In dit artikel worden de DVE- en vre-waarde's van enkele praktijkrantsoenen vergeleken. Tenslotte zal ingegaan worden op de eerste resultaten van PR-onderzoek tijdens de stalperiode's in 1989/90 en 1990/91

Meijer, R.G.M.

Subnel, A.P.J.

Wageningen Yield 

DVE-systeem als basis voor
melkeiwitproduktie
R. G.M. Meijer  (onderzoeker sectie melkvee PR)
A. I) J. Subnel (hoofd sectie melkvee PR)
Door invoering van het nieuwe eiwitwaarderingssysteem voor herkauwers zal vanaf
1 oktober de term voedernorm ruw eiwit (vre) plaats maken voor darm verteerbaar
eiwit (DVE) en onbestendige eiwitbalans (OEB). In dit artikel worden de DVE- en vre-
waarde’s van enkele praktijkrantsoenen vergeleken. Tenslotte zal ingegaan worden
op de eerste resultaten van PR-onderzoek tijdens de stalperiode’s in 1989/90 en
1990/9 1.
DVE en OEB
Eén van de grootste tekortkomingen van het tot nu
toe gebruikte vre-systeem is dat het onvoldoende
rekening houdt met eiwitomzettingen in de pens
van de koe. Het DVE-systeem houdt hier wel re-
kening mee.
In de pens wordt onbestendig voereiwit afgebro-
ken waarbij ammoniak (NH3) vrijkomt. Dit wordt
door pensmicroben als stikstofbron gebruikt bij de
vorming van microbieel eiwit. Microbieel eiwit kan
bestempeld worden als een hoogwaardig eiwit
voor de koe dat in de dunne darm beschikbaar
komt. Voor een goede microbiële eiwitvorming in
de pens is het echter wel noodzakelijk dat er vol-
doende energie voor de microben beschikbaar is.
De overmaat ammoniak die door een tekort aan
energie in de pens niet wordt omgezet in micro-
bieel eiwit wordt door de penswand  opgenomen
en in de lever omgezet in ureum. Deze overmaat
aan stikstof, die wel tot vre wordt gerekend, wordt
uitgescheiden met de urine en vormt een belas-
ting voor zowel de koe als het milieu. De DVE-
waarde van een voedermiddel geeft de hoeveel-
heid verteerbaar eiwit (zowel microbieel eiwit als
bestendig voereiwit) aan die op darmniveau door
de koe kan worden opgenomen. De OEB  geeft
aan of in de pens voldoende onbestendig eiwit
aanwezig is in relatie tot de beschikbare energie.
Bij een OEB  groter resp. kleiner dan nul bevat het
rantsoen een overmaat resp. tekort aan onbe-
stendig eiwit. De OEB  van het totale rantsoen van
melkkoeien moet zeker niet negatief zijn.
Rantsoenberekeningen
Om de nieuwe DVE-waarden in winterrantsoenen
te kunnen vergelijken met het oude vre-systeem
zijn 3 verschillende rantsoenen doorgerekend. De
berekeningen zijn uitgevoerd voor een koe die op
jaarbasis 7500 kg melk produceert met 4.40 % vet
en 3.40 % eiwit. De berekeningen hebben betrek-
king op de eerste 25 weken van de lactatie. De
koe wordt op ieder moment zo goed mogelijk op
de VEM- en DVE-norm gevoerd. De berekenin-
gen zijn uitgevoerd voor rantsoenen waarbij het
ruwvoer bestaat uit:
- 100 % graskuil
- 50 % graskuil  t 50 % snijmais
- 25 % graskuil  i- 75 % snijmais.
Een overzicht van de voederwaarde van de ge-
voerde voedermiddelen staat weergegeven in ta-
bel 1.
Door twee krachtvoersoorten in elke gewenste
verhouding individueel te kunnen verstrekken is
het mogelijk om zowel op de VEM-norm als op de
DVE-norm te voeren. Uit de rantsoenberekenin-
gen kwam naar voren dat er gemiddeld over de
eerste 25 weken van de lactatie bij het rantsoen
waarbij uitsluitend graskuil  als ruwvoer wordt ver-
strekt geen aanvulling met eiwitrijk krachtvoer
(krachtvoer 2) nodig is. Wanneer 50 % graskuil
wordt vervangen door snijmais blijkt dat 20 % van
het totale krachtvoer eiwitrijk moet zijn. Wordt 75 %
graskuil  vervangen door snijmais dan stijgt de
hoeveelheid eiwitrijk krachtvoer tot ruim 30 %. Dit
eiwitrijk krachtvoer moet met name in het begin
van de lactatie worden verstrekt. Om een vergelij-
king tussen DVE en vre te kunnen maken is de vre-
voorziening van deze rantsoenen berekend, waar-
bijopde DVE-norm isgevoerd. Devre-voorziening
geeft aan hoeveel vre er gevoerd is in relatie tot
de vre-behoefte. Een vre-voorziening van 100 %
betekent dat er op de vre-norm wordt gevoerd. Een
overzicht van de vre-voorziening voor de verschil-
lende rantsoenen gedurende de eerste 25 weken
van de lactatie is weergegeven in figuur 1.
Tabel 1 Overzicht van de voederwaarde van het ge-
voerde ruwvoer (per kg ds) en krachtvoer (per
kg produkt)
Voersoort Graskuil Snijmais Krachtvoer
1 2
VEM 900 900 940 940
DVE 73 46 90 180
OEB 50 -20 -10 115
vre 130 50 120 300
Uit de figuur blijkt dat wanneer uitsluitend graskuil
als ruwvoer wordt gevoerd gemiddeld ruim 10 %
boven de vre-norm moet worden gevoerd om op
100 % van de DVE-norm te voeren. Naarmate het
aandeel ruwvoer in het rantsoen groter is wordt er
verder boven de vre-norm gevoerd (1 e week 2 %
en 25e week 20 Oh). Bij een ruwvoerrantsoen be-
staande uit 50 % graskuil  en 50 % snijmais blijkt
dat bij DVE-normvoedering gemiddeld op de vre-
norm wordt gevoerd (100 %). Wordt nog meer
graskuil  vervangen door snijmais (75 Oh) dan
wordt de vre-norm niet gehaald (97 O?L)  bij DVE-
normvoedering. Hieruit kan geconcludeerd wor-
den dat de eiwitwaarde van graskuilen in het vre-
systeem overschat wordt. Bij rantsoenen met snij-
mais naast graskuil  werkt het vre-systeem beter.
Graskuilen bevatten in tegenstelling tot snijmais
een hoog gehalte aan onbestendig eiwit. Bij een
tekort aan energie in de pens (bij een rantsoen
met uitsluitend graskuil als ruwvoer) kan het on-
bestendig eiwit niet volledig worden omgezet in
microbieel eiwit. Het vre-systeem houdt hier on-
voldoende rekening mee en als gevolg daarvan
wordt de werkelijke eiwitopname in de dunne
darm door het vre-systeem te hoog ingeschat bij
dit rantsoen. De overmaat onbestendig eiwit op
het grasrantsoen komt tot uitdrukking in een hoge
OEB-waarde.  In dit voorbeeld varieerde de OEB
op het grasrantsoen van 350 tot 700. De gemid-
delde OEB  over de eerste 25 weken van de lac-
tatie was 540. Door naast gras een energierijk,
eiwitarm produkt te voeren (b.v. snijmais) kan het
overschot aan onbestendig eiwit in de pens sterk
worden teruggedrongen. In geval 50 % graskuil
wordt vervangen door snijmais daalt de OEB  tot
300 (variërend van 150 tot 400). Door nog meer
graskuil (75 %) te vervangen door snijmais daalt
de OEB  tot 200 (variërend van 50 tot 300). Door
naast graskuil snijmais te voeren kan de benutting
van stikstof uit onbestendig eiwit dus sterk verbe-
terd worden. Hoofdzaak voor de veehouder is te
zorgen voor een optimale DVE-voorziening; een
lage OEB  komt op de tweede plaats.
33
Figuur 1 Overzicht van de vre-voorziening voor de verschillende rantsoenen gedurende de eerste 25 weken van
de lactatie bij 100 % DVE-voorziening
- 1 0 0 %
gaskuil
,......... 5 0 %  graskuil - - - 2 5 %  qaskuil
50% snijmais 75% snijmais
125
100
75
50
0 5 10 15
l a c t a t i e w e e k
20 25
Proefresultaten
De aanleiding tot het uitvoeren van een aantal
voederproeven was de vraag in hoeverre onder
resp. boven de DVE-norm voeren de produktiere-
sultaten be’invloedt. Deze proeven zijn uitgevoerd
op de Regionale Onderzoek Centra Zegveld en
De Vlierd. In deze proeven is het voeren onder de
DVE-norm vergeleken met op de DVE-norm voe-
ren. Op beide locaties werden dezelfde resultaten
behaald. Hieronder zal de proef die is uitgevoerd
in de winter 1989/90  op ROC Zegveld worden
beschreven. Aan deze proef namen 24 nieuw-
melkte  koeien deel die zijn ingedeeld in twee ge-
lijkwaardige groepen op basis van produktieni-
veau. Het basisrantsoen bestond voor alle koeien
uit 7 kg ds voordroogkuil en ca. 4 kg ds perspulp.
Daarnaast werd het rantsoen met krachtvoer aan-
gevuld tot de VEM-norm. In tabel 2 staat een
overzicht van de voederwaarde van de gevoerde
voedermiddelen.
Aanvankelijk was de opzet van de proef om de
dieren in groep A 15 % onder de DVE-norm te
voeren en groep B op de DVE-norm. Dit verschil
is aangebracht door groep A krachtvoer te ver-
34
strekken met een lagere DVE-waarde bij een ge-
lijke VEM-inhoud (tabel 2: krachtvoer 1). Doordat
de berekeningen van de DVE-waarde van gras-
kuilen en de DVE-waarde van enkele krachtvoe-
dergrondstoffen gewijzigd zijn, nadat de proef was
uitgevoerd, is de uiteindelijke DVE-voorziening
niet op 85 % en 100 % uitgekomen maar op resp.
93 % en 103 %. Gegevens over de voeropname
staan weergegeven in tabel 3. Door naast graskuil
perspulp  (negatieve OEB)  te voeren kan de OEB
van het totale rantsoen laag worden gehouden.
Uit de tabel blijkt dat de dieren die op de DVE-
norm werden gevoerd (groep B) gemiddeld iets
minder perspulp  opnamen. De opname aan gras-
kuil en krachtvoer was iets hoger. Dit resulteerde
uiteindelijk in een iets hogere energieopname (0.2
kVEM).  De VEM-opname t.o.v. de VEM-behoefte
was voor beide groepen gelijk. Een overzicht van
de produktieresultaten staat weergegeven in tabel
4. Uit de tabel blijkt dat de groep die op 103 % van
de DVE-norm is gevoerd (groep B) zowel een
hogere melkproduktie als hogere gehalten in de
melk realiseerde dan groep A (93 % DVE-norm).
De dieren uit groep B produceerden daardoor
Tabel 2 Overzicht van de voederwaarde van graskuil,
perspulp (beide per kg ds) en krachtvoer (per
kg produkt)
Voersoort Graskuil Perspulp Krachtvoer
1 2
VEM 885 1026 940 940
DVE 71 95 73 95
OEB 37 -57 7 11
Tabel 3 Overzicht van de gemiddelde voeropname
per koe per dag
Proefgroep: A B
Perspulp (kg ds) 3.7 3.4
Graskuil (kg ds) 6.6 6.8
Krachtvoer (kg) 10.0 10.3
kVEM 19.1 19.3
DVE 1580 1820
OEB 73 140
ruim 90 grammen vet en eiwit meer dan de dieren
uit groep A. Op ROC De Werd werden dezelfde
resultaten behaald op een ruwvoerrantsoen be-
staande uit 1/3 graskuil  en 2/3 snijmais. Hieruit
kan geconcludeerd worden dat het onder de
DVE-norm voeren een negatief effect op de pro-
Tabel 4 Gemiddelde melkproduktie en melksamen-
stelling per koe per dag
Proefgroep: A B
Melk (kg) 31.9 32.6
Vet (%) 4.00 4.08
Eiwit (%) 3.26 3.31
Vet + Eiwit (gr.) 2316 2409
duktie heeft. In lopend onderzoek wordt het effect
van boven de DVE-norm voeren bij verschillende
rantsoenen onderzocht. Ook in de komende win-
ter is de aandacht hierop gericht.
Tenslotte
Uit de DVE-proeven die tot dusver zijn uitgevoerd
is gekeken naar de samenhang tussen verschil-
lende voerfactoren en melkeiwitproduktie. Hieruit
kwam duidelijk naar voren dat de samenhang
tussen DVE-opname en melkeiwitproduktie veel
sterker is dan de samenhang tussen vre-opname
en melkeiwitproduktie. Met het DVE-systeem is
het dus mogelijk om het eiwitaanbod nauwkeuri-
ger af te stemmen op de eiwitbehoefte van de koe.
Zorg er voor dat aan de DVE-behoeftenorm wordt
voldaan. Onder de DVE-norm voeren leidt tot een
lagere produktie!
35


DVE-systeem als basis voor melkeiwitproductie

Abstract

Similar works

Full text

Available Versions

Wageningen Yield

NARCIS

Name not available