Door interne filtratie van stallucht wordt het stofgehalte in de lucht met 45 verminderd. Deze methode om het stofgehalte van de lucht te verlagen is echter duu

Binnendijk, G.

Cuyck, J., van

Klooster, K., van 't

Roelofs, P.

Wageningen Yield 

Interne luchtfiltratie: wel effect op stofgehalte,
geen effect op technische resultaten
Peter Roelofs Gisabeth  Binnendijk, Kees von ‘t Klooster, PV en Johan van Cuyck,  VPMterksel
Door interne filtratie van stallucht wordt het stofgehalte in de lucht met 45% ver-
minderd. Deze methode om het stofgehalte van de lucht te verlagen is echter duur.
De kosten bedragen, afhankelijk van het filtratiedebiet, circa f 2,15 tot f 4,85 per
afgeleverde big. De technische resultaten verbeteren niet door deze verlaging van
het stofgehalte.
Op het Varkensproefbedrijf “Zuid- en West-
Nederland” in Sterksel  en het Proefstation voor
de Varkenshouderij in Rosmalen wordt sinds
1989  onderzoek verricht naar mogelijkheden
om het stofgehalte in de lucht in varkensstallen
te verlagen. Redenen voor dit onderzoek zijn
het voorkomen of verminderen van klachten
aan de luchtwegen bij varkenshouders en een
mogelijke verbetering van de technische resulta-
ten bij de varkens.
De in het praktijkonderzoek onderzochte tech-
nieken om het stofgehalte te verlagen zijn: inter-
ne luchtfiltratie, wekelijks schoonspuiten van de
afdeling met biggen, ionisatie en wekelijks stof-
zuigen. Uit een eerder proefVerslag (PI .70:  Ver-
lagen van het stofgehalte van de lucht in var-
kensstallen; resultaten anno 199  1) blijkt dat het
effect van interne luchtfiltratie  op het stofgehal-
te in de lucht het grootst is. Destijds waren er
echter onvoldoende gegevens om te kunnen
beoordelen of de technische resultaten van de
varkens verbeterden door interne luchtfiltratie
bij gespeende biggen. Daarom is het onderzoek
voortgezet op het Varkensproefbedrijf in Sterk-
sel.
Opzet van de proef
Het onderzoek vond plaats in twee identieke
afdelingen met elk zeven grondhokken voor
ongeveer 10 biggen. De afdelingen waren uitge-
rust met een bolle vloer met vloerverwarming
en metalen driekantroosters. Beide afdelingen
hadden ptafondventilatie  en werden verwarmd
met deltabuizen. Er werd met een automatische
voerinstallatie gepelleteerd voer gedoseerd in
droogvoerbakken. De biggen zijn op een leeftijd
van ongeveer vier weken gespeend en opgelegd
in de opfokafdelingen. De dieren werden gedu-
rende de gehele opfokperiode onbeperkt
gevoerd. Drinkwater werd onbeperkt verstrekt
via bijtnippels. In de proefafdeling was een fìltra-
tie-unit geplaatst.
Met de filtratie-unit wordt lucht, die in de afde-
ling aanwezig is, door filters geleid waardoor het
stof uit de lucht wordt gehaald. Interne luchtil-
tratie heeft geen invloed op het ventilatieniveau,
want de lucht blijf? in de afdeling.
Filtratie-unit op het Varkensproefbedrijf
in Sterksel
Van een deel van de biggen uit dit onderzoek
zijn ook de resultaten tijdens het mesttraject
verzameld. Hiertoe werden uit zowel de proef-
als de referentie-opfokafdeling biggen tussen de
18 en 25 kg geselecteerd. Biggen uit de proef-
en uit de referentie-afdeling zaten tijdens de
mesterij in aparte hokken binnen dezelfde afde-
ling.
Stofgehalte in de lucht
De concentratie inspirabel stof (stofdeeltjes klei-
ner dan I Opm,  deze kunnen worden inge-
ademd) is gedurende acht ronden bepaald en
de concentratie respitabel stof (stofdeeltjes klei-
ner dan 5 Km,  deze kunnen tot diep in de lon-
gen doordringen) gedurende twee ronden. Er is
gemeten bij een filtratiedebiet van 1000  ma/uur.
De gemiddelde concentratie inspirabel stof over
de gehele proefperiode bedroeg in de referen-
tie-afdeling 2,78 mg/m3  en in de proefafdeling
I ,49  mg/m3  (- 46%). De gemiddelde concentra-
tie respirabel stof bedroeg in de referentie-afde-
ling 0,22  mg/m3  en in  de proefa fde l ing
0,07  mg/ma  (- 67%).
Opfokresultaten van de gespeende biggen
In tabel I wordt een overzicht gegeven van de
technische resultaten van de gespeende biggen.
Er zijn geen significante verschillen tussen de
proefbehandelingen. Er is alleen een tendens tot
een lagere voeropname van de biggen in de
Tabel 1: Invloed van interne luchtfiltratie op de , technische resultaten van de gespeende biggen
afdeling met interne luchtfiltratie. Ook was er
geen verschil in het aantal dieren dat veterinair
behandeld is.
Het filtratiedebiet van de filtratie-unit is tussen
de ronden gevarieerd. De luchtopbrengst was
o n g e v e e r  7 0 0  mYuur,  1 0 0 0  mYuur  o f
4000 ma/uur.
Er is een tendens naar een langzamere groei
naarmate de lucht (met afdelingstemperatuur)
sneller naar boven wordt geblazen. Met ‘ten-
dens” wordt bedoeld dat uit de proef niet met
voldoende betrouwbaarheid kan worden
geconcludeerd dat het verschil wordt veroor-
zaakt door de verschillende filtratiedebieten.
Tenslotte is onderzocht of er een verband
bestaat tussen de combinatie van opstelling en
filtratiedebiet enerzijds en technische resultaten
anderzijds. Ook hier kon geen significante
invloed op de technische resultaten worden
aangetoond.
Mest&jresultaten  na opfok met of
zonder interne filtratie
In het onderzoek is geen verschil gevonden in
groei, voeropname, voederconversie, uitvalsper-
centage, vleespercentage, classificatie en percen-
tage aangetaste longen tussen enerzijds de var-
kens die als big zijn opgefokt in de referentie-
afdeling en anderzijds de varkens die zijn opge-
fokt in de proefafdeling, met gemiddeld 46%
met
filtratie
zonder
filtratie
Aantal ronden 23 23
Aantal opgelegde biggen 1621 1639
Begingewicht (kg) 7,4 7,5
Eindgewicht (kg) 24, I 24,7
Beginleeftijd (dagen) 28 29
Proefperiode (dagen) 41 40
Groei (gram/dag) 413 424
Voeropname (kg/dag) 0,63 0,65
Voederconversie I ,53 I ,54
13 ARBEID
minder inspirabel stof Er bleken wel verschillen
te zijn in het aantal individuele veterinaire
behandelingen. Het aantal individuele veterinaire
behandelingen is weergegeven in tabel 2.
Het totaal aantal individueel behandelde dieren
is significant lager bij de dieren die zijn opgefokt
in een afdeling met interne luchtfiltratie dan bij
varkens die in een afdeling zonder filtratie-unit
zijn opgefokt. De verwachting was dat het aan-
tal behandelingen voor longaandoeningen zou
afnemen, maar alleen het aantal behandelingen
met de reden “diversen” verschilt significant.
Kosten van interne luchtfiltratie
De kosten van luchtfiltratie bestaan uit rente en
afschrijving van de filtratie-unit, filters, elektrici-
teit en arbeid.
Volgens de fabrikant van de filtratie-unit zou een
unit in serieproduktie ongeveer f 2000,-  kosten.
In de kostprijsberekening wordt deze in 5 jaar
afgeschreven, Het rentepercentage bedraagt
7,8%,  elektriciteitskosten f 0,20/Kwh  en arbeids-
kosten f 32,52/uur.
Het voorfilter (à f 8,-)  wordt na elke ronde
Tabel 2: Invloed van interne luchtfiltratie tijdens de opfokperiode op individuele veterinaire
behandelingen bij vleesvarkens
opfok met opfok zonder
filtratie filtratie
signi-
ficant 1
Aantal opgelegde varkens
Aantal behandelde dieren
Reden van behandeling:
- maagdarmaandoeningen
- staartbijten
- beenwerkaandoeningen
- longaandoeningen
- achterblijven
- diversen
328 328
47 70 *+
10 10 NS
2 6 NS
13 I I NS
12 20 NS
5 9 NS
5 14 *
1 NS : niet significant; * : significant: 0,O I < p < 0,05; ** : significant: 0,OO  I < p < 0,O I
Tabel 3: Jaarlijkse kosten voor een filtratie-unit in een afdeling met 70 gespeende biggen (prijzen
exclusief BTW)
700
filtratiedebiet (mYuur)
I 000 4000
afschrijving ( 10%  van f 2000,-)
rente (7,8% van f I OOO,-)
nieuw voorfilter à f 8,-
nieuw fijn-filter à f 200,-
arbeid (filters vervangen)
elektriciteit
f 200,oo
f 80,OO
f 60,OO
f 375 ,00
f 51,oo
+ f 375,00
f 200,oo
f 80,OO
f 60,OO
f 500,oo
f 54,00
f 562,00
f 200,oo
f 80,OO
f 60,OO
f 750,oo
f 61,OO
f I389,OO
TOTAAL JAARLIJKSE KOSTEN
kosten per opgelegde big
f I141,00
f 2,17
f I456,OO
f 2,77
f 2540,OO
f 4,84
vervangen. Het fijnfilter  (à f 200,-) wordt bij
een debiet van 700 m3/uur  elke 4 ronden ver-
vangen, bij een debiet van 1000  m3/uur  na elke
3 ronden en bij 4000 m3/uur  na elke 2 ronden.
De arbeidsbehoefte voor het vervangen van de
filters is geschat op 10 minuten per filter. Het
elektriciteitsverbruik van de filtratie-unit is bij de
verschillende debieten  gemeten.
De kostprijsberekening voor luchtfiltratie is in
tabel 3 weergegeven.
Wanneer er in een afdeling met gespeende big-
gen 75 keer per jaar 70 biggen opgelegd kun-
nen worden, komen de in tabel 3 berekende
kosten overeen met f 2,17  per big bij een
debiet van 700 m3/uur,  f 2,77  per big bij 1000
m3/uur  en f 4,84  per big bij 4000 m3/uur.
Conclusies
Door middel van interne luchtfiltratie (debiet
circa 1000 m3/uur)  kan het inspirabel stofgehal-
te met ongeveer 45% worden verlaagd. Het
respirabel stofgehalte wordt verlaagd met ruim
65%.
Er zijn geen positieve effecten gemeten van
interne luchtfiltratie  tijdens de opfok op techni-
sche resultaten van de gespeende biggen of de
vleesvarkens. Alleen het aantal veterinaire
behandelingen tijdens de mesterij was lager na
filtratie tijdens de opfokperiode. Tegenover de
kosten staan dus nauwelijks extra financiële
opbrengsten.
De gemeten reductie van de stofconcentratie is
wel van belang voor de arbeidsomstandigheden
van de varkenshouder Voor zijn gezondheid is
het stofgehalte in varkensstallen te hoog. Uit
diverse onderzoeken blijkt dat varkenshouder-s
meer dan tweemaal zoveel last hebben van
kuchen en slijm ophoesten dan werknemers in
andere beroepsgroepen. Vervolgonderzoek is
daarom gericht op de arbeidsomstandigheden
van de varkenshouder. n


Interne luchtfiltratie: wel effect op stofgehalte, geen effect op technische resultaten

Abstract

Similar works

Full text

Available Versions

Wageningen Yield