Vermindering van de stikstofemissie zal de komende jaren veel aandacht vragen. Een belangrijke weg daartoe kan verlaging van de stikstofbemesting zijn

Vellinga, Th.V.

NARCIS 

Gevolgen van lagere N-giften op grasproductie en -kwaliteit

Wageningen Yield 

Gevolgen van lagere N-giften op
grasproduktie en -kwaliteit
Th. K Vellinga  (hoofd sectie graslandgebruik  PR)
Vermindering van de stikstof-emissie zal de komende jaren veel aandacht vragen.
Een belangrijke weg daartoe kan verlaging van de stikstofbemesting zijn. Daarvoor
is het van belang te weten wat de effecten zullen zijn van de vermindering van de
stikstofbemesting op grasproduktie en -kwaliteit en op de voeding van het vee. In dit
artikel zal de aandacht vooral uitgaan naar grasproduktie en -kwaliteit.
Bruto-produktie
Op basis van maaiproeven van PR en NMI is het
grasgroeimodel GRAMIN  ontwikkeld. Met dit mo-
del kan worden berekend wat de invloed is van
een stikstofbemesting, variërende van 200 tot 400
kg N per ha per jaar op de droge-stofproduktie en
de stikstofopname. Deze getallen worden ver-
meld in tabel 1. Het gras wordt daarbij steeds in
weidestadium gebruikt.
Uit tabel 1 komt naar voren dat de bruto-produktie
van het grasland daalt met 2400 kg ds, de stik-
stofopname daalt met 152 kg N. Deze getallen
kunnen door verschillen in het graslandgebruik. .vaneren.
Kwaliteit van gras en ruwvoer
Met hetzelfde model GRAMIN  is berekend wat de
Tabel 1 Invloed van N-bemesting op de bruto droge
stofproduktie en N-opname van beweid gras-
land
N-regime Ds-opbrengst N-opname
200 10600 320
300 12000 403
400 13000 472
Tabel 2 Invloed van bemestingsregime op de kwaliteit
van weidegras, gemiddelde van de latere
sneden
N-regime VEM DVE OEB
200 956 98 29
400 977 104 64
Tabel 3 Invloed van bemestingsregime op de ruw-
voerkwaliteit van de latere sneden
N-regime VEM DVE OEB
200 840 57 40
400 860 64 80
20
invloed is op de kwaliteit van weidegras (inscha-
ren bij 1700 kg ds) bij een bemestingsregime van
200 en 400 kg N. De gegevens staan in tabel 2.
Uit tabel 2 blijkt dat de voederwaarde van het
weidegras daalt met 21 VEM en 6 DVE, een vrij
geringe daling. De eiwitovermaat, die weergege-
ven wordt door de OEB  daalt echter fors, er is
sprake van meer dan een halvering van de eiwit-
overmaat.
Bij berekeningen in bedrijfsverband is de kwaliteit
van het gewonnen ruwvoer berekend bij de be-
mestingsregime’s 200 en 400 kg N. Deze zijn
weergegeven in tabel 3.
Het voederwaardeverschil bij ruwvoer is onge-
veer gelijk aan dat bij weidegras. De VEM daalt
met 20 eenheden, de DVE met 6 en de OEB wordt
gehalveerd.
Uit de literatuur blijkt dat een verlaging van de
bemesting leidt tot hogere suikergehalten in het
gras en een geringere buffercapaciteit. De inkuil-
baarheid wordt daardoor beter, hetgeen de sma-
kelijkheid positief kan beïnvloeden.
Alle sneden minder N
Verlaging van de N-bemesting dient te worden
gerealiseerd door voor alle sneden evenredig
minder N te strooien. Uit berekeningen op het PR
blijkt dat concentratie van de bemesting in de
eerste helft van het seizoen geen voordelen biedt.
Sterke verlaging of zelfs achterwege laten van de
bemesting in de tweede helft van het groeiseizoen
zal leiden tot sterke produktiedaling in de herfst en
een lagere jaarproduktie in vergelijking met de nu
geadviseerde verdeling van de stikstofbemesting.
Ook zal de kans op roestaantasting toenemen.
Roestaantasting heeft een negatief effect op de
grasopname. Dat zal in het najaar leiden tot gro-
tere weideresten en een lagere graslandbenut-
ting. Tevens is extra aanvullend ruw- of kracht-
voer nodig.
Zodekwaliteit
Verlaging van de N-bemesting tot een niveau van
200 kg N zal niet leiden tot een slechtere zode-
kwaliteit. Door verlaging van de bemesting neemt
de kans op uitwinteren af. Door een lager N-ge-
halte in de urine zal ook de kans op urinebrand-
plekken afnemen. In een aantal maaiproeven is
slechts een lichte daling van het aandeel Engels
raaigras gevonden.
Geen verarming of uitputting vap de grond
De effecten zoals deze in het voorgaande zijn
beschreven zijn gebaseerd op maaiproeven waar
slechts één of enkele jaren een lage bemesting is
toegepast. De vraag is of door het jarenlang op
een laag niveau bemesten de grond ,,leeggetrok-
ken” wordt. Voor humeus grasland wordt momen-
teel uitgegaan van een stikstoflevering door de
grond van 150 kg N per ha per jaar. Om een
dergelijke levering op de lange duur in stand te
kunnen houden moet de aanvoer van stikstof
even groot zijn. In tabel 4 is aangegeven wat de
aanvoer is van stikstof (zonder de direct werk-
zame stikstof uit drijfmest en kunstmest) op gras-
land. Deze stikstof komt terecht in de grote voor-
raad organische stikstof onder grasland en kan
daaruit later weer beschikbaar komen.
Uit tabel 4 blijkt dat de aanvoer van stikstof naar
de bodem 210 kg per ha per jaar bedraagt. Als
daarvan nog een deel verloren gaat via allerlei
processen blijft er nog voldoende over om op de
lange duur ,,leeg trekken” van de grond te voor-
komen. De atmosferische depositie (N uit o.a. zure
regen) bedraagt momenteel gemiddeld ongeveer
40 kg N per ha per jaar, maar varieert sterk (20-
100 kg N) van gebied tot gebied. Deze post is
Tabel 4 Aanvoer van stikstof op grasland, excl. direct werkzame N uit drijfmest en kunstmest
Aanvoerpost Kglhaijr
Organische N in drijfmest, mest en urine bij beweiding (bij 2.5 GVE per ha)
Kunstmest-N die niet direct wordt teruggewonnen (bij 200 N)
Biologische stikstofbinding (minimale binding)
Beweidings- en voederwinningsverliezen (20%)
Atmosferische depositie
90
40
10
50
20
Totaal 210
21
Tabel 5 De invloed van de lagere voederwaarde op de ruwvoeropname en de krachtvoerbehoefte van melkvee
N-regime Melkprod. Gras en ruwvoer Krachtvoer N-opn. N-benutting
200 7308 4494 1712 172 24
400 7354 4548 1615 199 21
(Melk met 4,40 % vet en 3,40 % eiwit)
slechts voor de helft meegenomen omdat ge-
streefd wordt de depositie sterk te verminderen.
Geringe daling voeropname en
melkproduktie, meer krachtvoer
Door de hogere suikergehalten en de betere in-
kuilbaarheid zal de smakelijkheid beter kunnen
worden. Dit zal een positieve invloed op de
opname kunnen hebben. Met behulp van het
Melkvee-model van het PR is berekend wat de
invloed is van de voederwaardedaling zoals deze
is weergegeven in tabel 2 en 3. De gegevens in
tabel 5 zijn gebaseerd op een rantsoen van puur
gras en graskuil. De resultaten kunnen sterk va-
riëren afhankelijk van o.a. de rantsoensamenstel-
ling. In het model wordt gerekend met een lagere
opname door de voederwaarde daling. De invloed
van bemesting op de voeropname is nog onder-
werp van onderzoek.
De invloed van de lagere voederwaarde op de
melkproduktie is gering, er is een daling van ruim
50 kg in de opname van gras en ruwvoer. Door de
lagere kwaliteit en de lagere opname van gras en
ruwvoer neemt de krachtvoerbehoefte duidelijk
toe. De opname van stikstof door het vee neemt
wel duidelijk af en de benutting van de aangebo-
den stikstof gaat omhoog.
Concluderend kan worden gezegd dat een lagere
bemesting leidt tot een duidelijk lagere produktie,
de daling van de VEM is vrij gering, evenals de
daling van de DVE. Het OEB-gehalte  daalt echter
sterk. Problemen met de inkuilbaarheid en de zo-
dekwaliteit zijn, bij normaal graslandgebruik, niet
te verwachten. Een uitputting van de stikstofvoor-
raad in de grond zal niet optreden. Door de iets
lagere ruwvoerkwaliteit zal de krachtvoerbehoefte
enigszins toenemen.
22


Gevolgen van lagere N-giften op grasproductie en -kwaliteit

Abstract

Similar works

Full text

Available Versions

NARCIS

Wageningen Yield

Name not available