Dit artikel geeft een overzicht van de verschillende onderzoekprojecten op De Vlierd

Nanne, D.

Wismeijer, D.J.

Wageningen Yield 

Actueel onderzoek op ROC
De Vlierd
D. Nanne, D.J. Wismeijer (regionale onderzoekers ROC De Vlierd)
ROC De Vlierd is het enige regionale onderzoekcentrum waar men zowel melk- als
vleesvee houdt. Dit komt tot uiting in het soort onderzoek dat wordt uitgevoerd.
Globaal vallen er vijf takken van onderzoek te onderscheiden:
- melkvee - grasland
- vleesvaarzen - mais
- vleesstieren
Dit artikel geeft een overzicht van de verschillende onderzoekprojecten op De Vlierd.
Melkvee
Onderzoek nieuwe eiwitnorm (DK)
Al enige jaren is het duidelijk dat de eiwitnorm
voor herkauwers (vre) beperkingen kent. De
grootste tekortkoming is dat het vre-systeem geen
rekening houdt met de eiwitomzettingen in de
pens. Hierdoor gaat onnodig veel stikstof in mest
en urine verloren. In de nabije toekomst zal het
vre-systeem vervangen worden door een sys-
teem dat het verteringsproces van het eiwit in het
dier nauwkeuriger beschrijft. Vanuit het buitenland
zijn diverse systemen bekend. Het IVVO heeft na
literatuuronderzoek en enkele voederproeven
voorgesteld om de eiwitbehoefte voor melkpro-
duktie te berekenen met het franse PDI-systeem.
In Nederland zal deze eiwitnorm onder de naam
DVE (Darm Verteerbaar Eiwit) bekend worden.
Tijdens de stalperiode 1989 - 1990 is de prakti-
sche gebruikswaarde van dit systeem op De
Vlierd onderzocht. Het vervolgonderzoek zal ko-
mend stalseizoen plaatsvinden.
Melkverstrekking  aan fokkalveren met een
computergestuurde drinkautomaat
Sinds enkele jaren zijn er drinkautomaten voor
fokkalveren op de markt. Nadeel van deze drink-
automaten was dat er tot dusverre niet individueel
gevoerd kon worden. Op veel bedrijven heeft de
procescomputer (bv. krachtvoerautomaat) zijn in-
trede gedaan. Dieren kunnen tegenwoordig met
een responder herkend worden. Het is mogelijk
om een automatisch drinkstation door dezelfde
computer te laten besturen die ook de krachtvoer-
automaat voor het melkvee bediend. Mogelijke
voordelen van automatische melkverstrekking
aan kalveren zijn:
16
- Arbeidsbesparing (geen aanmaken en voeren
van melk)
- Verdeling van de melk over meer dan twee
keer per dag mogelijk
- De aangeboden melk is steeds vers bereid en
op de juiste temperatuur
- Mogelijkheden voor het onderkennen van
ziekte door veranderingen in het melkopname-
gedrag van de kalveren
In januari 1990 is begonnen met een oriënterend
onderzoek. Het gebruikelijke opfoksysteem (voor-
raadvoedering) van De Vlierd en het systeem met
melkverstrekking via de drinkautomaat worden
met elkaar vergeleken.
Opname diploi’d en tetraploïd Engels raaigras
Sinds enkele jaren zijn er graszaadmengsels in
de handel die voor 100 % bestaan uit tetraploïd
Engels raaigras. Een voordeel zou een betere
smakelijkheid zijn. Een belangrijk nadeel is de
geringe zodedichtheid. Voor de veehouder is het
van belang dat zijn dieren veel ruwvoer opnemen.
Dit om een ruwvoeroverschot te beperken of te
voorkomen. In voorgaande jaren is een start ge-
maakt met opnameproeven van zowel tetraplo’id
als diploïd  Engels raaigras. In het weideseizoen
van 1990 is dit onderzoek voortgezet.
Invloed krachtvoersamenstelling op
melkproduktie en gehaltes
De laatste jaren is meer inzicht verkregen over de
afbraaksnelheid in de pens van de verschillende
koolhydraatbronnen die in krachtvoer aanwezig
zijn. Het huidige standaardkrachtvoer heeft ca.
15 % zetmeel en suiker waarvan ca 10 % snel
afbreekbaar is.
Dit krachtvoer is in principe minder geschikt om
naast weidegras gevoerd te worden omdat geen
optimale bacteriële eiwitsynthese verwacht mag
worden. Er is nog te weinig bekend over het effect
van een hoger aandeel langzaam afbreekbaar
zetmeel in het krachtvoer op de benutting van
eiwit uit gras door dag en nacht weidende melk-
koeien. In de praktijk is bovendien veel belang-
stelling voor krachtvoervervangers zoals mais-
kolvenschroot (MKS) en corncobmix (CCM). Deze
produkten bestaan voor ca. 70 % uit zetmeel.
In het weideseizoen van 1990 zal er op de Vlierd
een tweetal proeven worden uitgevoerd waarbij
twee soorten krachtvoer en MKS zullen worden
gebruikt. De krachtvoersoorten bevatten respec-
tievelijk 15 % zetmeel en suiker en 30 % zetmeel
en suiker. In het eerste geval is 5 % langzaam
afbreekbaar, en in het tweede geval 20 %. De
opnames  zullen worden geregistreerd evenals de
melkgiften en de gehaltes aan vet en eiwit.
Voortzetting vleesvaarzen proef
Tot 1989 zijn er drie jaargangen van elk 100 kruis-
lingkalveren opgezet. Dit waren telkens voorjaars-
kalveren. Deze werden in de weideperiodegeïnse-
mineerd en kalfden op stal, waarna ze geslacht
werden. Najaarskalveren worden in hetstalseizoen
geïnsemineerd en kalven in het weideseizoen (na
buiten te hebben gelopen) op stal af.
Het is mogelijk dat dit verschil in resultaten ople-
vert. Daarom is de proef in 1989 voortgezet; ter
vergelijking van in het voor- en najaar geboren
kalveren zijn er tweemaal 25 dieren opgezet. In de
stalperiode worden deze dieren op een rantsoen
van voordroogkuil, eventueel aangevuld met
rundveebrok, gehouden. De dieren zullen in 1991
afkalven.
Onderzoek naar de gebruikswaarde van 75 %
vleesrasvaarzen, 1 e jaargang
Er zijn 34 vleesrasvaarzen op het bedrijf. 25
vaarzen zijn afkomstig uit de mestproef die van-
wege te snelle vervetting later zijn geïnsemineerd.
Om deze dieren toch tot waarde te brengen, is er
gekozen voor een gelijksoortige proefopzet als bij
de Fl -vaarzen.
Op een gewicht van 360 - 380 kg worden de
dieren geïnsemineerd met sperma van Blonde
d’Aquitaine  stieren. Tijdens het stalseizoen krij-
gen ze voordroogkuil eventueel aangevuld met
rundveebrok tot de norm.
Het verloop van het kalven zal worden geregi-
streerd. De geboren kalveren (87,5 % vleesras)
krijgen éénmaal biest van de vaars, daarna inge-
vroren biest van het melkveebedrijf. Getracht zal
worden de gekalfde vaarzen zo snel mogelijk
slachtrijp af te zetten.
2e en 3e jaargang
De 75 % vleesrasvaarzen die in 1989 geboren
zijn, en waarschijnlijk ook de in 1990 geboren
vaarskalfjes, komen niet in het mesthok  op het
intensieve mestrantsoen. Al tijdens de opfok (le
stalseizoen) worden er drie groepen gemaakt af-
hankelijk van de opfok-  en afmestmethode:
- normale opfok(norm) en gust laten
- normale opfok en insemineren met Blonde
d’Aquitaine  sperma
- extensief houden tijdens 1 e weideperiode (400
gr groei per dag), in de 2e helft van de 2e
winterperiode en 2e weideperiode intensief
mesten
Gezien de huidige vleesproduktie aanleg van de
75 % vleesraspinken moet 300 kg geslacht ge-
wicht tot de mogelijkheden behoren, zonder te
snelle vervetting. Dit zou nog versterkt kunnen
worden door gebruik te maken van inhaalgroei na
extensieve opfok (systeem 3). Dit is o.a. te reali-
seren door de dieren in reservaats gebieden of op
beheersland te laten grazen.
17
Speenemmers in de opfokstal.
Vleesstieren
Bij het vleesvee  is het grootste deel van het on-
derzoek georiënteerd op voeding en huisvesting,
met daaraan gekoppeld welzijn. Met dit welzijns-
onderzoek probeert men de maatschappelijke
aanvaardbaarheid van het houden van vleesstie-
ren te verbeteren.
Opfok
In de opfokstal, waarin stieren tot 3 maanden oud
verblijven, worden de dieren in groepen gehuis-
vest. Het tweede deel van de opfok  (3-6 maanden)
vindt plaats in de overgangsstal.
Alle dieren blijven de eerste 2 à 3 weken na aan-
komst individueel gehuisvest in een babybox. De
kunstmelk wordt verstrekt met de speenemmer.
Hiermee probeert men de zuigbehoefte en daar-
mee de kans op urinedrinken te verminderen. Dit
laatste is vooral actueel door het steeds vaker
opzetten van nakomelingen van vleesrassen.
Binnen deze vorm van huisvesting worden nauw-
keurig alle gegevens betreffende diergezondheid
en management en het standaardiseren van op-
fokmethode vastgelegd. Dit laatste betekend dat
de opfok  op vooraf vastgestelde tijdstippen pre-
ventieve behandelingen bevat, maar ook het
kunstmelkschema nauwkeurig gevolgd moet
worden.
18
Hierdoor is het mogelijk inzicht te krijgen wat voor
invloed afwijking van de standaard voor gevolg
heeft voor de opfok van de dieren (bv. groei, uit-
val).
Vloeruitvoering
Wanneer het kraakbeen op jonge leeftijd al be-
schadigd is, zou dit in de afmestfase zichtbare
problemen kunnen geven welke groeistagnatie
en welzijnsvermindering kunnen betekenen. Ver-
andering van vloeruitvoering zou dit wellicht kun-
nen verbeteren.
De vloer moet dan aan twee voorwaarden vol-
doen:
1. moet enigzins indrukbaar zijn
2. voldoende stroef zijn (uitglijden)
Met rubber beklede roosters voldoen in eerste
instantie aan deze twee voorwaarden, vandaar
dat in de zomer van 1990 op De Vlierd rubber
roosters beproefd worden. Er zullen drie syste-
men gevolgd worden:
- Gedurende de gehele mestperiode op een
harde vloer (hout i- beton)
- De eerste 6 maanden op een harde vloer en in
de afmestperiode op de zachte vloer (rub-
ber)
- Gedurende de hele periode op zachte vloer
Hardhouten vloer.
Snijmais verdringing bij natte en droge snijmais
De opname van snijmais lijkt nogal sterk af te
hangen van het drogestofgehalte. De verdringing
van mais door krachtvoer speelt hierbij waar-
schijnlijk een grote rol. Hierdoor kunnen de ener-
gie-en eiwitopname verschillen, met als gevolg
groeiverschillen. Op De Vlierd wordt daarom on-
derzoek gedaan met natte (22 - 24 % ds) en droge
(32 -34 % ds) snijmais. In beide rantsoenen wor-
den drie krachtvoerniveaus vergeleken. Het is
dan mogelijk te bepalen hoeveel extra verdringing
van natte mais plaats vindt. En met hoeveel stie-
renbrok  dit is te compenseren.
Voeren van bijprodukten
Eerder onderzoek op De Vlierd gaf aan dat bij het
voeren van droog aardappelzetmeel (50 % ds) de
groei en ds-opname tegenvielen. Waarschijnlijk
zijn de samenstelling en het hoge ds % van de
aardappelpersvezel hier debet aan. Onderzoek
op de Waiboerhoeve wijst ook in die richting. Ter
vergelijking wordt op dit moment natte aardappel-
persvezel (20 - 25 % ds) en droge aardappelzet-
meel (45 - 50 % ds) gevoerd. Mogelijke verschil-
len, zullen in de groei, voederconversie, slacht-
kwaliteit en gezondheid van de stieren tot uiting
komen.
Grasland
Mineralen boekhouding
Op afzonderlijke bedrijven bestaat weinig inzicht
in de effecten van de bedrijfsvoering op het milieu.
Bodem, water en lucht worden beïnvloed door de
mineralenkringloop op het bedrijf. Omdat die voor
elk bedrijf verschillend is, wordt op diverse proef-
bedrijven de aan- en afvoer van stikstof en andere
mineralen bijgehouden en berekend wat de effec-
ten zijn, De aan- en afvoer van mineralen vindt
plaats door aan -en/of verkoop van: Ruwvoer,
Krachtvoer, Organische mest, Kunstmest, Reini-
gingsmiddelen, Strooisel, Vee en Melk.
Bepalen van veld- en inkuilverliezen onder
praktijkomstandigheden
Er zijn veel gegevens over veld- en inkuilverlie-
zenbeschikbaar. Deze bepalingen zijn echter al
lang geleden uitgevoerd. Gegevens uit vroeger
onderzoek zijn meestal gebaseerd op snede-op-
brengsten van 3500 kg en meer. De veldperiode
varieerde daarbij van 2 - 14 dagen en het gras
werd minder intensief bewerkt dan vandaag de
dag. Daarom is er behoefte aan nieuwe gegevens
die passen bij de huidige voederwinnings-metho-
den. Naast verliezen aan droge stof is er meer
19
kennis nodig over de verandering in chemische
samenstelling en voederwaarde tijdens de veld-
periode en de conservering.
In 1990 start een proef waarbij de verliezen vanaf
maaien tot voeropname zullen worden bekeken.
Verschillende aspecten zoals snedeopbrengsten,
veldperiode en bewerkings-intensiviteit worden
bekeken.
Invloed van afdekking op kwaliteit en verliezen
in de bovenlaag van kuilen
Kuilvoer kan op verschillende manieren worden
afgedekt. Bijv. plastic met een gronddek, autoban-
den of beschermzeilen. Meestal worden twee la-
gen zwart PE van 0.15 mm dikte gebruikt, soms
andere kleuren zoals groen en wit. Een nadeel
van zwart plastic is dat de temperatuur eronder in
de zomer kan oplopen, soms tot 80-90 graden
celcius.  Bij wit plastic wordt het licht gereflecteerd
en blijft de temperatuur duidelijk lager. Daardoor
is er onder wit plastic, evenals onder plastic +
gronddek, minder vaak een condenslaag dan on-
der zwart plastic. Vanuit milieu-oogpunt heeft het
gebruik van wit plastic het bezwaar dat er voor de
produktie kleurstoffen en extra UV-stabilisatoren
nodig zijn. Zwart plastic wordt ingekleurd met roet
met minder UV-stabilisatoren.
Hoewel er op-het-oog verschillen blijken te zijn
tussen de verschillende manieren van afdekken,
bestaat de indruk dat de verschillen in conserve-
ring en verliezen te verwaarlozen zijn. Zeker wan-
neer deze worden betrokken op de gehele kuil. Er
20
is echter geen onderzoek bekend waaruit dit blijkt.
In 1990 zullen bij het inkuilen een 4-tal verschil-
lende afdekfolies of combinaties hiervan worden
beproefd.
Bemesting
Het uitrijden van drijfmest, in het voorjaar, op wei-
nig draagkrachtige grond is een bekend pro-
bleem. Een ander punt dat de laatste jaren steeds
meer aandacht vraagt is het beperken van de
ammoniakemissie bij mestopslag en -verwerking.
Een methode om de ammoniakemissie terug te
dringen is de drijfmest met behulp van de zode-
bemester  of de mestinjecteur te injecteren. Hier-
voor is veel trekkracht nodig omdat er met zware
machines over het land wordt gereden. Een an-
dere mogelijkheid is om de mest te verdunnen
met water en vervolgens te verregenen. Het voor-
deel hiervan is dat er met hele lichte apparatuur
gewerkt kan worden. In het voorjaar van 1990
start een proef waarbij naast de zodebemester
een of twee systemen met verregenen van mest
vergeleken worden.
Demo-proefveldjes Snijmais
Op de Vlierd zijn in het voorjaar van 1990, in 3-
voud, 8 verschillende maisrassen gezaaid. Vier
van de rassen zijn Corn Cob Mais (CCM)/Mais
Kolven Schroot (MKS) rassen. De rijen zijn terug-
gedund tot 100 planten per rij. Naast het demon-
stratiedoel zal tijdens de oogst ook een op-
brengstbepaling worden gedaan.


Actueel onderzoek op ROC De Vlierd

Abstract

Similar works

Full text

Available Versions

Wageningen Yield

Name not available

NARCIS