dafe
Figuur 3 Droogverloop bij diverse monocultures (proef 1)
Figure 3 Drying of various monocultures (experiment 7)
15
Droogverloop bij de voederwinhng
Bij de uitvoering van de voederproeven kregen we de indruk dat de droogsnelheid van
de grassoorten na maaien niet gelijk was. Om eventuele verschillen te kunnen kwantifi-
ceren werden twee proeven uitgevoerd, waarbij de droogsnelheid van Italiaans raai-
gras, rietzwenkgras en Engels raaigras werd vergeleken.
De proefvelden lagen op de percelen waarvan het gras in de reeds beschreven opna-
meproef  werd gebruikt. De eerste proef werd 31 mei aangelegd, de tweede op 20 juni.
Van elke grassoort met ongeveer een gelijke gewaslengte, werd een strook gemaaid,
waarna twee keer per dag het drogestofgehalte werd bepaald. Eén keer per dag wer-
den de grassoorten met een trommelschudder bewerkt. De proeven werden voortgezet
tot een droge-stof-gehalte van ca. 60% was bereikt. In de figuren 2 en 3 is het droogver-
loop van de beide proeven weergegeven.
Beide proeven geven een overeenkomstig beeld. Bij het maaien was het droge-stofge-
halte van de grassoorten vrijwel gelijk. Daarna droogde het rietzwenkgras het snelst en
Engels raaigras het langzaamst. Italiaans raaigras zat er tussenin.
Gaan we er vanuit dat bij 40% droge stof ingekuild kan worden, dan kan bij deze proe-
ven rietzwenkgras een dag eerder ingekuild worden dan Engels raaigras. Italiaans raai-
gras kon in één proef juist een dag eerder ingekuild worden dan Engels raaigras, in de
andere proef was er geen verschil.
Wat kunnen we nu met deze gegevens doen?
Met de gegevens van de hier beschreven proeven afzonderlijk is niet zoveel te doen,
maar in samenhang met alle proeven hopen we er een beeld van te krijgen in hoeverre
verschillende grassoorten passen voor het moderne melkveebedrijf. Hoewel er nog as-
pecten zijn die nader onderzocht moeten worden, hopen we met de tot nu toe verkre-
gen gegevens toch zeker globaal een economische analyse te kunnen maken. Hieraan
zal de komende tijd, naast verder detailonderzoek, worden gewerkt.
Summary
For estimating the economical value of the grass species Italian ryegrass, tal1 fescue
and perennial ryegrass the dry matter intake and milk yield were compared. With crop
production the maximum nitrogen levels  were compared and the days of prewilting.
16


Grassoorten voor zomerstalvoedering

Abstract

Similar works

Full text

Available Versions

Name not available

Wageningen Yield

NARCIS