Door de korte overgangsfases zal de voering sneller openen en sluiten. Mogelijkerwijs wordt hierdoor een grotere druk op de speen uitgeoefend. Dit zou kunnen leiden tot irritatie, speenschade en mastitis

Neijenhuis, F.

NARCIS 

Druk op de speen bij korte overgangsfases

Wageningen Yield 

Druk op de speen bij korte overgangsfases
tie, speenschade en mastitis.
In de technische aanbevelingen voor melkmachi-
nes (ISO-norm) wordt voor de lengte van de b-
fase (vacuümfase) tenminste 30% van de cyclus-
tijd geadviseerd, voor de d-fase (atmosferische
fase) geldt dat deze niet korter mag zijn dan 15%.
Voor de overgangsfases a en c zijn geen ISO-
normen opgesteld. In “Handleiding voor het
doormeten van melkinstallaties” van het Infor-
matie en Kenniscentrum Veehouderij (1991)
wordt voor de a-fase (overgang atmosferische
druk naar vacuüm) een lengte van maximaal 20%
(200 msec)  van de pulsatiecyclus geadviseerd.
De faselengte van vacuüm naar atmosferische
druk (c-fase) is in het algemeen korter dan de a-
fase.
In de praktijk heerst de indruk dat een korte c-
fase zorgt voor lastige koeien. Dit kan veroor-
zaakt worden doordat de tepelvoering dan snel-
ler en/of  met meer kracht om de speen dicht
vouwt.
Om een langere a- en c-fase te bewerkstelligen is
in deze proef gebruik gemaakt van restrictors die
zijn ingebracht in de lange pulsatorslangen vlak
bij de pulsator. De invloed van de verlengde fa-
ses op o.a. de snelheid waarmee de tepelvoering
opent en sluit en de druk op de speen die daar-
mee samen gaat, moeten enig inzicht geven in de
karakteristieken van een dusdanige pulsatiecur-
ve. Bij een korte a-fase gaat de tepelvoering snel-
ler open (overgang in de pulsatieruimte van de te-
pelbeker  van atmosferische druk naar vacuüm),
bij een korte c-fase gaat de tepelvoering sneller
dicht.
Bij deze proef werden tijdens het melken metin-
gen verricht naar het verloop van het pulsatieva-
cuüm, melkvacuüm, de beweging van de tepel-
voering en de druk in een kunstspeen. Zodoende
konden de veranderde lengtes van de fases wor-
den gekoppeld aan andere karakteristieken van
het melken.
Proefopzet
De proef is uitgevoerd met behulp van de koesi-
mulator Gretha 2 van de afdeling melkwinning.
Met deze simulator kan het melken onder
geconditioneerde omstandigheden worden na-
gebootst. De melkinstallatie bestaat uit een laag-
liggende melkleiding. Er is gemolken bij 43 kPa,
60 pulsaties per minuut, zuigrustslagverhouding
van 60:40,  alternatief melksysteem en 10 liter lek-
lucht via de klauw (geen luchtinlaat via de spe-
nen). De proef is uitgevoerd bij twee melksnelhe-
den, namelijk 0 en 3 liter per minuut. Er is gebruik
gemaakt van een standaard klauw en standaard
tepelvoeringen.
Tijdens het melken werden de bewegingen van
de tepelvoering gevolgd door de zogenaamde
voeringvolger die de stand van de voering meet
door middel van de hoeveelheid licht die wordt
doorgelaten door een doorzichtige tepelbeker.
De minimale (0%) en maximale (100%) opening
van de tepelvoering zijn voor het melken inge-
steld.
De koesimulator Gretha 2 beschikt over metalen
dopspenen (deze spenen komen natuurlijk niet
overeen met de spenen van een koe). Daarnaast
is het onmogelijk om de druk te meten die op
deze speen wordt uitgeoefend door de tepel-
voering en het vacuüm in de speenruimte. Daar-
om is gekozen voor een tweede reeks proefmel-
kingen  die werd uitgevoerd op een rubberen
kunstspeen gevuld met water. Met deze rubbe-
ren speen is het niet mogelijk de proef uit te voe-
ren met een vloeistofstroom, maar de druk die
wordt uitgeoefend op de speen kan wel worden
geregistreerd. Om de druk te meten die op de
speen wordt uitgeoefend is de speen gevuld met
water waarop (luchtdicht) een slangetje met een
kolommetje lucht is aangebracht. Op het slange-
tje zit een drukmeter.
Om een verkorte a- en c-fase te bewerkstelligen
F. Neijenhuis (onderzoeker sectie melktechniek)
Sommige pulsators kunnen de druk in de pulsatieruimte van de tepelbeker snel doen
veranderen. Hierdoor ontstaan korte overgangsfases in de pulsatiecurve. Door de
korte overgangsfases zal de voering sneller openen en sluiten. Mogelijkerwijs wordt
hierdoor een grotere druk op de speen uitgeoefend. Dit zou kunnen leiden tot irrita-
38 Praktijkonderzoek 93- 1
werden de restrictors die in de lange pulsator-
slangen (diameter 8 mm) zitten verwijderd. Een
restrictor is een buisje met een doorgang (diame-
ter) van 3 mm en een lengte van 2,l cm.
De vloeistofstroom werd ingesteld op 0 of 3 liter
water per minuut (alleen bij het melken van de
stalen dopspenen van de koesimulator).
De proefmelkingen werden in viervoud geloot uit-
gevoerd. Er werden in totaal 6 testen uitgevoerd
waarbij de kenmerken wel of geen restrictor in de
lange pulsatorslangen, een melkstroom van 0 of
3 kg melkgift per minuut en het gebruik van de
spenen van de koesimulator of van de rubberen
kunstspeen werden gevarieerd.
De metingen die werden verricht tijdens het mel-
ken zijn:
1. pulsatievacuüm
2. melkvacuüm
3. stand tepelvoering
4. druk in de rubberen kunstspeen
Gedurende ongeveer 13 seconden werden de
curves van het pulsatievacuüm, het melkvacuüm,
de tepelvoering en eventueel de druk in de kunst-
speen vastgelegd. Alle waarnemingen per proef-
melking werden geanalyseerd. De gemiddelde
curves werden op een aantal punten vergeleken
en met variantie-analyse werd een eventueel sig-
nificant effect opgespoord. Indien de verschillen
niet significant zijn worden ze in de conclusies
(verderop in dit artikel) niet genoemd.
Beoordeling curves
In figuur 1 staan de 4 curves die per meting zijn
verkregen. De afgebeelde curves zijn het resul-
taat van metingen aan de rubber kunstspeen
waarbij gebruik is gemaakt van restrictors zodat
de a- en de c-fase lang zijn. Bij de beoordeling
van de curves van het pulsatievacuum, werd ge-
keken naar de lengte van de fases en de bereikte
maximum- en minimumdruk. Het melkvacuüm
Figuur 1 De curves van het pulsatie- en melkvacuüm, de beweging van de tepelvoering en de uitgeoefende druk
op de kunstspeen gedurende één pulsatiecyclus
1 80 159
data puntjes
42
0 I.,‘,  “”
1 80 15
data puntjes
druk op speen
data puntjes
Praktijkonderzoek 93-  1 39
werd beoordeeld op stabiliteit aan de hand van
de minimaal en maximaal bereikte waarde. Bij de
tepelvoeringcurve was van belang hoever de
tepelvoering opende en sloot en hoe snel de
overgangen waren. De druk in de speen werd be-
oordeeld naar de hoogte van de maximale en mi-
nimale druk (boven- en onderdruk in de speen).
Effect korte overgangsfases
Uit tabel 1 blijkt dat de a-fase f 10% korter is
als er geen restrictors in de lange pulsatorslan-
gen zitten. De c-fase is met + 8% verkort. De b-
en d-fase zijn verlengd. Bij langere a- en c-fases
wordt de melkstroomtijd verkort. De voering
gaat sneller open en dicht als de overgangsfa-
ses korter zijn. De maximaal bereikte snelheid
tijdens het sluiten van de voering is hoger dan
tijdens het openen. De voering gaat ook verder
open. De snellere bewegingen van de voering
veroorzaken een hogere druk (vacuüm tijdens
openen en atmosferische druk tijdens sluiten
van de tepelvoering) op de speen. Het melkva-
cuüm  bereikt hogere én lagere waarden bij kor-
te overgangsfases, er treden grotere vacuüm-
schommel ingen op  (3,5 t.o.v. 1,5 kPa bij
‘droog’ melken en 4 t.o.v. 9 kPa bij 3 liter per
minuut).
Samengevat kan worden gezegd dat korte
overgangsfases vergeleken met langere over-
gangsfases zorgen voor snellere bewegingen
van de tepelvoering waardoor de melkstroom-
tijd langer is en de druk die op de speen wordt
uitgeoefend groter. Ook zijn de schommelingen
in het melkvacuüm groter bij korte overgangs-
fases. Deze gegevens hoeven per saldo nog
geen negatief effect op te leveren, omdat het
nog om laboratorium-onderzoek gaat. Er dient
in een vervolgonderzoek met echte koeien te
worden vastgesteld welke druk op de speen
leidt tot irritatie en/of speenbeschadigingen.
Daarnaast kan misschien uit diergedrag wor-
den afgeleid welke druk op de speen als prettig
en welke druk als vervelend wordt ervaren.
Tabel 1 De lengte van de fases, de melkstroomtijd, druk op de speen en maximaal bereikte snelheid waarmee de
voering beweegt tijdens openen en sluiten van de tepelvoering
Proef Fases in % van totale Druk in speen tijdens Snelheid voering
cyclustijd tijdens*
Speen Restrictors Melk- Melk- a- b- d- openen sluiten openen sluiten
stroom stroomtijd fase fase f&e fase (vacuum (atmosferische
(Vmin) (%) in kPa) druk in kPa)
Gretha wel 0 42,9 18,8 41,5 14,7 24,8 - 100 360
Gretha wel 3 45,9 19,4 41 ,o 14,8 24,8 - 150 270
Gretha geen 0 51,9 875 52,0 6,0 33,5 - 190 550
Gretha geen 3 51,9 893 52,2 6,l 33,3 - 190 490
rubber wel 0 45,7 17,5 43,l 13,8 25,5 533 635 100 340
rubber geen 0 54,2 7,6 53,0 5,6 33,8 894 839 220 590
*verhoudingsgetal waarbij de maximaal bereikte snelheid bij lange overgangsfases tijdens het openen van de voe-
ring op 100 is gesteld.
40 Praktijkonderzoek 93- 1


Druk op de speen bij korte overgangsfases

Abstract

Similar works

Full text

Available Versions

NARCIS

Wageningen Yield

Name not available