Vuurst de Vries, R.G., van de

van de Vuurst de Vries, R.G.

NARCIS 

Het optimale eettijdstip van Lombarts Calville appelen

Wageningen Yield 

S P R E N G E R I N S T I T U U T 
Haagsteeg 6, 6708 PM Wageningen 
T e l . : O837O-I9OI3 
(Publikatie uitsluitend met 
toestemming van de directeur) 
RAPPORT NO. 2191 
Mevr. R.G. v.d. Vuurst de Vries 
HET OPTIMALE EETTIJDSTIP VAN 
LOMBARTS CALVILLE APPELEN 
Uitgebracht aan de directeur van het Sprenger Instituut 
Project no. 25 
Inleiding 
Het ras Lombarts Calville is in toenemende mate in Nederland aangeplant. Het 
groeiende aanbod van deze goed bewaarbare appel heeft tot gevolg dat ook in 
toenemende mate export naar andere Europese landen plaatsvindt. Gegevens uit 
West-Duitsland en Scandinavië wezen uit dat men niet onverdeeld tevreden was 
over de "eet"-kwaliteit van deze appels. 
Hoewel Lombarts vooral in het voorjaar op de markt gebracht worden, werd be-
sloten een onderzoek te doen naar het optimale eettijdstip over het hele sei-
zoen . 
Een dergelijke vraagstelling ligt geheel op het consumentenvlak. Aangezien het 
Sprenger Instituut (SI) uitsluitend beschikt over een laboratoriumpanel, werd 
een beroep gedaan op het huisvrouwenpanel van de Vakgroep Humane Voeding van 
de Landbouw Hogeschool te Wageningen. 
Omdat het een onderzoek naar de "eetkwalitëit" betreft, werden de bewaarmethoden 
aangehouden die in de praktijk worden toegepast nl.: 
december - januari: koeling bij 3 C en maximale RV 
februari - mei : CA - 3% 00-/32 0- bij 36C en maximale RV. 
Proefmateriaal en waarnemingen 
Teneinde een uitspraak te kunnen doen over het ras Lombarts Calville werden ap-
pels van 9 herkomsten verspreid over Nederland bemonsterd in de maat 65-75 mm. 
Appels werden betrokken van de volgende herkomsten: 
HERKOMST 
Wognum N-Holland 
ZuidrBeveland 
Beemster N-Holland 
Buren Betuwe 
Beuningen 
Nieuwe Gein Utrecht 
Klaaswaal Z-Hollandse ei landen 
Dronten O-Flevoland 
Kraggenburg N.O. Polder 
Na uitslag werden de appels gedurende 1 week opgeslagen bij 15 C alvorens tot 
NO. PARTIJ 
1 
2 
3 
k 
5 
6 
7 
8 
9 
TELER 
Tensen 
Tol hoek 
Tensen 
De Goei 
Piels 
v.d. Grift 
Res Nova 
v. Dijk 
v.d. Ploeg 
keuring over te gaan. 
Tijdstippen van aanbieding 
1. December 1979 - koeling 
2. Januari 1980 - koeling 
3. Februari 1980 - C A . 
4. Maart 1980 - C A . 
5. April 1980 - C A . 
Proefpersonen 
Gekeurd werd door een huisvrouwenpanel van de L.H. bestaande uit 99 huisvrouwen 
uit Wagen Ingen en omgeving. 
Het laboratoriumpanel van het Sprenger Instituut nam deel met 2h proefpersonen, 
allen werkzaam op het Sprenger Instituut. 
Aanbiedïngsprocedure 
Gemeten werd de mate van aangenaamheid op grond van UITERLIJK, CONSISTENTIE, 
SAPPIGHEID, SMAAK/GEUR en TOTALE AANGENAAMHEID. 
De proefpersonen gaven hun oordeel per aspect aan op een 7~categorieën schaal 
geankerd als volgt: 
zeer ^ , zeer 
neutraal 
onaangenaam aangenaam 
I 1 \ 1 »— 1 » 1 
1 2 3 4 5 6 7 
De huisvrouwen kregen per zitting 3 hele ongeschilde appels In aselecte volgorde 
na elkaar aangeboden. 
De appels werden zodanig over de 99 personen verdeeld dat per partij 33 responsen 
werden verkregen. 
De proefpersonen van het Sprenger Instituut beoordeelden ieder 9 partijen in a-
selecte volgorde alleen op totale aangenaamheid. In verband met hun grotere des-
kundigheid werden hier 1/4 appels geschild aangeboden. 
Chemische metingen 
Inclusief een meting direct na de pluk werden op ieder keurîngstijdstïp gemeten 
op het Sprenger Instituut: TOTAAL TITREERBAAR ZUUR, REFRACTIE en pH. 
-3-
Data analyse 
De gegevens afkomstig van de schaalmethode werden verwerkt volgens "The Law of 
the Categorical Judgement". 
Voor ieder keuringstijdstip werd per aspect een gemiddelde groepswaarde bere-
kend (programma SECAJU). 
Het huisvrouwenpanel en het Sl-panel werden gescheiden gehouden in verband met 
het verschillende referentiekader van het Sl-panel. 
Met de verkregen groepswaarden werd een variantie-nalayse uitgevoerd teneinde 
een indruk te krijgen van de factoren die leiden tot verschillen ten aanzien 
van de diverse aspecten. 
Uit de variantie-analyse blijkt dat met uitzondering van het uiterlijk en de 
consistentie er een aantoonbare invloed is van het eettijdstip op de verschil-
lende kenmerken. Zie tabel 1. 
Tabel 1. Overzicht van de significantie van 
kenme rk 
huisvrouwenpanel LH 
uiterlijk 
consistentie 
sappigheid 
smaak/geur 
totale aangenaamheid 
panel Sprenger instituut 
totale aarrgenaamheid 
andere metingen 
refractie 
tïtreerbaar zuur 
PH 
factor 
eettijdstip 
n.s. 
n.s. 
** 
** 
* 
# 
** 
** 
** 
de factoren 
factor 
herkomst 
*# 
n.s. 
## 
*# 
** 
** 
** 
n.s. 
#* 
** significant met P < 1% 
* significant met P < 5% 
n.s. niet significant 
Het herkomsteffect was niet aantoonbaar voor de consistentie en het tïtreerbaar 
zuur. 
In bijlage 1 zijn de gemiddelden weergegeven; zowel per eettijdstip als per her-
komst. In de grafieken op de volgende pagina's is het verloop van de verschil' 
lende kenmerken in de tijd weergegeven. 
Interpretatie 
Op grond van de data-analyse kan men concluderen dat de optimale aangenaamheid 
door het huisvrouwenpanel in februari wordt gelegd en door het Sl-panel in 
februari-maart. 
Opmerkelijk is dat beide panels de "vroege" CA-appels, die doorgaans minder 
aromatisch zijn dan appels uit de gewone koelcel, hoger waarderen. 
Wat in de bovenstaande cijfers niet tot uiting komt is het niveau van het oordeel 
t.a.v. de sensorische kenmerken. 
Uit tabel 2 blijkt dat het groepsoordeel van het huisvrouwenpanel vrijwel uit-
sluitend valt in categorie 5, de klasse volgend op klasse 4 (= neutraal). 
Het Sl-panel geeft slecht in februari en maart categorie 5 aan. 
Tabel 2. Naar de oorspronkelijke schaalwaarden getransformeerde mediane schaal-
waarden, gemiddeld over alle herkomsten per keurtijdstïp. 
dec. 
jan. 
febr. 
rraart 
aprï 1 
'79 
'80 
'80 
'80 
'80 
ui ter 1 ijk 
5 
5 
5 
5 
5 
consisten-
tie 
5 
5 
5 
5 
5 
sappig-
heid 
5 
5 
6 
6 
5 
smaak/ 
geur 
5 
5 
5 
5 
5 
totale 
aangenaam-
heid L.H. 
5 
5 
5 
5 
5 
totale 
aangenaam-
heid S. 1 . 
k 
A 
5 
5 
it 
N.B. 
Het titreerbaar zuur is niet afhankelijk van de herkomst, echter wel van het 
tijdstip van uitslag. Mogelijk is deze parameter toch zeer belangrijk bij de 
bepaling van de optimale "eetkwaliteit" van een ras. 
-5-
Samenvatting 
- Het optimale eettijdstip wordt gelegd in februari. De waardering op de overige 
tijdstippen ligt echter niet veel lager. 
- De consistentie is niet aantoonbaar afhankelijk van herkomst, noch van tijd-
stip van uitslag. 
- De herkomst heeft een belangrijke invloed op de aangenaamheidsbeleving. 
- Het titreerbaar zuur is niet afhankelijk van de herkomst. 
Wageningen, 12 november 1981 
RGvdVdV/MJ 
BIJLAGE 1 
4-> 
X» 
 
 
O 
to 
s_ 
M-
 
o 4-1 
c 
fU 
Cn 
c • 
<o n : 
to • 
_ i 
• 
• M 
O 
4-> 
1_ 
3 
.O) 
cn . \ zz j * ' 
ro — i 
ca 
E 
w 
, 
"O 
»— tu 
JC • 
C7)3T 
•—. • Q L _ I 
Q . 
fö 
(/) 
CL 
•— 4-1 
in 
X I 
~> 
— 
^ 1 
to 
r^ . 
vO 
r^ 
O 
CO 
13 
i — 
~^ vO 
"— 
«— 
to 
cn 
oo 
co 
CD 
_^^ 
4-> 
0) 
N 
C 
•— 
" 
CA 
r-^ 
— 
• 4-> 
O . 
0) 
(/> 
X } 
O 
CD 
-3" 
CM 
CA 
O 
-3" 
-a-
-3 -
oo 
CD 
O 
r— 
*— 
-3 -
CM 
ro 
t — 
r~-
r^ 
*"* 
X ) 
ro 
co 
o 
C A 
CM 
(0 
r— 
CM 
r~-
X I 
ro 
» — ' 
vO 
cn 
T—« 
cn 
r^ 
— 
» o 
 
o 
CM 
CM 
CT\ rsl 
C A 
O 
C A 
CA 
r^ » 
co 
CD 
o 
C A 
C A 
C A 
CM 
X ) 
r-
r~-
cn 
r — 
j a 
-3" 
LA 
-3 -
CM 
x i 
vO 
L A 
en 
o 
CM 
vO 
r—' 
CM 
CD 
oo 
— 
• 
u 
X I 
0) 
4 -
OJ 
co 
r^ . 
r~^ 
CA 
CA 
o 
vO 
L A 
VO 
oo 
o 
-Q 
-3" 
-3" 
oo 
1 — 
X ) 
MD 
-3--. 
CD 
CM 
aj 
en 
vO 
CM 
CM 
fD 
LT» 
CO 
1--. 
O 
X I 
CA 
i — 
CD 
CM 
CD 
OO 
— 
*-> J-
ro 
to 
a 
i * -
CD 
CD 
LA 
-3" 
C A 
«3 
OO 
r-> 
o 
r~-
CD 
X I 
CM 
CM 
CO 
i — • 
X» 
ro 
CA 
en 
oo 
* "~ 
to 
r--
oo 
« — 
CM 
10 
CA 
- 3 -
vO 
to 
CD 
CO 
r-» 
• 
o CO 
— 
•— (U 
E 
r-
OO 
CM 
CD 
CD 
r^ 
CM 
CA 
CD 
CD 
-3 -
CM 
-3 -
CA 
CD 
r^ « 
—^ CM 
CD 
OO 
-3" 
—^ 
CD 
CA 
LA 
T — 
CD 
vO 
CO 
-^> 
CD 
 
o 
4-1 
XI 
c 
a) 
o 
m 
L. 
(1) 
> 
4-J 
C 
to 
o 
c 
 
u 
a 
Q) 
en 
c 
ro -
to 
x> 
u-
*—• (U 
N 
c (U 
a> 
c 
to 
> 
c 
tu 
•— N 
!_ O 
o > 
c 
tu 
X) 
—^ tu 
XI 
XI 
E 
tu C7> 
4-1 
tn 
E O 
.* 
u 
tu 
x: 
t_ 
tu CL 
C 
tu 
XJ 
—^ (U 
X) 
X) 
E 
tu 
o 
c 
 
L. 
3 tu 
en \ : 
-* 
to -
to 
E 
in 
O) 
x: 
en: 
C L . 
C L 
t0 
in 
s- rc 
(U • 
4-> 
in 
E 
O 
.s: 
u 
tu 
x : 
X I 
10 
X I 
to 
X I 
to 
C A r^. CA 
OO Nû o o 
v o r-- r~ 
CM CM CM 
to 
^X• 
vO 
CM 
X I 
to 
CD 
CD 
en 
CM 
o 
X I 
CA 
CA 
CD 
CA 
O 
CA 
CO 
CM 
CA 
O 
O 
LA 
CA 
CA 
O 
X I 
to 
r-~ 
T — 
CD 
CA 
en 
LA 
CA 
CD 
•> 
C A C A C A C A C A C A C A C A C A 
O 
X I 
10 
X3 
O 
C A r~- o r-» CD r~-
CO •— CD »— LA T— 
vO •— s o CO LA CM 
r- CM • - • - CM 
to 
CM 
CM «— CM — 
X I 
o 
CA 
OO 
CM 
O 
X ) 
r^ \ o 
cn 
-3" 
en 
t — 
-3" 
•— v o c D r ^ r ^ c n r A C D c A 
4 - N i - m o o m < - o > -
L A i — < T CO »— • — L A C D T — 
T - CM «— CM «— CM CM 
X I 
to 
tu 
XI 
x> 
o 
X I 
tu 
X I 
o 
X I 
o 
X I 
to 
r^ -3- T- r*-» - P A v o 
T— r^» e n e n >— v o 
T— -3" CD CM CA CM 
tu 
XI 
u 
LA 
CA 
-3 -
o 
LA 
tu 
X I 
o 
r-. 
CA 
CA C M C M C M C M C M C M C M C M C M 
10 
X I 
to 
i— e n C A 
CM »— CM 
L A en vo 
LA 
oo 
oo 
LA 
en 
oo 
en 
LA 
x> 
-3" 
cn 
r^ > 
o 
LA 
LA 
OO 
o 
X ) 
CM 
CA 
r^ 
oo 
LA 
CD 
CM 
XI 
u 
X ) 
10 
CO vO i— • -
CM «— CA LA 
r-» T - o o «— 
X I 
o 
X ) 
vO 
-3" 
o 
X» 
o 
x> 
to 
X I 
to 
o 
X I 
to 
- 3 - CO OO vD 
LA LA >— CO 
en •— co oo 
T- CM r- » - CM — «— 
to to to to to to X ) 
vo r-v en r-^ 
-3- cn -3- oo 
oo r^ r>» oo 
CM oo o -3" vO 
LA vO LA vO vO 
r-^ r-. -— CM r-
i— •— CM CM CM 
* - C M C A - 3 - L A v O I - » C O C n 
en 
CM 
LA 
oo 
en 
en 
en 
-3" 
CM 
vO 
CA 
CM 
O 
• tu 
Q XI 
• L. 
CO (0 
• to 
- J 3 
BIJLAGE 2 
2.2 
2.0 
1.8 
ui ter l i jk LH 
< L _ , 
dec jan f eb mrt 
CA-cel 
koelcel 
mei 
NS 
2,6 r 
2.4 
2.2 
consistentie LH 
1 
B 
C A-cel 
koelcel 
x 
NS 
dec jan feb mrt mei 
Verloop van de diverse kenmerken in relatie tot eettijdstip 
Xpunten voorzien van eenzelfde let ter zijn niet aantoonbaar 
verschillend P<5%) 
BIJLAGE 3 
sappigheid LH 
2,2r c 
2,0 
1.8 -
ab 
L 
lib 
bc 
CA-cel 
koelcel 
I j 
dec jan f eb mr t mei 
2,0 
1.8 
1.6 
smaak LH 
„ • 
t 
D 
C A - c e l 
koelcel 
dec jan feb m r t 
i 
met 
BIJLAGE k 
totale aangenaamheid LH 
b 
2.4 
2.2 
ab ab 
2.0 
! _ . 
CA-cel 
koelcel 
dec jan feb mrt mei 
totale aangenaamheid SI 
2,0-
1,8-
1,6-
"L 
CA-ce l 
Koelcel 
* 
x 
dec jan feb mrt 
— i 
mei 
r e f r a c t i e 
12 
11 
10 
a 
1 
c c c 
' l - l L 
BIJLAGE 5 
sept dec jan f eb m r t me i 
H 
t i t r e e r b a a r zuu r 
1.1 
0,9 
0,7 
p-H 
- 3 , 4 
- 3 , 2 
- 3 .0 
i 
PH 
t i t r e e r b a a r zuur 
j l i L 
sept dec jan f eb m r t mei 
*

Het optimale eettijdstip van Lombarts Calville appelen

Abstract

Similar works

Full text

Available Versions

NARCIS

Wageningen Yield

Name not available