Voer dat tegen de wand van de silo is aangekoekt kan gaan schimmelen. Schimmels kunnen toxinen vormen, met mogelijk ernstige gevolgen voor de technische resultaten. Daarom is periodieke controle en schoonmaak van de silo's noodzakelijk. Een manluik inde silo is hierbij eigenlijk onmisbaar

Peet-Schwering, C., van der

Roelofs, P.

Wageningen Yield 

Voersilo’s periodiek schoonmaken
Peter Roelofi, Carola  van der Peet-Schwering,  PV
Voer dat tegen de wand van de silo is aangekoekt kan gaan schimmelen. Schimmels
kunnen toxinen vormen, met mogelijk ernstige gevolgen voor de technische resulta-
ten. Daarom is periodieke controle en schoonmaak van de silo’s noodzakelijk. Een
manluik  in de silo is hierbij eigenlijk onmisbaar.
De mengvoerindustrie levert voer dat aan de
kwaliteitseisen voldoet. Schimmels of schimmel-
toxinen vormen daarin geen probleem. Op het
varkensbedrijf kan echter alsnog schimmelgroei
optreden in voer dat schimmelvrij of -arm is
afgeleverd. Dit gebeurt vooral bij een hoge rela-
tieve vochtigheid van de lucht tussen de voer-
deeltjes (Grimbergen, 1983) en een hoge
omgevingstemperatuur. In een voersilo kan de
relatieve vochtigheid plaatselijk hoog zijn door
lekkage of door condensvorming als gevolg van
grote temperatuurschommelingen in de buiten-
lucht. Door condensatie trekt water naar de
wanden, waardoor het aankoeken en de schim-
melvorming meestal daar beginnen. De groeien-
de schimmel produceert extra vocht, waardoor
de schimmel zich verder kan uitbreiden.
Effecten van schimmelvorming
groei, en in ernstigere gevallen zelfs tot leveraf-
wijkingen (Schel1  et al., 1993). Voer en grond-
stoffen worden hier intensief op gecontroleerd.
Praktijkvoorbeeld
Op een Nederlands varkensbedrijf was het per-
centage herinseminaties gedurende een aantal
jaren 15 tot 18%.  Tijdens de winter waren er
weinig problemen, maar in de zomer steeg het
aantal herinseminaties tot 30%.
Omdat de zeugen werden gevoerd met een
automatische voerinstallatie kreeg de varkens-
houder het voer zelden echt onder ogen. Nadat
er in de voerbak beschimmeld voer was gevon-
_ den werd het hele voersysteem kritisch gecon-
troleerd. Controleren van voersilo’s is vanaf de
buitenkant echter niet goed mogelijk. Vanaf de
grond is het onmogelijk in een metalen silo te
Als voer gaat schimmelen kunnen er gifstoffen
(mycotoxinen) ontstaan. Zeer kleine hoeveelhe-
den van deze mycotoxinen kunnen de techni-
sche resultaten van dieren al sterk negatief beÏn-
vloeden. Enkele veel voorkomende schimmelge-
slachten zijn Fusarium, Aspergillus en Penicillium.
Besmetting met Fusarium vindt vaak al plaats tij-
dens de groei van het graan. Er zijn veel fusari-
urn-mycotoxinen, maar zearalenon en deoxyni-
valenol zijn de belangrijkste. Deze mycotoxinen
kunnen bij varkens leiden tot verminderde voer-
opname, verminderde groei en diarree. Ook
ernstige vruchtbaarheidsproblemen zoals slecht
berig worden, een verhoogd percentage terug-
komers, te vroeg werpen en embryonale sterfte
kunnen het gevolg zijn (Diekman en Green,
199  I ; Grimbergen, 1983).
De schimmel Aspergillus flavus produceert afla-
toxinen, die in zeer kleine hoeveelheden leiden
tot verminderde voeropname en slechtere Manluik  in een silo.
. ...<.... ^ -
4 GEZONDHEID
kijken. In een polyester silo is hooguit een don-
kere vlek tegen de wand te zien. Om de bin-
nenkant van een silo op een veilige manier goed
te kunnen inspecteren is het nodig onder in de
silo een manluik  te maken (zie foto).
Nadat er in de silo’s van het bedrijf manluiken
waren aangebracht werden de silo’s van binnen-
uit gecontroleerd. Er bleek voer tegen de wand
van de silo te zijn aangekoekt. Het voer was
door lekkage nat geworden en inmiddels bedor-
ven en beschimmeld. Nadat het was weggesto-
ken en de binnenkant van de silo met een
bezem was schoongemaakt nam het aantal her-
dekkingen af tot minder dan 10% en waren de
vruchtbaarheidsproblemen opgelost. Het is dan
ook aannemelijk dat de vruchtbaarheidsproble-
men werden veroorzaakt door mycotoxinen,
geproduceerd door de schimmels in het aange-
koekte voer.
Controleren en reinigen
Regelmatig controleren en reinigen van het
voersysteem, inclusief de voersilo’s, is belangrijk.
Als controle pas plaatsvindt wanneer de techni-
sche resultaten teruglopen is er al veel schade
geleden. Beginnende schimmelvorming is aan de
buitenkant van de silo moeilijk te zien. Helaas
Figuur 1: Een manluik onder in de voersilo
maakt periodieke controle en reini-
ging mogelijk.
zitten er aan de meeste silo’s geen voorzienin-
gen die inspectie aan de binnenzijde mogelijk
maken. Het is echter wel mogelijk om in
bestaande silo’s alsnog een manluik  te maken
om met een ladder de silo in te kunnen klim-
men (zie figuur l), Een zelfbouwpakket voor
een manluik  kost ongeveer f 275,-. De meer-
kosten voor montage zijn onder andere afhan-
kelijk van de reiskosten van de installateur en
van het aantal silo’s.
Hoe vaak controle van de silo’s noodzakelijk is, is
afhankelijk van het soort voer dat erin zit. In de
voorstellen voor GMP-codes is sprake van jaar-
lijkse controle van de voersilo’s. Door de silo ook
te reinigen na het voeren van gemedicineerd
voer worden eventuele residuen verwijderd.
Goede controle kan alleen vanuit de binnenkant
van de silo plaatsvinden. Een manluik in de trech-
ter van de silo maakt dit op een veilige manier
mogelijk Om te controleren moet het voerni-
veau tot onder het manluik zijn gedaald. Door
het geopende luik kan men via een ladder in de
silo klimmen, Om veilig te kunnen werken moet
het luik eerst een half uur openstaan om eventu-
eel gevormde CO, af te laten vloeien. Ook is
het noodzakelijk voor het binnengaan in de silo
te controleren of er boven in de silo geen brug-
vorming heeft plaatsgevonden. Verder wordt
aanbevolen een helm en een stofmasker te dra-
gen, Roken in een silo is gevaarlijk in verband
met een mogelijke stofexplosie. Tenslotte is het
in verband met mogelijke calamiteiten verstandig
de controle met zijn tweeën uit te voeren.
Als er voer tegen de wand is aangekoekt kan
dat met een bezem en zonodig met een schop
worden losgemaakt, waarna het uit de silo moet
worden verwijderd. Om te voorkomen dat het
bedowen voer alsnog in het voersysteem komt,
kan dit het beste gebeuren als de silo leeg is.
Een andere mogelijkheid is het laten schoonma-
ken van de silo’s door derden. Exclusief reiskos-
ten kost (pneumatisch) reinigen door derden
ongeveer f I50,-  per silo. In overleg met de
voerleverancier is het wellicht mogelijk meerde-
re silo’s gelijktijdig leeg te krijgen, zodat ze tege-
lijk kunnen worden gereinigd. De voorrijkosten
voor het reinigen worden dan per silo lager. H
5 GEZONDHEID


Voersilo's periodiek schoonmaken

Abstract

Similar works

Full text

Available Versions

Wageningen Yield

Name not available