In het onderzoek wordt aan beide terreinen aandacht besteedt; het vaststellen van de fokwaarde van een paard en het vaststellen van de invloed van verschillende onderdelen van het management (voeding, training, gezondheid, vruchtbaarheid) op de gebruikswaarde

Bontjer, B.

Wageningen Yield 

Paardenonderzoek in Brunssum en
Lelystad
B. Bordier  (onderzoeker paaardenhouder~j PP Brunssum)
Het onderzoek is gericht op het oplossen van de problemen die zich in de parden-
houderij voordoen. Hiervoor is inzicht nodig in de factoren die beperkend kunnen zijn
bij het vragen van een (top)prestatie  van het paard. De problemen (o.a. blessures en
afwijkend gedrag) worden veroorzaakt door de aanleg van het paard (erfelijkheid) en
door de manier waarop mensen met het paard omgaan (milieu). In het onderzoek
wordt aan beide terreinen aandacht besteedt; het vaststellen van de fokwaarde van
een paard en het vaststellen van de invloed van verschillende onderdelen van het
management (voeding, training, gezondheid, vruchtbaarheid) op de gebruikswaarde.
Fokkerij
De erfelijke invloeden variëren voor de verschil-
lende kenmerken van 10 tot 30 %, de invloed van
de gezamelijke milieucomponenten is derhalve
90 ot 70 %. In het fokkerij-onderzoek wordt met
behulp van de resultaten van IBOP-proeven ge-
tracht de ervelijkheidsgraden voor de verschil-
lende onderdelen te berekenen. Daarnaast lijkt
het mogelijk de resultaten te gebruiken bij het
bepalen van de fokwaarde van hengsten. Voor het
beoordelen van exterieur en gangen van paarden
is een lineair scoringsformulier ontwikkeld. Daar-
mee kan voor de beoordeelde kenmerken de fok-
waarde worden vastgesteld.
Opfok
Om de milieu-invloeden zo goed mogelijk te ken-
nen worden de paarden op het eigen bedrijf ge-
fokt. De belangrijkste verschillen bij het opfokken
van paarden liggen in de groeisnelheid (voeding)
en de hoeveelheid en aard van de beweging (trai-
ning). Beide aspecten komen in het opfokonder-
zoek aan de orde in de vorm van een hoog en laag
voederniveau en daaroverheen een hoog en laag
arbeidsniveau vanaf het moment van spenen. De
invloed daarvan op de uiteindelijke gebruiks-
waarde van paarden wordt bestudeerd. Om de
paarden gecontroleerde beweging te geven wordt
gebruik gemaakt van hulpapparatuur (trainings-
molen en tredmolen). In het opfokonderzoek
wordt dit jaar begonnen met het beschrijven van
normaal leergedrag bij jonge paarden. Ook de
invloed van het bedrijfsmanagement op het ge-
drag wordt onderzocht. Door middel van gedrags-
testen wordt getracht het karakter van paarden op
een zo jong mogelijke leeftijd te voorspellen. Na
de opfok  worden de paarden röntgenologisch ge-
50
keurd alvorens ze naar de Waiboerhoeve te Lely-
stad gaan voor het afleggen van een test die ge-
richt is op het bepalen van de belastbaarheid van
het beenwerk.
Op basis van de uitkomst van deze test worden de
paarden uit de verschillende opfoksystemen ver-
geleken en kan een oordeel gegeven worden
over de behandeling tijdens de opfokperiode. Na
deze toets, de paarden zijn dan ca. 3 jaar oud,
worden ze ingereden op het NHC te Deurne om
aanvullende informatie te krijgen over de ge-
bruikswaarde. Uit het tot nu toe uitgevoerde on-
derzoek is duidelijk geworden dat jonge paarden
al ‘intensief’ getraind kunnen worden op voor-
waarde dat de dieren zorgvuldig worden beoor-
deeld op het voorkomen van problemen.
Training
Bij het volwassen paard wordt de hoeveelheid en
de aard van de beweging van groter belang (trai-
ning). Op de Waiboerhoeve te Lelystad wordt on-
derzoek gedaan naar de relatie tussen verande-
ringen in het prestatievermogen van het paard en
veranderingen in samenstelling in bloed en spie-
ren. Tevens wordt aandacht besteedt aan de
meest gewenste vorm van de training. Hierbij kan
gedacht worden hoe vaak de verschillende trai-
ningsvormen (krachttraining, coördinatie en uit-
houdingsvermogen) beoefend dienen te worden
om de training zo verantwoord mogelijk uit te voe-
ren. Het onderzoek heeft geleid tot een duidelijker
inzicht in het effect van de verschillende trainings-
componenten op het uithoudingsvermogen, de
coördinatie en de kwaliteit van het beenwerk.
Gezondheid/vruchtbaarheid
Het drachtig krijgen van een merrie gaat vaak
gepaard met een groot aantal handelingen. Op
het Proefbedrijf voor de Paardenhouderij in
Brunssum (PPB) wordt onderzoek gedaan of er in
het gedrag van de merrie voldoende aankno-
pingspunten te vinden zijn om het juiste dektijdstip
te kunnen bepalen. De merries worden ge’insemi-
neerd op basis van schouwen volgens een door
de vakgroep Verloskunde, Gynaecologie en K.I.
van de Faculteit voor Diergeneeskunde opgesteld
schouwprotocol. Het dekseizoen loopt van begin
mei tot half september. De merries zijn in 1988 in
de weide, in de groep, geschouwd en bij insemi-
natie nog eens individueel. Drachtigheidsonder-
zoek vindt plaats op 3, 6 en 9 weken na insemi-
natie d.m.v. echoscopie.De vruchtbaarheid van
het paard lijkt minder problematisch dan wel eens
wordt aangenomen. Het drachtigheidsresultaat
op het proefbedrijf in de jaren ‘85 t/m ‘87 was resp.
90, 86 en 70 %.
Het geboren laten worden van veulens vraagt van
de eigenaar een grote dosis zelfbeheersing om
het natuurlijke verloop van de geboorte niet te
be’invloeden.  Een beperkte ruimte (box) lijkt hierbij
een groot risico te zijn voor het veulen. Een gevaar
dat nauwelijks gecompenseerd kan worden door
bewaking. In de jaren 1986 t/m 1988 hebben de
merries zoveel mogelijk buiten afgeveulend.
Daarbij zijn alle veulens zonder problemen gebo-
ren.
Van de veulens wordt frequent bloed onderzocht
om het effect van de maternale immuniteit op het
enten tegen influenza na te gaan. Tweemaande-
lijks worden er titerbepalingen uitgevoerd op alle
paarden die op de proefbedrijven aanwezig zijn
om het verloop van infecties in kaart te brengen.
Dit onderzoek heeft o.a. geleid tot het onderken-
nen van een leptospirose (bacterie) infectie als
oorzaak van sterfte bij jonge veulens.
Voeding
In het voedingsonderzoek wordt inzicht verkregen
in de waarde van voedermiddelen voor paarden.
De daarin opgedane ervaringen geven aanleiding
tot het opstellen van energienormen speciaal voor
paarden. Naast het voeren van verschillende
hoeveelheden ruwvoer, al of niet gecombineerd
met krachtvoer, en het voeren op de norm voor de
diverse prestaties (groei, arbeid, dracht) wordt
aandacht besteed aan de opnamecapaciteit van
paarden. Gebleken is dat paarden die niet over-
matig veel werk verrichten goed gevoerd kunnen
met ruwvoer (voordroogkuil en gras). De opname-
capaciteit van intensief werkende paarden (draf
en rensport, military) kan beperkend zijn voor vol-
doende energie-opname. Daaraan kan tegemoet
gekomen worden door het voeren van een hoog
energetische brok (1000 VEM per kilo produkt).
Trainingsmolen/bodem
Aan de trainingsmolen kan groepstraining gege-
ven worden aan een groot aantal paarden met
betrekkelijk weinig arbeid. De waarde van deze
apparatuur voor de praktijk wordt nagegaan. De
ervaringen met de molens waarbij de paarden los
in compartimenten lopen zijn gunstig. Het wordt
steeds duidelijker dat de toestand van de bodem
waarop paarden worden getraind van groot be-
lang is bij het voorkomen van blessures. De nu
gebruikte toplaag  voldoet bij regelmatig onder-
houd goed.
52


Paardenonderzoek in Brunssum en Lelystad

Abstract

Similar works

Full text

Available Versions

Wageningen Yield

Name not available