In de regio Drente-Groningen hebben sommige zuivelbedrijven een negatieve vetbalans. Men schreef dit toe aan de door het melkcontrolestation te hoog bepaalde vetgehalten, veroorzaakt door conservering van de melk met natriumazide. Door middel van de butyrometrische methode van Gerber (NEN 962) werd nagegaan of er verschillen zijn in het vetgehalte van monsters melk geconserveerd met sublimaat en monsters melk geconserveerd met natriumazide. Een vierhonderdtal monsters melk respectievelijk geconserveerd met sublimaat en met natriumazide werden onderzocht op het vetgehalte, waarvan 16 monsters op het RIKILT. De rest werd op het M.C.S. Drente- Groningen in samenwerking met de Algemene Inspectiedienst onderzocht, om de praktijkomstandigheden te evenaren

Oortwijn, H.

Polanen, A., van

Werdmuller, G.A.

Wageningen Yield 

Afd. Melk en Zuivelprodokten 1982-05-25 
VERSLAG 82.38 Pr.nr. 202.6030 
Onden.,erp: Vergelijkend vetgellal te on-
derzoek tussen melk gecon-
serveerd met sublimaat en 
met natriumazide 
Verzendlijst: direkteur, sektorhoofd (3x), direktie V.K.A. (3x), afd . 
8238 
Zuivel (3x), afd . Normal isatie (Hunune ), Projektbeheer, 
projektleider, PsZ (3x), mw Werdmuller , AID (3x), direk-
tiev.z. 
Afdeling Melk en Zuivelprodokten 1982- 05-25 
VERSLAG 82.38 Pr .nr. 202 . 6030 
Projekt: Onderzoek monsters melk en zuivelprodokten i.o.v. PsZ 
Ondeno1erp: Vergelijkend vetgehalte onderzoek tussen melk geconserveerd 
met sublimaat en met natriumazide. 
Doel : 
In de regio Drente-Groningen hebben sommige zuivelbedrijven een nega-
tieve vetbalans. Men schreef dit toe aan de door het melkcontrole-
station te hoog bepaalde vetgehalten, veroorzaakt door conservering 
van de melk met natriumazide. 
Door middel van de butyrometrische methode van Gerber (NEN 962) nagaan 
of er verschillen zijn in het vetgehalte van monsters melk geconser-
veerd met sublimaat en monsters melk geconserveerd met natriumazide. 
Samenvatting: 
Een vierhonderdtal monsters melk respectievelijk geconserveerd met 
sublimaat en met natriumazide werden onderzocht op het vetgehalte, 
~o1aarvan 16 monsters op het RIKILT . De rest werd op het M. c.s . Drente-
Groningen in samemo1erking met de Algemene Inspectiedienst onderzocht, 
om de praktijkomstandigheden te evenaren. 
Conclusie: 
Zowel de monsters die op het RIKILT als de monsters die op het M. c.s . 
Drente-Groningen onderzocht werden, vertoonden geen systematisch vet-
verschil . 
Mocht er door de conservering met natriumazide meer vet gevonden wor-
den dan met sublimaat dan is dat niet meer dan 0,01% absoluut ofwel 
0,25% relatief. 
Verantwoordelijk: ir H. Oortwijn jr 
Medewerker en samensteller: A. v. Polanen 
Statistische Verwerking : mw G.A. l.olerdmuller 
Projektleider: ir H. Oort,o~ijn ~ 
8238 . 0 
1. Inleiding 
Sinds septembe r 1980 heeft het M.c.s. Drente-Groningen een ontheffing 
om verzamelmonsters melk met de Gerber-methode te onderzoeken en te 
conserveren met natriumazide. 
Vanaf dat moment tverden bij sommige bedrijven in de regio Drente-
Groningen grote vetverliezen geconstateerd. 
Daardoor wilden sommige bedrijven terugschakelen op sublimaat gecon-
serveerde monsters. Sublimaat mag niet meer op het riool geloosd tvor-
den in verband met de schadelijke gevolgen voor het milieu. 
In het verleden is er te weinig tvetenschappelijk onderzoek naar het 
gebruik van natriumazide als conserveermiddel verricht. Hede door het 
vetverlies als door het te kort aan onderzoek, heeft het RIKILT samen 
met de AID een onderzoek gedaan naar eventuele verschillen in het vet-
gehalte van de met sublimat en natriumazide geconserveerde monsters 
melk. 
2. Uitvoering 
Het vetgehalte onderzoek kan in vier delen gesplitst tvo rden: 
a. Een onderzoek op het RIKILT van 8 monsters ram1e melk, die ongecon-
serveerd, geconserveerd met sublimaat en geconserveerd met natrium-
azide onderzocht tverden. 
b. Een onderzoek op het H.c.s. te Assen door het RIKILT en AID. 
c . Een onderzoek op het M.c.s. door de AID en he t M.c . s . 
d. Een onderzoek door he t M.c.s. te Assen. 
Opmerking: 
Bij ieder onderzoek werd nat riumazide vergeleken met sublimaat . 
De gevonden ve tgehalten zijn uitgedrukt in proce nte n. 
2.1 Het onderzoek op het RIKILT op 1982-04-13 en 1982-04-20 
Het vetgehalte onderzoek op het RIKILT we rd in twee gedeelten 
verricht. 
Bij he t eerste onderzoek werden de engeconserveerde monsters onder-
zocht en daarna de met sublimaa t en na triumazide geconserveerde 
monsters . Deze laatste ttvee series tverden een tveek later \<leer 
onderzocht . Het gemiddeld verschil bedroeg bij de eerste onderzoek 
-0,0063 en het 95% be trouwbaarheidsinterval van het gemiddelde 
verschil is -0 ,01 3 t ot +0 ,0008 . 
Bij het tweede onde r zoek is het gemiddelde verschil +0,0006 en het 95% 
betrouwbaarheidsinterval is -0 , 006 tot +0,008 . 
8238 . 1 - 2 -
- 2 -
De conclusie van het onderzoek op het RIKILT: Tussen de monsters 
geconserveerd met natriumazide en sublimaat is geen niveauverschil 
aangetoond . Zie voor verdere informatie de tabellen 1 en 2. 
2.2 Het onderzoek op het M. c.s. door het RIKILT en de AID op 
1982-04-16 
Ten behoeve van het vetgehalte onderzoek op het M. C. S. te Assen is het 
M. C. S. op 8 april 1982 gestart met het stapelen van 144 melkmonsters, 
72 werden ervan geconserveerd met natriumazide en de andere 72 welke 
dezelfde melk bevatte met sublimaat. De monsters werden in series van 
24 stuks onderzocht waarbij om de beurt gepipetteerd \verd door twee 
personen. De resultaten van de eerste 24 met sublimaat geconserveerde 
monsters hebben ~.,e laten vervallen in verband met een foutieve behan-
deling van de monsters, zie tabel no. 3. De daarop volgende serie van 
24 monsters gaf een gemiddeld verschil van +0 ,005L• en het 95% 
betromvbaarheidsinterval van het gemiddelde is - 0 , 001 tot +0,011. .De 
volgende serie van 35 monsters (bestaande uit de laatste serie van 24 
monsters en 11 heranalyses van de eerste serie) gaf een gemiddeld 
verschil van -0,0037 en het 95% betrouwbaarheidsinterval van het 
gemiddelde is -0,014 tot +0,006, zie tabel 5. 
Conclusie van het onderzoek bij het M. c.s.: er zijn geen niveauver-
schillen aangetoond, zie ook tabellen no. 4 en 5 . 
2 .3 Onderzoek op het M.c . s. door het M. c.s. en de AID op 1982-04-20 
In het totaal ~verden er 2 series van 36 monsters onderzocht. Het 
onderzoek op het M.C.s. te Assen gebeurde op de wentelblokmethode en 
met een elektronisch afleesapparaat, onder toezicht van de AID . Van 
deze 72 monsters nam de AID er 24 als steekproef uit en onderzocht 
deze monsters volgens NEN 962 . 
De eerste serie van 36 monsters gaf een gemiddeld verschil van +0,0031 
en de 95% betrouwbaarheidsinterval van het gemiddelde is -0,006 tot 
+0,012 . 
De tweede serie van 36 monsters gaf een gemiddeld verschil van +0,0078 
en het 95% betrouwbaarheidsinterval van het gemiddelde is -0,001 tot 
+0,017. 
8238.2 - 3 -
- 3 -
Bij de controle door de AID werd op 24 monsters een gemiddeld verschil 
van -0 , 0008 gevonden en het 95% betrouwbaarheidsinterval van het 
gemiddelde is - 0, 006 t ot +0,005 . 
Conclusie van het onderzoek door het H.c.s. en de AID: er zij n geen 
ni veauverschillen aangetoond, zie ook tabel l en no . 6, 7 , 8 en 9 . 
2.4 Een onderzoek door het M. C. S. te Assen op 1982-01-13 en 1982-01-20 
In tabel 10 worden de statistische berekeningen gegeven van 5 series 
onderzoekingen door het M.c.s. te Assen , de analyseresultaten zijn 
ach terwege gelaten . 
Uit het 95% betrouwbaarheidsinterval van het gemiddelde, blijkt dat 
hier bij sommige series een significant niveauve r schil aanwezig is , 
deze verschillen zijn gering en hoogstens 0 , 02% dit is relatief 
hoogstens 0 , 02 x 100 = 0,5% uitgaande van 4 , 00% vet , zie tabel 10. 
tr,OO 
3. Conclusies : 
De betrouwbaarheidsintervallen en gemiddelde verschillen van alle 4 de 
onderzoeken s t aan nogmaals vermeld in het onderstaande overzicht . 
soort onderzoek n betrouwbaarheids- gemiddeld 
interval verschil 
2 . 1 RIKILT, ramo1e melk 8 -0 , 013 tot +0 , 008 -0,0063 
na één \>leek 8 -0 , 006 tot +0 , 008 I +0,0006 I 
2.2 RIKILT-AID , stapel- 24 -0 , 001 tot +0 , 011 +0,0054 I monsters 35 -0 , 014 tot +0 , 006 -0,0037 
2 . 3 M. C. S.-AID stapel- 36 -0 , 006 tot +0 , 012 +0 , 0031 I 
monsters 36 -0 , 001 tot +0 ,017 +0 , 0078 
24 -0 ,006 tot +0, 005 -0 ,0008 
2 . 4 M.c.s. Assen 36 +0 , 0004 tot +0 , 011 +0 , 006 
stapelmonsters 36 -0,011 t ot +0 , 003 -0 , 004 
36 +0,002 tot +0 , 016 +0 , 0094 
36 -0 , 005 tot +0,007 +0,0008 
36 +0,006 tot +0 , 017 +0 , 0113 
gem.: +0,002 
Uit bovenstaand overzich t kun je concluderen dat moc ht er een systema-
tisch verschil aanwezig zijn dit niet groter ka n zi j n dan 0 , 01% abso-
luut , dit is 0 , 25% relatief . 
8238 .3 vP/H 
Tabel 1 Onderzoek op het RIKILT op 19a2-04- 13 
1 
2 
3 
4 
s 
6 
7 
a 
ongeconserveerd 
1 
3,SO 
2, 13s 
2,ao 
4 33s , 
3 77s , 
4 21s , 
4 sas , 
2,39 
azide 
2 
I 3 , sas 2 us , 
2 , 79s 
4,32 
3,76s 
4 , 21 
4,S7 
2,38s 
sublimaat 
3 
3,SO 
2 IJS , 
2 , 79 
4,33 
3 77s , 
4,22 
4 s7S , 
2,39 
gem. verschil 
s (verschil) 
s (gem . verschil) 
t 
Tabel 2 (na één week staan) 
ongeconserveerd azide sublimaat 
1 2 3 
1 3 , SO 3,SO 3,SO 
2 2 IJS 2,12 2,13 , 
3 2,ao 2,81s 2 , ao 
4 4,335 4 , 32 4 , 32 
s 3 , 77s 3 77s 3,7a , 
6 4 21s 4 22s 4 21s , , , 
7 4 58s 4,S8 4 sas , , 
a 2, 39 2 , 39 2, 39 
gem . verschil 
s (verschil) 
s (gem.verschil) 
t 
* Significant van nul afwijkend a < O,OS 
a 238.4 
Verschillen 
3 - 1 2 - 1 2 - 3 
0 
0 
-0 , 01 0 
- o , oos 
0 
+O,OOS 
- 0 , 010 
0 
- 0 , 002S 
O,OOS3 
0 , 0019 
-1 , 32 
+O,OOS 
-0,020 
-o , oos 
-0,01S 
- 0 , 010 
-o,oos 
-0 , 01S 
-o,oos 
-o,ooa8* 
0,0079 
0,002a 
-3 , 13 
Verschillen 
3 - 1 2 - 1 
0 0 
-o,oos -0,015 
0 +0,01S 
-0 , 015 -0 , 01S 
+O , OOS 0 
0 +0 , 010 
0 -0 , 005 
0 0 
-0,0019 -0 , 0013 
O, OOS9 0,0106 
0,0021 0,0038 
- 0,89 -0,33 
+O , OOS 
-0,020 
+O,OOS 
-0,010 
-0,010 
-0,010 
- 0,005 
- 0,005 
-0,0063 
o,ooa3 
0,0030 
-2 , 12 
2 - 3 
0 
-0 , 010 
+0 , 01S 
0 
-o , oos 
+0,010 
-o,oos 
0 
+0 ,0006 1 
0,0082 
0,0029 
0 , 21 
Tabel 3 Onderzoek bij het H.c.s. door RIKILT en AID op 1982- 04- 16 
Azide Sublimaat Verschillen 
1 4,17 I 4,17 o,oo 
2 3,99 I 3,99 I 0,00 3 4,19 I 4,12 +0,07 
4 I 4,09 I 4,07 I +0,02 
5 4,39 4,32 +0,07 
6 3,60 3,60 o,oo 
7 4,25 4,21 +0,04 
8 4,10 4,06 +0,04 
9 3,25 3,20 +0,05 
10 4,00 3,97 +0,03 
11 4,29 4,25 +0,04 
12 4,38 4,35 +0,03 
13 4,02 4,02 o,oo 
14 4,14 4' 11 +0,03 
15 4,03 4,00 +0,03 
16 3,98 3,94 +0,04 
17 4,10 4,05 +0,05 
18 4,33 4,32 +0,01 
19 3,80 3,78 +0,02 
20 4,20 4,19 +0,01 
21 4,19 4,15 +0,04 
22 3, 92 3,90 +0,02 
23 4,17 4,15 +0,02 
24 4,20 4,15 +0,05 
Opmerking: 
Bij de monsters geconserveerd met sublimaat is niet lang genoeg 
geschud daarom is het onderzoek vervallen en gedeeltelijk overgedaan. 
8238 . 5 
Tabel 4 Onderzoek bij het H.c.s. door RIKILT en AID op 1982- 04-16 
Azide Sublimaat Verschillen 
1 3,99 I 3,99 I 0,00 
2 3, 92 I 3,93 l -ü,01 3 4,16 4,14 +0,02 
4 4,01 I 3,99 I +0,02 
5 3,96 I 3,96 I 0,00 
6 3,78 I 3,78 I 0,00 
7 4,12 I 4,11 +0,01 
8 4,31 4,30 +0,01 
9 4,30 4,31 - 0,01 
10 4,19 4,18 I +0,01 
11 4,28 4,26 +0,02 
12 4,20 4,20 0,00 
13 4,09 4,08 +0 ,01 
14 4,17 4,17 0,00 
15 3,90 3,91 -0,01 
16 3,97 3,98 -0,01 
17 4,29 4,24 +0,05 
18 4,47 4,47 o,oo 
19 3 ,81 3,80 +0,01 
20 3,98 3,99 - 0,01 
21 3,88 3,88 o,oo 
22 3,88 3,88 o,oo 
23 3,96 3,96 0,00 
24 4,30 4,30 0,00 
gemiddeld verschil +0,0054 
s (verschil) 0,0150 
s (gem.verschil) 0,0031 
t 1,77 
8238.6 
\_ ; 
Tabel 5 Onderzoek bij H.c.s. door RIKILT en AID dd. 1982-0l•- 16 
Azide Sublimaat Verschillen 
1 4,15 4,15 0,00 
2 4,18 4,17 +0,01 
3 4,36 4,38 - 0,02 
4 4,20 4,24 -o,o4 
5 3,24 3,24 0,00 
6 4,30 I 4,30 I 0,00 
7 4,04 4,03 +0,01 
8 4,04 3,98 +0,06 
9 4,08 4,04 +0,04 
10 3,78 3,78 o,oo 
11 4,13 4,21 - 0,08 
12 4,16 4,17 - 0,01 
13 3,97 3,95 +0,02 
14 4,17 4,13 +0,04 
15 3, 9ll 3,96 -0,02 
16 4,13 4,10 +0,03 
17 4,30 4,29 +0,01 
18 4,24 4,28 -0,04 
19 4,06 4,08 - 0,02 
20 3,94 3,90 +0,04 
21 4,26 4,26 o,oo 
22 3,83 3,82 +0,01 
23 3,87 3 , 86 +0,01 
24 3, 92 3,95 - 0,03 
25 4,03 4,02 +0,01 
26 4 ,18 4,18 o,oo 
27 4,42 4,39 +0,03 
28 4 ,08 4,08 0,00 
29 3,69 3,64 +0,05 
30 4,43 4,44 -o ,01 
31 4,35 4,38 -o,o3 
32 4,17 4,17 0,00 
33 4,20 4,21 I -o ,01 
34 3,91 3 , 90 +0,01 
35 4,48 4,48 0,00 
gemiddeld verschil -o,0037 
s (verschil) 0,0298 
s (gem.verschil) 0,0050 
t -o, 74 
8238.7 
Tabel 6 Onderzoek bij M.c .s . door AID en M.c.s. op 1982-04-20 
Azide Sublimaat Verschillen 
1 4 , 15 4 ,16 -o ,01 
2 4 , 21 4,19 +0,02 
3 4 , 31 4, 31 o,oo 
4 4,32 4 , 28 +0 , 04 
5 4 , 48 4,50 - 0 , 02 
6 4,33 4,34 -o ,01 
7 4 , 01 4,00 +0,01 
8 4,23 4, 23 0 , 00 
9 4 , 34 4,34 o,oo 
10 4 , 12 4, 13 -o , 01 
11 4 , 25 4,22 +0,03 
12 3,56 3 , 56 0,00 
13 4,17 4 , 13 +0,04 
14 3,79 3 , 77 +0 , 02 
15 4 , 36 4,32 +0,04 
16 4,23 4 , 22 +0,01 
17 4 , 25 4,30 -0,05 
18 4,27 4,29 -0,02 
19 4,25 4,27 -0,02 
20 4,51 4,48 +0,03 
21 4,37 4 , 39 -o , 02 
22 4,56 4 , 52 +0,04 
23 4 , 38 4 , 36 +0,02 
24 4 , 29 4,28 +0 , 01 
25 4 , 12 4,11 +0,01 
26 4,43 4 , 44 -o , 01 
27 4 , 35 4,34 +0,01 
28 3 , 66 3 , 63 +0,03 
29 4,09 4 , 11 -o , 02 
30 4,32 4,32 o,oo 
31 4 , 27 4 , 29 -o ,02 
32 4 , 16 4 , 14 +0,02 
33 3 , 48 3 , 52 -o , 04 
34 3 , 85 3,83 +0 ,02 
35 4,09 4,15 -o ,06 
36 4,32 4,30 +0,02 
gemiddeld verschil +0,0031 
s (verschil) 0,0252 
s (gem.verschil) 0,0042 
t 0,73 
8238 . 8 
Tabel 7 Ond erzoek bij M. c . s. door AID en M. c . s . op 1982- 04-20 
Azide Sublimaat Versc hillen 
1 4 , 22 I 4 , 28 -o , o6 2 4 , 33 4 , 30 +0 , 03 
3 4 , 34 4 , 31 +0 , 03 
4 4 , 20 4 , 22 -0 ,02 
5 4 , 17 4 , 19 -o , 02 
6 4 , 24 4, 24 0 , 00 
7 4 , 40 4 , 39 +0 , 01 
8 4 ,1 5 4, 14 +0 , 01 
9 4 , 18 4 ,17 +0 , 01 
10 4,42 4 , 47 -0 , 05 
11 4, 23 4 , 23 o , oo 
12 4,03 4 , 00 +0 , 03 
13 4 , 26 4,25 +0,01 
14 4 , 59 4 , 59 o , oo 
15 4 , 23 4 , 23 o , oo 
16 4 , 36 4 , 36 o , oo 
17 4 , 41 4 , 42 -o ,01 
18 4 , 69 4 , 66 +0 , 03 
19 4 , 28 4, 26 +0 , 02 
20 3 , 91 3 ,89 +0 , 02 
21 3 , 87 3 ,85 +0 , 02 
22 4 , 37 4 , 37 o , oo 
23 3 , 96 3,95 +0, 01 
24 4 , 25 4 , 19 +0 , 06 
25 4 ,1 2 4 ,1 5 -o,03 
26 4 ,09 4 , 04 +0 , 05 
27 4 , 24 4 , 24 0 , 00 
28 4 , 39 4 , 35 +0 , 04 
29 4 , 12 4,12 o , oo 
30 4 , 21 4 ,19 +0 , 02 
31 4 , 44 4, 46 -0 , 02 
32 4 , 05 4, 01 +0 , 04 
33 4 , 04 4,02 +0 , 02 
34 3,39 3, 40 -o , 01 
35 4,55 3, 52 +0 , 03 
36 4 , 21 4, 20 +0 , 01 
gemiddeld verschil +0 , 0078 
s ( ve rschil) 0 , 025'• 
s (gem.verschil) 0 , 0042 
t 1,84 
8238 . 9 
Tabel 8 Onderzoek bi j H.c.s . door AID en he t t1.c.s. op 1982- 04- 20 
Azide Sublimaa t Verschillen 
1 4,17 I 4,16 I +0,01 
2 4,31 4,33 I - 0,02 
3 4,00 4,01 I -0 , 01 4 4 ,11 4,10 +0,01 
5 4,15 I 4,13 +0 , 02 
6 4,20 4,20 0,00 
7 4,25 4,24 +0,01 
8 4,55 4,55 o,oo 
9 4 ,10 4,10 0 ,00 
10 3 , 66 3 , 68 -0 , 02 
11 4,22 4 , 23 - 0,01 
12 3,83 3,85 -0,02 
13 4,29 4,30 -o , 01 
14 4,20 4,21 - 0,01 
15 4 , 39 4, 39 o,oo 
16 4 , 41 4 , 42 -0,01 
17 4 , 26 4 , 27 -0,01 
18 4,36 4,35 +0 , 01 
19 4 , 25 4 , 22 +0 ,03 
20 4 , 34 4,35 -o ,01 
21 4,16 4,16 0 , 00 
22 4,32 4,32 o,oo 
23 4,42 4,41 +0 , 01 
24 3,42 3,41 +0,01 
gemiddeld verschil -0,0008 
s (verschil) 0,0128 
s (gem.verschil) 0,0026 
t -0,3183 
8238 .1 0 
Tabel 9 Statistische verwerking tabellen 4 t/m 8 
tabel 4 tabe l 5 tabel 6 tabel 7 tabel 8 
gem. verschil +0,005 -0 ,0037 +0,0031 +0,0078 - 0,0008 
s (verschil) 0,0150 0,0298 0,0252 0,0254 0,0128 
s (gem. verschil) 0,0031 0,0050 0,0042 0,0042 0,0026 
t 1, 77 - 0,74 0,73 1,84 - 0,3183 
8238 .ll 
Tabel 10 Vergelijkend onderzoek door het M.c.s. Drente-Groningen zelf 
onderzoek 1 2 3 
n 36 36 36 
gem. verschil +0,006* -0 ,004 +0,0094* 
s (verschil) 0,0153 0,0215 0 ,0212 
s (gem.verschil) 0,0026 0,0036 0,0035 
t +2,188 - 1,08 2 ,67 
* significant van nul afwijkend a < 0,05 
** significant van nul afwijkend a < 0,10 
95% betrouwbaarheidsintervallen van het gemiddelde 
serie 1 
serie 2 
s e rie 3 
serie 4 
serie 5 
8238 .1 2 
+0 ,0004 tot +0,0110 
- 0,0112 tot +0,0034 
+0,0023 tot +0,0165 
-0 ,0053 tot +0 ,0069 
+0 ,0058 to t +0 ,0168 
4 I 5 I 36 36 i 
! 
+o ,ooo8 I +0 ,0113io!< 
0,01781 0,0161 
0,0030 0,0027 
+0, 28 I +'• , 18 


Vergelijkend vetgehalte onderzoek tussen melk geconserveerd met sublimaat en met natriumazide

Abstract

Similar works

Full text

Available Versions

Wageningen Yield

Name not available