Stallucht bevat ondermeer een aantal gassen. De belangrijkste, althans meest bekende, gassen in stallucht zijn ammoniak, kooldioxide, zuurstof en waterdamp. Op het Varkensproefbedrijf in Raalte wordt in een dekstal ongeveer 100 m3/dier/uur aan stallucht gerecirculeerd met het BB-Air recyclingsysteem en slechts 10 m3/dier/uur lucht ververst

Klooster, K., van 't

Wageningen Yield 

Welke gassen zitten in stallucht?
Kees van ‘t Klooster, PV
. . . .
Stallucht bevat ondermeer een aantal gassen. De belangrijkste, althans meest beken-
de, gassen in stallucht zijn ammoniak, kooldioxyde, zuurstof en waterdamp. Op het
Varkensproefbedrijf in Raalte wordt in een dekstal  ongeveer 100 m)/dier/uur  aan
stallucht gerecirculeerd met het BB-Air recyclingsysteem en slechts 10 m3/dier/uur
lucht ververst. Als er dan gassen uit de mest vrijkomen, zouden deze zich in deze
stal op kunnen hopen. Hierover is niet veel bekend.
Waarom gassen gemeten?
In een dekstal  met het luchtrecirculatiesysteem
wordt er precies voldoende lucht ververst om
ervoor te zorgen dat er nog voldoende zuurstof
in de afdeling aanwezig is. De gassen, met name
ammoniak, die in de stal worden geproduceerd,
worden tijdens het recirculatieproces door een
biologisch reinigingssysteem (bio-trickling filter)
voor een belangrijk deel uit de lucht gehaald.
De concentratie van ammoniak blijft daardoor
laag. In combinatie met weinig luchtverversing
geeft dit een erg lage uitstoot van ammoniak.
Mogelijk worden niet alle gassen verwijderd
door het bio-trickling filter, Deze andere gassen
zouden zich op kunnen hopen tot hoge con-
centraties in de stal met dit recirculatiesysteem.
Omdat hierover niets bekend is, is een uitge-
breide luchtbemonstering uitgevoerd. Het
onderzoek is zowel in een stal met normale
ventilatie als in een stal met gerecirculeerde
lucht uitgevoerd.
Meetmethodiek
Er is opdracht gegeven aan Tauw Infra Consult
B.V. te Deventer om stalluchtmonsters te
nemen en te analyseren, De metingen, die in
duplo zijn verricht, hebben zich gericht op de
componenten zwavelwaterstof (H,S),  fenolen
en cresolen (gassen die bij afbraakprocessen in
de mest vrijkomen), organische vetzuren (C, tot
Cs ketens), ammoniak en de identificatie van
onbekende vluchtige stoffen. De luchtmonsters
zijn genomen op een hoogte van I ,5 m boven
de vloer bij de zeugen, De bemonstering van de
fenolen, H,S,  ammoniak en organische vetzuren
zijn nat-chemisch uitgevoerd. Hiervoor is onge-
veer drie uur lucht afgezogen op de monster-
punten en door gaswasflessen geleid met een
geschikte wasvloeistof De bemonstering op
onbekende componenten is uitgevoerd door
een constante luchtstroom circa 24 uur over
actieve kool te leiden. De koolmonsters zijn
met GasChromatografìe/MassaSpectrometrie
(GC/MS) gescreend op onbekende organische
componenten. De verkregen resultaten van de
GCIMS  screening zijn indicatief
Resultaten
De resultaten van de metingen zijn weergege-
ven in tabel I (1 pg = 0,OO I mg). Uit de resul-
taten valt op dat in de stal met het recirculatie-
systeem minder ammoniak en H,S voorkomt
dan in de gewone stal. Tijdens het recirculeren
worden deze gassen grotendeels uit de lucht
verwijderd met het zogeheten bio-tricklingfilter.
Ze worden in de vom van nitraat en sulfaat
aangetroffen in het waswater. In de gewone
dekstal  zijn de concentraties van H,S en NH,
enigszins verontrustend want, hoewel de maxi-
maal toelaatbare concentraties voor de mens
wel duidelijk hoger liggen (op 15 mg/m3 respec-
tievelijk 18 mg/m3), zijn varkens langduriger bloot-
gesteld aan deze stallucht,
Azijnzuur en andere vluchtige vetzuren konden
niet worden aangetoond, dat wil zeggen dat de
concentratie lager was dan 5 mg/m3.  In Neder-
lands onderzoek uit 1974  wordt een concentra-
tie van 6,7 mg/m3  gemeten voor azijnzuur;
andere onderzoekers hebben meestal lagere
waarden gemeten. Wat fenol betreft worden in
de literatuur gemeten waarden tot 65 pg/m3
vermeld voor varkensstallen. Voor p-cresol
7 KI /MAAT
Tabel I : Concentraties van gemeten gassen in dekstallen
gewone dekstal recirculatie
dekstal
hoogste MAC
waarde in waarde
literatuur
gas een
heid
meting meting
I 2 I 2
ammoniak mg/m3
H,S mg/m3
fenol CLg/m3
m-cresol I-Lg/m3
p-cresol I-Lg/m3
azijnzuur mg/m3
propionzuur mg/m3
boterzuur mglm3
iso-boterzuur mglm3
valeriaanzuur mg/m3
iso-valeriaanzuur mg/m3
butylacetaat CLg/m3
meta- en paraxyleen CLg/m3
alkanen CLg/m3
methoxypropylacetaat Pgim3
711
0,43
6
4
31
<5
<5
<5
<5
<5
<5
72
0,58
3
4
14
-=5
<5
<5
<5
<5
<5
30
23
? = onbekend
worden gemeten waarden to t  75  pg/m3
genoemd in de literatuur. De concentraties van
deze gassen in de gewone stal en in de stal met
het recirculatiesysteem zijn even hoog. Deze
gassen bouwen dus geen hoge concentraties op
wanneer veel lucht wordt gerecirculeerd in dit
systeem. Organische vetzuren konden niet wor-
den aangetoond. Dat wil nog niet zeggen dat ze
ook niet voorkomen. Deze gassen hebben hele
lage geurdrempels. Dat wil zeggen dat ze in hele
lage concentraties, onder 0,O I mg/m3,  reeds te
ruiken zijn. Deze gassen hebben een sterke,
onaangename geur. In plaats van de typische
“varkenslucht” is de geur in de stal te omschrij-
ven als “vochtige lucht” (relatieve luchtvochtig-
heid is ongeveer 10% hoger dan in de gewone
stallen, maar kan ingesteld worden). Of deze
andere geur al dan niet als prettiger wordt etva-
ren, zal afhangen van persoonlijke voorkeur en
van gewenning. Butylacetaat komt in de stal met
het recirculatiesysteem in duidelijk hogere con-
LI
0,05
3
3
19
<5
<5
<5
<5
<5
<5
37
7
22
I ,5
< 0,05
3
4
22
<5
<5
<5
<5
<5
<5
89
22
30
44
24 18
0,004 15
65 19
40 ?
75 ?
6,7 25
LI ?
017 ?
0, 16 ?
0,08 ?
0,2 I ?
? 7 I 0.000
0,0045 435.000
? * I 80.000
? ?
centraties voor dan in de gewone stal maar blijft
toch ver onder de toelaatbare concentratie van
7 10.000 pg/m3.  Xyleen komt in de stal met het
recirculatiesysteem in veel hogere concentraties
voor dan gemeten is door Amerikaanse onder-
zoekers in 1975. De maximaal toelaatbare con-
centratie bedraagt 534.000 pg/m3,  dus ook in
de stal met het recirculatiesysteem hoeft de
gemeten concentratie geen enkel probleem te
vormen. Alkanen  zijn in lage concentraties
(< I 00.000 pg/m3)  vrij ongevaarlijke gassen,
Methoxypropylacetaat wordt in de literatuur
niet genoemd als gas dat in stallen voor kan
komen. Een sterk verwant gas, methoxyethy-
lacetaat heeft een maximaal toelaatbare con-
centratie van 120.000  pg/m3.
Uit de metingen blijkt niet dat gassen zich opho-
pen in de stal met recirculatie. Ammoniak en
H,S worden effectief door het BB-air recycling-
systeem uit de lucht verwijderd. Uit de resulta-
2
,,, . . , . .-
ten komen geen aanwijzingen naar voren dat de
gasconcentraties in de dekstal  met recirculatie-
systeem schadelijk voor de gezondheid van
mens en dier zijn. Omdat wel bekend is dat
soms de negatieve effecten van een gas ver-
sterkt kunnen worden door de inademing van
een tweede gas, maar niet bekend is hoe de
onderlinge versterkingen van de hierboven
genoemde gassen zijn, moet men voorzichtig
zijn met te concluderen dat de stallucht gezond
is. Behalve gassen kunnen ook andere compo-
nenten uit de lucht, bijvoorbeeld stofdeeltjes en
micro-organismen schadelijk zijn voor de
gezondheid van de mens. De stofconcentraties
liggen niet hoger dan in andere stallen. Om
eventueel aanwezige ziektekiemen grotendeels
te doden, wordt de lucht in het recirculatiesys-
teem met UV-licht bestraald. Omdat in de stal
met het recirculatiesysteem de gasconcentraties
laag blijven, is te berekenen dat de uitstoot van
ondermeer ammoniak uit deze stal bijzonder
laag is. De lage concentratie wordt immers
gecombineerd met lage luchtverversing en daar-
door weinig luchtafvoer.
Technisch is het dus mogelijk de stallucht een
heel stuk te zuiveren en de uitstoot van schade-
lijke gassen sterk te verminderen. Na afsluiting
van het project zullen de economische perspec-
tieven van dit systeem ook bekeken worden. 4
Dekafdeling met luchtrecirculatiesysteem op het Varkensproefbedrijf te Raalte


Welke gassen zitten in stallucht?

Abstract

Similar works

Full text

Available Versions

Wageningen Yield

NARCIS

Name not available