Uitstel van maaidatum van de eerste snede tot half juni heeft nauwelijks invloed op de totale droge-stofopbrengst per jaar. De voederwaarde van de laat gemaaide eerste snede is echter veel lager dan van het in mei gemaaide gras

Remmelink, G.J.

Wageningen Yield 

Door beperkingen gras van lagere
kwaliteit
G. J. Remmelink (onderzoeker sectie graslandgebruik PR)
Uitstel van maaidatum van de eerste snede tot half juni heeft nauwelijks invloed op
de totale droge-stofopbrengst per jaar. De voederwaarde van de laat gemaaide eerste
snede is echter veel lager dan van het in mei gemaaide gras. De voederwaarde moet
door in-vitro onderzoek worden vastgesteld. Zoniet,  dan wordt de voederwaarde flink
overschat. Dat geldt niet alleen als de eerste snede pas half juni kan worden gemaaid,
maar ook voor de sneden erna. Als geen P en K kan worden gegeven is N-bemesting
ook niet zo zinvol. De droge-stofopbrengst is aanzienlijk lager dan wanneer wel met
P en K wordt bemest. Er zijn wel verschuivingen in botanische samenstelling opge-
treden, maar er zijn geen nieuwe soorten bijgekomen.
Ter bescherming van broedsels van weidevogels
geldt in veel beheersgebieden de beperking dat in
het voorjaar niet voor half juni mag worden ge-
maaid. Om het grasland rijker aan grassoorten en
kruiden te maken wordt de bemesting beperkt.
Dat kan de voorziening met kunstmest zijn; maar
veelal ook de bemesting met drijfmest, waardoor
het grasland géén P en K krijgt. Om na te gaan wat
de effecten van deze maatregelen zijn, zijn in
1980, 1981 en 1982 proefvelden gestart in Nij
Beets, Purmerland en Burum. Daarbij gaat het om
droge-stofproduktie, voederwaarde en botani-
sche samenstelling. De resultaten van 1980-1985
zijn uitvoerig beschreven in PR-rapport nr. 101.
Zonder P en K trad binnen enkele jaren een sterke
daling van de droge-stofopbrengst op. N-bemes-
ting gaf in die situatie geen opbrengstverhoging.
Uitstel van de maaidatum van de eerste snede tot
half juni gaf toen een iets hogere jaaropbrengst
aan droge stof. De voederwaarde van de laat
gemaaide eerste snede was echter veel lager dan
van het in mei gemaaide gras. De botanische
samenstelling reageerde minder snel op verschil-
len in maaidatum en bemestingsniveau dan de
produktie. In dit artikel komen resultaten uit de
periode 1986-1988 aan de orde. Met name die
van het proefveld in Burum, waar naast maaivel-
den ook velden liggen die na de eerste snede
worden beweid met pinken.
Achteruitgang bodemvruchtbaarheid
Door het achterwege laten van de bemesting met
fosfaat en kali daalden het P-AL en K-getal binnen
enkele jaren tot een laag niveau. De laatste jaren
is op de proefvelden in Nij Beets en Purmerland
18
geen verdere verschraling opgetreden. Deze
proefvelden zijn dan ook met ingang van 1989
gestopt. In Burum, waar nog een verdergaande
verschraling te verwachten is, worden nog tot
1992 opbrengstbepalingen uitgevoerd.
Bemesting
In tabel 1 zijn de bemesting, opbrengst en voeder-
waarde van het proefveld te Burum in 1988 gege-
ven. Op dit proefveld varieert de N-bemesting van
0-400 kg N per ha per jaar (zie tabel). Wanneer de
eerste snede pas half juni wordt gemaaid, wordt
niet meer dan 200 kg N per ha per jaar gegeven.
Deze objecten krijgen de eerste stikstof pas na de
eerste snede. Dit wordt gedaan om de eerste
snede niet onnodig zwaar te laten worden. De P-
en K-bemesting werden voor de eerste drie of vier
sneden gegeven.
Opbrengst en voederwaarde
De jaaropbrengst aan droge stof op de objecten
2, 5 en 8, die half juni voor het eerst werden
gemaaid, waren ongeveer even hoog als op de
objecten 1, 4 en 7, waarvan de eerste snede in
1988 rond half mei werd gemaaid (zie tabel).
De voederwaarde van het gras van de half juni
gemaaide eerste snede was ca. 140 VEM lager
dan van de in mei gemaaide eerste snede. Het
vre-gehalte was laag; slechts 6 %. Het aandeel
van de droge-stofopbrengst van de eerste snede
in de jaaropbrengst was groot. Daardoor waren de
totale kVEM-opbrengsten  lager dan wanneer de
eerste snede in mei bij 3-3,5  ton droge stof per ha
werd gemaaid.
Door het weglaten van de P- en K-bemesting is
Tabel 1 Bemesting, opbrengst en voederwaarde van het gras van de eerste snede en de jaaropbrengsten op het
proefveld te Burum in 1988
Object Bemesting Maaitijd- Eerste snede Jaaropbrengst N-effekt
per jaar s t i p  -~
(kg/ha) eerste
droge VEM gvre droge kVEM
100 kg N
snede stof per per stof per ha
vgl. droge
N P@K,O tlha kg kg t/ha (*lOOO) o b j e c t stof
ds ds t/ha
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
0 105 300 mei
0 105 300 15-6
0 0 0 15-6
100 105 300 mei
100 105 300 15-6
100 0 0 15-6
200 135 400 mei
200 135 400 15-6
200 0 0 15-6
300 135 400 mei
400 135 400 mei
400 0 0 mei
390 972 102 7,7 7,2
532 831 62 8,0 6,7
4,2 849 71 6,8 5,9
396 968 121 9,6 8,9 1 199
5,O 834 58 9,5 8,2 2 195
4,O 849 80 8,0 6,9 3 132
335 924 137 11,4 10,6 4 198
531 782 58 11 ,o 9,4 5 1,5
3,8 821 82 8,6 7,6 6 0,6
410 942 151 12,o 11,5 7 0,6
397 956 163 12,6 12,3 10 016
24 1038 181 9,l 9,l 9 0,25
de bodemvruchtbaarheid verlaagd. Daardoor extra groei verkregen door 100 kg extra N slechts
was de droge-stofproduktie 1,2-3,5  ton per ha per de helft van de extra groei wanneer ook met P en
jaar lager. De opbrengstderving was het grootst K werd bemest. Dit pleit er voor om ook op gras-
op de velden die 400 kg N per ha per jaar kregen. land zonder beperkingen steeds te zorgen voor
De lagere bodemvruchtbaarheid is dus niet met een goede P en K voorziening (o.a. met drijfmest).
N-bemesting te compenseren. In de tabel wordt Vanaf 1988 wordt op de beweidingsvelden in Bu-
dit door de afname van het N-effect duidelijk ge- rum ook de droge-stofproduktie en voederwaarde
maakt. Boven 100 kg N per ha per jaar was de van het gras bepaald. De resultaten komen in het
Laat maaien van de eerste snede: wel kwantiteit, maar geen kwaliteit.
algemeen goed
maaivelden.
overeen resultaten van de
In-vitro onderzoek
Alle VEM-waarden zijn berekend op basis van de
in-vitro verteerbaarheid van de organische stof.
Om de noodzaak hiervan te benadrukken is ook
het ruwe-celstofgehalte bepaald en is de voeder-
waarde ook via regressie berekend. Gemiddeld
was de overschatting van de voederwaarde op
basis van regressie 33 VEM per kg droge stof. De
voederwaarde van de half juni gemaaide eerste
snede was op basis van in-vitro onderzoek nog
veel lager dan op basis van regressie bij ca. 30 %
ruwe celstof werd berekend. De grootste over-
schatting van de voederwaarde trad op in de her-
groei van de half juni gemaaide zware eerste
snede (tot 150 VEM per kg droge stof). Het gras
was in een weidestadium van maximaal 1700 kg
droge stof per ha gemaaid. Bij een ruwe-celstof-
gehalte van 20 % was de verteringscoëfficient
van de organische stof slechts 70. Door het droge
weer na half juni was de hergroei  traag waardoor
het gras slecht verteerbaar was. Ook een slech-
tere botanische samenstelling op de objecten
zonder P en K kan van invloed zijn. Voor een juiste
bepaling van de voederwaarde is het dus nood-
zakelijk dat in-vitro onderzoek plaatsvindt. In ver-
band met de lage voederwaarde is beweiden van
dergelijk gras met melkgevende koeien niet aan
te raden. Bij een lage groeisnelheid is het wense-
lijk om niet te wachten met inscharen tot er een
weidesnede van 1700 kg droge stof per ha staat.
Een te grote achteruitgang van de verteerbaar-
heid is zo te voorkomen.
Botanische samenstelling
Onder invloed van het bemestingsniveau en
vroeg of laat maaien zijn er verschillen in de mas-
saverhoudingen van de soorten opgetreden. Met
name op het proefveld in Burum komen in goed
waarneembare hoeveelheden 20-25 soorten
voor. Daardoor ziet dat grasland er in het voorjaar
tot half juni bijzonder kleurrijk uit. Tussen de jaren
treden grote schommelingen op in het gewichts-
aandeel van sommige soorten. De oorzaak hier-
van is niet duidelijk. Op de proefvelden in Purmer-
land en Nij Beets trad daardoor eenzijdigheid op,
waarbij veldzuring of rietgras in sommige jaren
sterk overheersten. Voor andere grassen en krui-
den was dan minder plek over, waardoor tijdens
de duur van die proefvelden (8 en 9 jaar) bota-
nisch gezien geen waardevolle veranderingen
zijn opgetreden.
20


Door beperkingen gras van lagere kwaliteit

Abstract

Similar works

Full text

Available Versions

Wageningen Yield

Name not available

NARCIS