Das, Menaka

Das, Prakash Chandra

Pradhan, Rajesh Kumar

Roul, Subal Kumar

Saravanan, Raju

English

CMFRI Digital Repository

 ICAR-Central Marine Fisheries Research Institute Puri Field Centre, Puri -752 002, Odisha ଭା.କୃ.଄ନୁ.଩. – କକନ୍ଦ୍ରୀୟ ସାମଦୁ୍ରିକ ମତ୍ସ୍ୟ ଗକେଷଣା ସଂସ୍ଥା ଩ରୁୀ କେତ୍ର କକନ୍ଦ୍ର,  ଩ରୁୀ-୭୫୨ ୦୦୨, ଓଡ଼ିଶା, ଭାରତ www.cmfri.org.in Jelly Facts..  ପ୍ର: କଜ଱ିମାଛ  ଯନ୍ତ୍ରଣା ଄ନୁଭେ କରି଩ାକର କି ?  ଉ : ଜଜରିଭାଛ ଭନୁଷ୍ୟ ଭାନଙ୍କ ବ଱ି ମନ୍ତ୍ରଣା ଄ନୁବଫ କଯି଩ାଯନି୍ତ ନାହି ିଁ। ଜେଭାନଙ୍କଯ ଭସି୍ତସ୍କ, ହୃତ୍ ଩ିଣ୍ଡ, ହାଡ଼ ଏଫଂ ଶ୍ଵାେ ତନ୍ତ୍ର ପ୍ରଣା଱ୀ ନଥାଏ। ଜେଭାନଙ୍କଯ  ଶଯୀଯ ୯୫ ପ୍ରତିଶତ ଜ଱ ଏଫଂ ଜାର େଦୃଶ ସ୍ନାୟୁତନ୍ତ୍ରଜଯ ଗଠିତ ଜହାଆଥାଏ ମାହା ଜେଭାନଙୁ୍କ ଜେଭାନଙ୍କ ଩ଯିଜଫଶକୁ ଄ନୁବଫ କଯିଫାଜଯ     େହାୟତା କଜଯ।  ୧୭  ପ୍ର: ଄ନ୍ଧାରକର କଜ଱ିମାଛ   ଚମକି ଥାନ୍ତି କି ?   ଉ : ହ ିଁ । ଜେଭାଜନ ଄ନ୍ଧାଯଜଯ ଫି  ଚଭକିଥାନି୍ତ। ଜକଜତକ ଜଜରିଭାଛ ଭାନଙ୍କଯ ଜଜୈଫ େନ୍ଦିପ୍ତ ଄ଙ୍ଗ ଥାଏ ମାହା ଜେଭାନଙୁ୍କ ଅଜରାକ ଉତ୍ସଜଜ କଯିଫାଜଯ ୋହାମଜୟ କଜଯ । ଶକିାଯୀ ଭାନଙୁ୍କ ଫିଭ୍ରାନ୍ତ କଯିଫା ଩ାଆ ିଁ ଏହା ଏକ ଅତ୍ମଯକ୍ଷା ପ୍ରଣା଱ୀ ବାଜଫ ଫୟଫହାଯ ହୁଏ ଜଫାରି ଫିଶ୍ଵାେ କଯାମାଏ, କିନ୍ତୁ ଶକିାଯକୁ  ଅକଷ୍ଜଣ ଫା େଭଜାତି େମ୍ପକଜ ପ୍ରତିଷ୍ ଠା କଯିଫା  ଩ାଆ ିଁ  ଭଧ୍ୟ ଫୟଫହାଯ କଯନି୍ତ ।  ୧୮  ପ୍ର: କଜ଱ିମାଛ ମାନଙ୍କର ପ୍ରଜନନ କି଩ରି କହାଆଥାଏ ?   ଉ : ଜଜରିଭାଛ ଭାନଙ୍କଯ ପ୍ରଜନନ ଉବୟ ରିଙ୍ଗୀୟ ଓ ଄ରିଙ୍ଗୀୟ ପ୍ରଣା଱ୀଜଯ ଜହାଆଥାଏ ।  ୧୯  ପ୍ର: କଜ଱ିମାଛ ମାକନ ପ୍ଲାେକ କି ? ଉ : ଜଜରିଭାଛ ଭାଜନ ପ୍ରାଣୀଜ ପ୍ ଲାଫକ (ଏହା  ଗ୍ରୀକ ଶବ୍ଦ ‘ପ୍ ଲାଜଙ୍କଟାେ’ ଯୁ ଅେିଛି , ମାହାଯ ଄ଥଜ ଫିଚଯଣ ଫା ବାେଭାନ) ଏଫଂ ଏଭାଜନ ବର େନ୍ତଯଣ କଯି ଩ାଯନି୍ତ ନାହି ିଁ, ଜତଣ ୁଜେଭାଜନ େଭଦୁ୍ରଯ ଜରାତଜଯ ବାେିଥାନି୍ତ।  ୨୦  ପ୍ର: କକକତ ପ୍ରକାରର କଜ଱ିମାଛ ଭାରତୀୟ ଉ଩କୂଲ ଄ଞ୍ଚଲକର ମିକଲ?  ଉ : ବାଯତଜଯ ୨୧୨ ପ୍ରଜାତିଯ ହାଆଜରାଜଜାଅ (Hydrozoa), ୩୭ ପ୍ରଜାତିଯ  ସ୍କାଆଜପାଜଜାଅ (Scyphozoa), ୫ ପ୍ରଜାତିଯ କୁଜଫାଜଜାଅ (Cubozoa) ଭି଱ିଥାନି୍ତ।   ୨୧  ପ୍ର: କଜ଱ିମାଛ ଖାଆୋ କଯାଗୟ କି ? ଉ : ହ ିଁ, ୋଯା ଩ଥୃଫିୀ ଜଯ ୩୮ ପ୍ରଜାତିଯ ଜଜରିଭାଛକୁ ଭନୁଷ୍ୟ ଖାଦୟ ବାଜଫ ଗ୍ରହଣ କଯୁଥଫିାଯ ତଥୟ ଯହଛିି। ଜଜରିଭାଛକୁ ପ୍ରକି୍ରୟାକଯଣ ଦ୍ଵାଯା ଭନୁଷ୍ୟ ଭାନଙ୍କ ଩ାଆ ିଁ ଖାଦୟ ଉ଩ଜମାଗୀ     କଯିଫାଜଯ ଚୀନ ଜହଉଛି ପ୍ରଥଭ ଜଦଶ। ବାଯତଜଯ ଚାଯି ପ୍ରଜାତିଯ ଜଜରିଭାଛଯ ପ୍ରକି୍ରୟାକଯଣ ଜହଉଛି ଏଫଂ ଦକି୍ଷଣ଩ଫୂଜ ଏେିଅ ଭହାଜଦଶକୁ ଯପ୍ତାନି କଯାମାଉଛି ।  ୨୨ Compiled By:  Subal Kumar Roul,  Rajesh Kumar Pradhan, Praksh Chandra Das, Menaka Das,      Raju Saravanan Puri Field Centre of ICAR-CMFRI, Puri– 752 002, Odisha Prepared under the Project: MBD/JLY/32, Pamphlet No. : 86/2020  ପ୍ର: କଜ଱ିମାଛ ମାନଙ୍କର ଦଲକୁ କ’ଣ କୁହାଯାଏ ?  ଉ : ଜଜରିଭାଛ ଭାନଙ୍କଯ ଦ଱କୁ  ବ୍ ଲଭ, ସ୍ଵାଭଜ କିମ୍ବା ସ୍ମାକ୍ କୁହାମାଏ ।  ୧୬  ପ୍ର: କଜ଱ିମାଛ ମାନଙ୍କର ଅଖ ିଥାଏ କି ? କସମାକନ ଩ାଣି ଭିତକର କଦଖ଩ିାରନ୍ତ ିକି ? ଉ : ଫକ୍ସଜଜରିଭାଛ ଭାନଙ୍କଯ ଅଖ ିଥାଏ। ଫାସ୍ତଫଜଯ ଜେଭାନଙ୍କଯ େଭଦୁାୟ ୨୪ ଜଗାଟି ଅଖ ି  ଥାଏ,   ମାହା ଦ୍ଵାଯା ଜେଭାନଙ୍କ ଯାସ୍ତା ଜଯ ଅେଥୁଫିା ଜମଜକୌଣେି ଫସୁ୍ତକୁ ଜାଣ ି଩ାଯନି୍ତ।   ୭   ପ୍ର: େଶି୍ଵ କଜ଱ି   ମତ୍ସ୍ୟ ଦେିସ  କକକେ ଩ାଲନ  କରାଯାଏ  ?   ଉ : ପ୍ରଜତୟକ ଫଷ୍ଜ ନଜବମ୍ବଯ ତିନି ତାଯିଖ ଦିନ ଫିଶ୍ଵ ଜଜରି  ଭତ୍ସୟ ଦିଫେ ଩ା଱ନ କଯାମାଏ  ।  ୧  ପ୍ର: କଜ଱ିମାଛ   ପ୍ରକୃତକର ଏକ ମାଛ ଄କେ କି ?  ଉ : ନା, ଜଜରିଭାଛ ପ୍ରକୃତଜଯ ଭାଛ ନୁଜହ ିଁ। କାଯଣ ଜେଭାଜନ ନିଡାଯିଅ (Cnidaria) େଭଦୁାୟଯ ଏକ ଄ଜଭଯୁଦଣ୍ଡୀ ପ୍ରାଣୀ ଄ଟନି୍ତ।  ୨   ପ୍ର: କଜ଱ିମାଛ  ମାକନ କକକେ ଠାରୁ ଩ଥୃେିୀକର ରହିଅସଛୁନ୍ତ ି? ଉ   : ଏଭାନଙ୍କଯ ଄ସି୍ତତ୍ଵ ଭାନଫ ଜାତି ତଥା  ଡାଆଜନାେଯ ଭାନଙ୍କଯ ଫହୁ ଩ଫୂଜଯୁ ଥରିା ।ଏଭାଜନ   ୬୫୦ ନିୟୁତ ଫଷ୍ଜ ଧଯି େଭଦୁ୍ରଜଯ ଯହଅିେଛୁନି୍ତ ।  ୩ ପ୍ର :  କଜ଱ିମାଛ ସାଧାରଣତଃ କକଉଠଁାକର ମିଲନ୍ତ ି?  ଉ : ଜଜରିଭାଛ ଉବୟ ୋଭଦିୁ୍ରକ ଏଫଂ ଭଧଯୁ ଜ଱ଜଯ ଭି଱ନି୍ତ । ଭଧଯୁ ଜ଱ଜଯ  ଭି଱ୁଥଫିା  ଜଜରିଭାଛ  ଗଡ଼ିୁକ ଄ଜ଩କ୍ଷାକୃତ ୋନ ଏଫଂ  ଫି଩ଦ ଶଙୁ୍କ଱ ଜହାଆନଥାନି୍ତ ।   ୪   ପ୍ର : କଜ଱ିମାଛ ମାନଙ୍କର ଶାରୀରିକ ଗଠନ କକଉଥଁକିର କହାଆଥାଏ    ?  ଉ : ଜଜରିଭାଛ ଭାନଙ୍କ ଶଯୀଯ ୯୦ ପ୍ରତିଶତ ଯୁ ଄ଧକି  ଜ଱ଜଯ ଗଠିତ ଜହାଆଥାଏ ।  ୫ ପ୍ର : କଜ଱ିମାଛ ମାନଙ୍କର ମସି୍ତସ୍କ ଥାଏ କି ?  ଉ   : ଜଜରିଭାଛ ଭାନଙ୍କଯ ଭସି୍ତସ୍କ, ହୃତ୍ ଩ିଣ୍ଡ, ଯକ୍ତ,ଏଫଂ ହାଡ଼  ନଥାଏ।  ଏଭାନଙ୍କଯ ଜକଫ଱ ସ୍ନାୟୁ ତନ୍ତ୍ର ଥାଏ,  ମାହା   ଩ଯିଜଫଶ   ଩ଯିଫର୍ତ୍ଜନକୁ ଄ନୁବଫ କଯି଩ାଜଯ ଏଫଂ ଄ନୟ ପ୍ରାଣୀ ଭାନଙ୍କ େହତି େମ୍ପକଜ ସ୍ଥା଩ନ କଯିଫାଜଯ ୋହାମୟ କଯିଥାଏ।   ୬  ପ୍ର : କଜ଱ିମାଛ ମାକନ କ’ଣ ଖାଅନ୍ତ ି?   ଉ   : ଜଜରିଭାଛ ଭାଜନ ଫିବିନ୍ନ ପ୍ରଜାତିଯ ପ୍ରାଣୀ ଭାନଙୁ୍କ ଖାଆଥାନି୍ତ, ମଥା  କ୍ଷଦୁ୍ର, ବାେଭାନ  ୋଭଦିୁ୍ରକ ପ୍ ଲାଫକ ପ୍ରାଣୀ ଏଫଂ ବ୍ରାଆନ ଶ୍ରୀମ୍ପ । ଫଡ଼ଫଡ଼ ଜଜରିଭାଛ ଭାଜନ ୋଧାଯଣତଃ ଭାଛ ଄ଣ୍ଡା, ୋଭଦିୁ୍ରକ ଜଗଣ୍ଡା ଏଫଂ କଙ୍କଡ଼ା ଖାଆଥାନି୍ତ । ଄ତୟଧକି ଫଡ଼ ଜଜରିଭାଛ  ଭାଜନ ଜଛାଟଭାଛ  ଏଫଂ  ଜଫଜ଱ ଜଫଜ଱ ନିଜ ପ୍ରଜାତିଯ ଜଛାଟ ଜଜରୀ ଭାଛଙୁ୍କ ଖାଆଥାନି୍ତ।  ୮  ପ୍ର: କଜ଱ିମାଛ  ଗଡ଼ୁିକ ମଣିଷ ଩ାଆ ଁ  େଷିାକ୍ତ କି ?   ଉ: ଜଜରିଭାଛ ଭାଜନ ତାଙ୍କଯ ଦଂଶନ ଄ନୁୋଜଯ ଫିଷ୍ ଉତ୍ପନ୍ନ କଯିଥାନି୍ତ। ଜକଫ଱ ଭାତ୍ର ୨ ପ୍ରତିଶତ ଜଜରିଭାଛଭାନଙ୍କଯ ଫିଷ୍ ଭଣଷି୍ ଭାନଙ୍କ ଩ାଆ ିଁ  ଄ତୟଧକି କ୍ଷତିକାଯକ ଜହାଆଥାଏ  ।    ୧୦  ପ୍ର: େଶି୍ଵକର କକଉ ଁ  କଜ଱ିମାଛ  ଄ତୟନ୍ତ ପ୍ରାଣଘାତୀ  ଄କେ ?   ଉ: େଭଗ୍ର ଫିଶ୍ଵଜଯ ଜଜରିଭାଛଙ୍କ ଭଧ୍ୟଯୁ ଫକ୍ସ ଜଜରିଭାଛ (Chironex fleckeri ) ଄ତୟନ୍ତ  ପ୍ରାଣଘାତୀ ଄ଜଟ। ଏହା ୋଧାଯଣତଃ ଉର୍ତ୍ଯ ଄ଜରେରିଅ ଏଫଂ ବାଯତ-ପ୍ରଶାନ୍ତ ଭହାୋଗଯଯ   ଉ଩କୂ଱ଫର୍ତ୍ଜୀ ଄ଞ୍ଚ଱ଜଯ ଜଦଖାମାହାନି୍ତ। ଫକ୍ସ ଜଜରିଭାଛ  ଭାନଙ୍କଯ ୨୪ଟି ଅଖ ିଏଫଂ ୧୫ଟି ସ୍ପଶଜକ ଥାଏ, ମାହାଯ ରମ୍ବ ୩ ଭିଟଯ ଩ମଜୟନ୍ତ ଜହାଆଥାଏ ।  ପ୍ର: ମତୃ କଜ଱ିମାଛ ଦଂଶନ କରି଩ାକର କି ?  ଉ: କୂ଱ଜଯ ବାେି  ଅେଥୁଫିା ଭତୃ ଜଜରିଭାଛ ଭଧ୍ୟ ଦଂଶନ କଯି଩ାଜଯ। ଏହ ି ଜଜରିଭାଛ     ଭାନଙୁ୍କ ସ୍ପଶଜ କଜର, ସ୍ପଶଜକଜଯ ଯହଥିଫିା  ଦଂଶନ  ଜକାଷ୍ ଗଡିୁକ  ଫିଷ୍ ନିଗଜତ କଯିଥାନି୍ତ। ଜଜରିଭାଛ ଭାନଙୁ୍କ ଖାରି ହାତଜଯ ସ୍ପଶଜ କଯିଫା ଄ନୁଚିତ।  ୧୨  ପ୍ର: କଜ଱ିମାଛ ଦଂଶନର ଚକିିତ୍ସ୍ା କି଩ରି କରିେ। ?  ଉ : ଄ଧକିାଂଶ  ଜଜରିଭାଛଯ  ଦଂଶନ  ପ୍ରାଣଘାତୀ ଜହାଆନଥାଏ। କ୍ଷତ ସ୍ଥାନଜଯ ବିଜନଗାଯ୍ ରଗାଆଜର, ଏହା ଦଂଶକିା  ଜକାଷ୍କୁ  ନିଷି୍କ୍ରୟ କଯିଥାଏ  ଏଫଂ ମନ୍ତ୍ରଣାଯୁ ଉ଩ଶଭ ଭିଜ଱। କ୍ଷତ ସ୍ଥାନକ ୁଜକଜଫ ଫି ଭଧଯୁ ଜ଱ଜଯ   ଜଧାଆଫା କିମ୍ବା କୁଣ୍ଡାଆଫା ଉଚିତ ନୁଜହ। ଫକ୍ସ ଜଜରିଭାଛ    ଦଂଶନ କଜର  ତୁଯନ୍ତ ଚିକିତ୍ସା଱ୟଜଯ ଩ଯାଭଶଜ କଯନ୍ତୁ ।  ୧୩  ପ୍ର: ସମସ୍ତ କଜ଱ିମାଛ ଄ମର କି ?  ଉ : ଫିବିନ୍ନ ପ୍ରଜାତିଯ ଜଜରିଭାଛ ଭାନଙ୍କଯ ଜୀଫନ କା଱ ବିନ୍ନ ବିନ୍ନ ଜହାଆଥାଏ। ଜେଭାନଙ୍କ ଭଧ୍ୟଯୁ କିଛି ପ୍ରଜାତି ଄ଳ୍ପଦିନ ଩ାଆ ିଁ  ଫଞ୍ଚଥୁଫିାଜଫଜ଱ ଅଉ କିଛି ଜଗାଟିଏ ଫଷ୍ଜ ଩ମଜୟନ୍ତ ଫଞ୍ଚଥିାନି୍ତ। ଟୁଯିଟପି୍ସେ ଜଦାହନିଆ (Turritopsis dohrnii ) ପ୍ରଜାତିଯ ଜଗାଟିଏ ଜଜରିଭାଛକୁ ଄ଭଯ ଜଫାରି କୁହାମାଏ। ଜମଜତଜଫଜ଱ ଏହ ି ଜଜରିଭାଛ ଫୃଦ୍ଧ, ଜଯାଗାଗ୍ରସ୍ତ କିମ୍ବା ଫି଩ଦ।ଭଖୁୀ ଜହାଆଥାଏ ଏହାଯ ଫଞ୍ଚଯିହଫିାଯ ପ୍ରଣା଱ୀ ଏହାକୁ  ଩ରୂ୍ଣ୍ଜ ମଫୁାଫସ୍ତାକୁ ଜପଯାଆଅଜଣ।  ୧୪  ପ୍ର: କଜ଱ିମାଛ କ’ଣ ଉ଩କାର କକର ?   ଉ : ଜଜରିଭାଛ େଭଦୁ୍ରଯ େସୁ୍ଥ ଫାତାଫଯଣ ଯକ୍ଷା କଯିଫାଜଯ ଏକ ପ୍ରଭଖୁ ବୂଭିକା ଗ୍ରହଣ କଯିଥାଏ। ଜେଭାଜନ ପ୍ ଲାଫକ ଏଫଂ କ୍ଷଦୁ୍ର ଭାଛ ବ଱ି ଶକିାଯକୁ  ସ୍ପଶଜକ ୋହାମଜୟଜଯ ଄ଚ଱ କଯି ଶୀଘ୍ର ଗି଱ି ଏଭାନଙ୍କଯ େଂଖୟା  ନିୟନି୍ତ୍ରତ କଯିଥାନି୍ତ। ଜଜରିଭାଛଭାଜନ କାଫଜନକୁ ଗବୀଯ େଭଦୁ୍ରକୁ  ସ୍ଥାନାନ୍ତଯିତ କଯିଫା ଦ୍ଵାଯା ୋଭଦିୁ୍ରକ ଜଜୈଫ ଫିଫିଧତାଯ ଉନ୍ନତି ଅେିଥାଏ। ଄ଜନକ ୋଭଦିୁ୍ରକ ଜୀଫ ମଥା ଟି୍ରଗଯ ଭାଛ,  େନ ଭାଛ, ଏଫଂ ୋଭଦିୁ୍ରକ କଆ ିଁଚ ଜଜରିଭାଛକୁ ଖାଦୟଯୂଜ଩ ଩େନ୍ଦ କଯନି୍ତ ।  ୧୫  ପ୍ର: ଄ଧକିାଂଶ  କଜ଱ିମାଛ  ମାନଙ୍କର ଜୀେନ କାଲ  କକକତ  କହାଆଥାଏ ?  ଉ : ଄ଧକିାଂଶ ପ୍ରଜାତିଯ ଜଜରିଭାଛ ଏକ ଯୁ ଦୁଆ ଫଷ୍ଜ ମାଏ ଫଞ୍ଚଥିାନି୍ତ ଏଫଂ ଜକଜତକ ଜକାଡ଼ିଏ  ଫଷ୍ଜ ଩ମଜୟନ୍ତ ଭଧ୍ୟ ଫଞ୍ଚଥିାନି୍ତ ।  ୯  ୧୧ 

ଜେଲି ତଥ୍ୟ (Jelly facts-Odiya Version)

http://eprints.cmfri.org.in/14210/1/Jelly%20Facts_2020_Odiya%20Version.pdf

ଜେଲି ତଥ୍ୟ (Jelly facts-Odiya Version)

Abstract

Similar works

Full text

Available Versions

CMFRI Digital Repository