Het is goed mogelijk om met kruisling vaarskalveren en een mindere kwaliteit roodbonte stierkalveren alternatief kalfsvlees te produceren

Schans, F.C., van der

Wageningen Yield 

Kruisling vaarskalveren hebben zelfde waarde als
zwartbonte en roodbonte stierkalveren voor de
produktie van alternatief kalfsvlees
F.C. van del- Schans (onderzoeker sectie vleesvee  en schapen)
Het is goed mogelijk om met kruisling vaarskalveren en een mindere kwaliteit rood-
bonte stierkalveren alternatief kalfsvlees te produceren. De karkasgroei van de rood-
bonte stier- en kruisling vaarskalveren is iets lager dan van de zwartbonte stierkalve-
ren, de geslachte classificatie is beter. De voerkosten van de roodbonte stierkalveren
en kruisling vaarskalveren zijn lager. De opbrengsten van de roodbonte stierkalveren
en kruisling vaarskalveren zijn echter ook lager. De waarde van de verschillende
kalveren voor de produktie van alternatief kalfsvlees is gelijk. Dit betekent dat bij de
huidige prijsverhoudingen de produktie van alternatief kalfsvlees een mogelijkheid is
om kruisling vaarskalveren tot waarde te brengen en dat roodbonte stierkalveren te
duur zijn.
Inleiding (snijmais). Deze voeding veroorzaakt een roze
Sinds oktober 1990 worden op de Waiboerhoeve vleeskleur in tegenstelling tot de traditioneel blan-
kalveren voor de produktie van alternatief kalfs- kere vleeskleur van met kunstmelk geproduceerd
vlees gehouden. Bij de produktie van alternatief kalfsvlees. In het algemeen worden in de praktijk
kalfsvlees is in het rantsoen de kunstmelk groten- zwartbonte stierkalveren gebruikt voor dit pro-
deels vervangen door krachtvoer en ruwvoer duktiesysteem. Dit type uitgangsmateriaal komt
De aankoopprijs van roodbonte stierkalveren ligt aanzienlijk hoger.
35
overeen met dieren die ingezet worden voor de
produktie van blank kalfsvlees.
De eerste ervaringen met de produktie van alter-
natief kalfsvlees toonden aan dat het goed mo-
gelijk is zwartbonte stierkalveren op een leeftijd
van + 32 weken slachtrijp te krijgen. Omdat het
uitgangsmateriaal een groot deel van de totale
kosten uitmaakt, ongeveer 25 tot 45%,  is geke-
ken naar de mogelijkheden van ander uitgangs-
materiaal. Dieren die voor de produktie van alter-
natief kalfsvlees in aanmerking komen moeten
vroeg slachtrijp zijn en een hoge groei in de
eerste 8 maanden kunnen realiseren.
De mindere kwaliteit roodbonte stierkalveren
kunnen ingezet worden voor de produktie van
alternatief kalfsvlees. Deze dieren worden niet
gebruikt voor de produktie van stierevlees en zijn
ten opzichte van de betere roodbonte stierkalve-
ren aanzienlijk lager geprijsd. Ander uitgangs-
materiaal zijn de kruisling vaarskalveren, voorna-
melijk Piemontese x Holstein. Hiervan is momen-
teel een aanzienlijk aanbod doordat het saldo van
de kruisling vaarzenhouderij behoorlijk is tegen-
gevallen. Veel veehouders willen de kruisling
vaarskalveren dan ook als nuchter kalf verkopen.
Zowel de kruisling stierkalveren als de betere
roodbonte stierkalveren zijn te duur voor de pro-
duktie van alternatief kalfsvlees. Zwart- en rood-
bonte vaarskalveren worden voor het grootste
deel aangehouden voor de vervanging van
melkvee. Daarnaast is de groeicapaciteit van
deze vaarskalveren laag.
Aankoop zwart- en roodbonte stierkalveren
en kruisling vaarskalveren
In oktober en november 1991 zijn 2 ronden kalve-
ren opgezet. Elke ronde bestond uit 25 zwart-
bonte (ZB &) en 25 roodbonte (RB 8) stierkalve-
ren en 30 kruisling vaarskalveren (PI 0). Ver-
ondersteld wordt dat het merendeel van de kruis-
ling vaarskalveren een Piemontese vader en een
moeder met Holstein-afstamming heeft. Getracht
is om zwartbonte en kruisling kalveren met een
gewicht van 40 - 45 kg en roodbonte kalveren
van 35 - 40 kg aan te kopen. Gewichtseisen zijn
gesteld om uniforme groepen te kunnen sa-
menstellen en specifiek voor de roodbonte kalve-
ren om zodoende de mindere kwaliteit, dan wel
lichtere, roodbonte dieren te krijgen. In tabel 1
zijn de aankoopgegevens van de kalveren die
hebben deelgenomen aan de proef opgenomen.
De proef had betrekking op 40 dieren per ras. Na
de start van de proef zijn 3 kalveren uitgevallen, 2
roodbonte en 1 zwartbont. Daarnaast week het
Tabel 1 Aankoopgegevens van de kalveren
ZB ô RB $ PI P
Aantal dieren 3 9 35 40
Aankoop gewicht (kg)
Type’)
43,4 39,5 50,4
1,76 2,ll 3,41
Aankoopprijs (gld) 352 507 373
‘)AAf=6,AA=5,AA-=4,A+=3,A=2,A‘=1,B+=O
eindgewicht van 3 roodbonte kalveren dermate
sterk af dat ze in de resultaten, behalve voerop-
name, buiten beschouwing zijn gelaten.
De kalveren wogen gemiddeld 44,4 kg. Doordat
het gewicht van de kruisling vaarskalveren bij
aankoop niet altijd bekend was, weken deze die-
ren af van het gewenste gewicht. Zowel de
zwart- als roodbonte dieren voldeden gemiddeld
wel aan de aankoopeisen. De dieren zijn bij aan-
koop geclassificeerd, zie tabel 1. De kruisling
vaarskálveren  onderscheiden zich duidelijk qua
type van de andere kalveren. Ondanks het hoge-
re aankoopgewicht en de hogere score voor type
zijn de kruisling vaarskalveren ongeveer even
duur als de zwartbonte stierkalveren. De rood-
bonte stierkalveren, die het lichtste waren, had-
den veruit de hoogste aankoopprijs.
Opfok
De eerste weken is gebruik gemaakt van baby-
boxen in de groepshokken zodat de dieren indivi-
dueel gehuisvest waren. Controle op gezondheid
is zodoende goed mogelijk en de behandeling
van zieke dieren eenvoudig. Vanaf 3 weken zijn
de kalveren in de groepshokken, 5 kalveren per
hok, gehouden. Gedurende de opfok  is geen in-
deling gemaakt per ras. Er is ongeveer 45 - 50 kg
kunstmelk gevoerd met daarnaast vanaf de
eerste week onbeperkt hooi, krachtvoer en snij-
mais.
Ongeveer 20% van de dieren heeft last gehad
van een longaandoening. Dit is vergelijkbaar met
eerdere resultaten en wat in de praktijk gevonden
wordt. De uitval gedurende de opfok  was met
5% vrij hoog. Longaandoeningen waren hiervoor
bijna volledig verantwoordelijk.
Op een leeftijd van 11 weken zijn de kalveren
gespeend en kort daarna ingedeeld naar gewicht.
Voor de vergelijking zijn per ras per ronde 20
kalveren (4 hokken) ingedeeld. Kalveren die in de
opfok  gedurende langere tijd verschillende
(ernstige) longaandoeningen
buiten de proef gelaten.
hebben gehad zijn
3 6
Tabel 2 Groei en voeropname resultaten
Uitgangsmateriaal ZB ô RB 6‘ PI Q
Begingewicht (kg) 142 131 135
Eindgewicht (kg) 322 307 289
Groei tot indelen (gr/dag) 964 897 865
Groei na indelen (gr/dag) 1446 1418 1236
Groei vanaf aankoop (gr/dag) 1225 1177 1078
Voeropname na indelen (kg ds/dag) 6,08 5,34 5,59
Groei en voeropname
Bij deze proef is ongeacht ras, geslacht, aan-
koopgewicht of te verwachten groei een kunst-
melkschema gehanteerd van ongeveer 45 - 50
kg kunstmelk in 10 - 11 weken. Doordat alle
kalveren dezelfde hoeveelheid kunstmelk hebben
gehad, is niet de maximale groei gerealiseerd.
Met het gehanteerde kunstmelkschema hebben
de zwartbonte kalveren de hoogste groei gereali-
seerd. Hierdoor weten ze het gewichtsverschil
ten opzichte van de kruisling kalveren meer dan
volledig te compenseren. De roodbonte kalveren
hebben ondanks het lage aankoopgewicht een
gelijke groei als de kruisling vaarskalveren, zie ta-
bel 2.
Op het moment van indelen bestonden er grote
verschillen in gewicht tussen, maar ook binnen
de rassen. Deze verschillen worden veroorzaakt
door het verschil in aankoopgewicht en in groei.
Na indeling is de groei van de zwart- en rood-
bonte kalveren gelijk. De groei van de kruisling
vaarskalveren is beduidend lager. De eind-
gewichten van de kalveren lopen dan ook sterk
uiteen, ruim 30 kg.
Het rantsoen dat onbeperkt gevoerd is bestaat
uit 70% krachtvoer en 30% snijmais. De voe-
derwaarde van het krachtvoer was 1000 VEVI en
120 DVE. De kalveren zijn per ras ingedeeld en
per hok is wekelijks de voeropname bepaald. De
voeropname van de zwartbonte kalveren is het
hoogst, de voeropname van de roodbonte stier-
kalveren het laagst. Ten opzichte van de rood-
bonte kalveren realiseren de zwartbonte kalveren
een hoge groei door middel van een hogere voer-
opname.
Slachtresultaten
Bij de produktie van alternatief kalfsvlees worden
de dieren op ongeveer 32 weken afgeleverd.
Tabel 3 Overzicht slachtresultaten
Uitgangsmateriaal ZB íT RB CT PI P
Karkasgewicht (kg) 182 175 176
Aanhouding (%) 56,6 57,2 61 ,l
Vlees (EUROP) 2,16 2,44 2,81
Vet (EUROP) 1,95 1,96 2,37
Karkasgroei vanaf aankoop (gr/dag) 705 684 686
Gestreefd wordt dat alle dieren dan tegelijk
slachtrijp zijn omdat gewerkt wordt volgens het
all-in all-out principe. Ongeacht de slachtrijpheid
van individuele dieren wordt de gehele groep te-
gelijk afgezet.
De kalveren zijn geslacht op een runderslachterij
en geclassificeerd volgens het EUROP-systeem.
Zoals gebruikelijk in de kalfsvleessector wordt
het koude karkasgewicht bepaald incl. de nieren
en de lever. De lever is echter al verwijderd voor-
dat het karkas gewogen wordt zodat er een vast
gewicht per lever (5 kg) bij het karkasgewicht op-
geteld wordt.
Het karkasgewicht van de zwartbonte kalveren is
overeenkomstig het eindgewicht duidelijk hoger
dan van de roodbonte dieren, zie tabel 3. De
kruisling kalveren hebben het laagste eind-
gewicht. Echter door het grote verschil in aan-
houdingspercentage is het karkasgewicht van de
kruisling kalveren niet afwijkend van de andere
rassen.
Voor bevleesdheid scoren de kruisling vaars-
kalveren tussen R- en R, voor vetbedekking ruim
2+. Het karkas van kruisling vaarskalveren is hier-
mee afwijkend van de andere dieren, zowel qua
bevleesdheid als vetbedekking. De vetbedekking
van de kruisling kalveren is optimaal, de zwat-t-
en roodbonte dieren zijn vrij mager. Bekend is dat
vaarskalveren in verhouding tot stierkalveren al
op jongere leeftijd vet aanzetten. Deze kruisling
vaarskalveren hebben dit in deze proef (leeftijd 4
- 8 maanden) ook gedaan gezien de vetbedek-
king van de karkassen na slachten.
Door de grote verschillen in aanhoudingsper-
centages geeft de karkasgroei de werkelijke
vleesaanzet beter weer dan de levende groei.
Voor het karkasgewicht van het nuchtere kalf is
zoals gebruikelijk de helft van het levende
gewicht genomen. De zwartbonte kalveren heb-
ben een iets hogere karkasgroei dan de andere
rassen.
Doordat de roodbonte en met name de kruisling
kalveren een betere bevleesdheid hebben, mag
aangenomen worden dat deze dieren een hogere
waarde hebben per kg karkas. De kalveren wor-
38
den echter (nog) niet op basis van classificatie
uitbetaald maar per kg geslacht gewicht.
Economisch rendement
Er zijn tussen de rassen verschillen gevonden in
aankoopprijs, voeropname, levende groei en
classificatie. Uiteraard is het belangrijk wat de
economische betekenis is van de verschillen in
technische resultaten. De waarde van de nuchte-
re kalveren voor de alternatieve vleeskalveren-
houder is uitgerekend, zie tabel 4. Deze ‘waarde
kalf’ is gebaseerd op de opbrengst van het kar-
kas minus de voerkosten, de arbeidskosten en
overige kosten. Overige kosten bestaan onder
andere uit kosten voor rente, huisvesting en die-
renarts. Op basis van deze proef kan gesteld
worden dat de prijs van de zwart- en roodbonte
stierkalveren en kruisling vaarskalveren gelijk be-
hoord te zijn. Wordt de ‘waarde kalf’ vergeleken
met de aankoopprijs dan blijkt dat er voor de
roodbonte kalveren ongeveer fIsO,-  per kalf
teveel betaald is.
Uit tabel 3 blijkt een aanzienlijk verschil in be-
vleesdheid voor de rassen. De slachterijen beta-
len dit verschil in bevleesdheid echter niet uit
hoewel men erkent dat de beter bevleesde dieren
per kg meer waard zijn. Om dit verschil echter
wel in waarde uit te drukken kan de opbrengst
uitgerekend worden met behulp van een
prijzenschema, zoals gebruikelijk is bij de
vleesstieren. In het traject van Oo tot R” geldt een
verschil van ongeveer f 0,25  per subklasse. Voor
de vleeskalveren is een verschil van f 0,lO en
f 0,20  doorgerekend. Dieren die afwijken van de
optimale vetbedekking van 2’ - 3- worden per
subklasse f 0,lO gekort.
De opbrengst van de zwartbonte kalveren is bij
een prijsverschil van f 0,lO even hoog als van
kruisling kalveren. Neemt het prijsverschil toe
naar f 0,20  dan is de opbrengst van de kruisling
kalveren zelfs enigszins hoger dan van de zwart-
bonte kalveren, de roodbonte kalveren blijven
achter in opbrengst, respectievelijk voor zwat-t-
bont, roodbont en kruisling kalveren: f 1263,
f 1246enf 1294.
Tabel 4 Berekening van de waarde van het nuchtere
kalf (gld)
Uitgangsmateriaal ZB 6 RB 8 PI 9
Opbrengst karkas 1273 1226 1234
Voerkosten 505 468 480
Arbeidskosten 102 102 102
Overige kosten 300 300 300
Waarde kalf 366 356 351
Conclusie
Zowel de mindere roodbonte stierkalveren als
kruisling vaarskalveren zijn geschikt voor de pro-
duktie van alternatief kalfsvlees. De waarde van
de kalveren voor de alternatieve vleeskalveren-
houder is gelijk.
De groei van de zwartbonte stierkalveren is het
hoogst, van kruisling kalveren het laagst. De kar-
kasgroei van de zwartbonte stierkalveren is hoger
dan de andere rassen. De voeropname van de
zwartbonte kalveren is hoger dan van de rood-
bonte stierkalveren. De geslachte classificatie
van de kruisling vaarskalveren is het best, de
roodbonte stierkalveren hebben een betere be-
vleesdheid dan de zwartbonte stierkalveren. De
opbrengst van de zwartbonte kalveren is het
hoogst als geen rekening wordt gehouden met
het verschil in classificatie. Door de alternatieve
vleeskalverenhouder mag voor de 3 onderzochte
typen uitgangsmateriaal evenveel betaald wor-
den. Door middel van de produktie van alternatief
kalfsvlees kan het nuchtere kruisling vaarskalf
goed tot waarde gebracht worden.
De karkassen van alternatieve vleeskalveren kun-
Volgende nummer. . . . . .
nen grote verschillen vertonen in bevleesdheid en
vetbedekking. Dit kan effect hebben op de waar-
de van het karkas. Om op de juiste wijze de
kalveren te kunnen uitbetalen zou gestreefd die-
nen te worden naar een uitbetaling op (EUROP-)
classificatie.
39


Kruisling vaarskalveren hebben zelfde waarde als zwartbonte en roodbonte stierkalveren voor de productie van alternatief kalfsvlees

Abstract

Similar works

Full text

Available Versions

Wageningen Yield

NARCIS