In het vorige artikel heeft u een indruk gekregen van de eerste ervaringen met de nieuwe gebouwen en dergelijke. In dit artikel gaat het met name om de levende have. Zowel de dieren als de bedrijfsboer moesten toch even wennen aan de nieuwe stallen enbedrijfsvoering van het lagekostenbedrijf. Het meest opvallend is de lagere melkproductie. Vier maanden na de start lijkt deze zich te stabiliseren op het gewenste niveau van 7500 kg per koe. Het is echter nog te vroeg om betrouwbare uitspraken te doen

Teenstra, E.

Dutch

Wageningen Yield 

Lagere melkproductie niet vreemd
Dat de melkproductie in vergelijking met vorig
jaar is gedaald, is natuurlijk niet zo vreemd. Een
jaar terug kregen de koeien nogal wat meer
krachtvoer en werden ze gevoerd met een voer-
mengwagen. Bovendien hadden ze veel meer
voerplaatsen en werden ze gemolken in een
melkstal met melkmeters, zodat eventuele grote
afwijkingen in productie snel zichtbaar waren. 
Dit is nu wel even anders. De dieren moeten nu
zelf hun rantsoen samenstellen. Ook een dage-
lijkse controle van de melkproductie is niet meer
mogelijk, waardoor bijsturen op dierniveau moei-
lijk is. De koeien krijgen nog maar maximaal 8
kg krachtvoer per dag. Zowel voor de bedrijfs-
boer als de koeien is dat even wennen. “Vooral
bij nieuwmelkte koeien vergelijk je de productie
automatisch met die van de vorige lactatie. Tja,
en dat valt nogal eens tegen. Maar als je produc-
tie binnen de huidige veestapel bekijkt, dan valt
het gelukkig weer mee”, aldus Roel Withaar, de
bedrijfsboer van het lagekostenbedrijf.
Vergelijken we de gemiddelde BSK van de laatste
vijf melkcontroles in 1996 met die van de laatste
vijf in 1997, dan is deze van 42,5 gedaald naar
36,7 kg. In beide gevallen gaat het om de perio-
de van half september tot half december.
Hetzelfde beeld zien we bij de geschatte 305-
dagenproducties van de melkcontroles in decem-
ber 1996 en 1997. Tabel 1 geeft een overzicht.
Alles bij elkaar lijkt het erop dat de productie op
termijn ergens in de buurt van de 7500 kg per
koe uit gaat komen.
Krachtvoer beperkt
Withaar verwacht dat het gemiddelde krachtvoer-
verbruik tot mei 1998 uitkomt op ongeveer 1.500
kg per koe. Dit is nog altijd een paar honderd
kilo te veel. Waarschijnlijk zal dit berekend over
de periode van november 97 tot november 98
wel in de buurt van de 1.200 tot 1.300 kg komen
te liggen.
Withaar bepaalt eens per drie weken de dagelijk-
se krachtvoergift per koe. Hiervoor beschikt hij
over de uitslag van de melkcontrole en een lijstje
met de geadviseerde hoeveelheden bij diverse
meetmelkproducties. “Het zou nog handiger zijn
wanneer op de uitslag van de melkcontrole ook
de hoeveelheid meetmelk stond. Nou moet je
toch nog weer rekenen of zelf gaan schatten”. 
Voorraadvoedering
Door de compacte indeling van de ligboxenstal
hebben de dieren slechts een beperkt aantal
vreetplaatsen. Daarom wordt voorraadvoedering
toegepast. De melkgevende koeien beschikken
over een rantsoen van half graskuil en half maïs-
kuil. Of ze dat ook in die verhouding opvreten,
ligt natuurlijk aan ze zelf. Eens per week plaatst
Withaar nieuwe blokken voor het voerhek. Deze
schuift hij vervolgens tegen het voerhek met een
hydraulische schuif aan de zijkant van de trekker.
In het begin gaf dit bij de maïskuil nogal wat pro-
blemen. De maïskuil was namelijk nog dusdanig
vers dat de maïs te los was, waardoor het blok
uiteenviel bij het schuiven. Nu de maïs goed is
geconserveerd, is dit probleem over.
l
l
l
l
l
l
l
l
l
l
l
l
l
l
l
l
l
l
l
l
l
16
Beest en boer moeten wennen
Eddy Teenstra
In het vorige artikel heeft u een indruk gekregen van de eerste ervaringen met de nieuwe gebou-
wen en dergelijke. In dit artikel gaat het met name om de levende have. Zowel de dieren als de
bedrijfsboer moesten toch even wennen aan de nieuwe stallen en bedrijfsvoering van het lagekos-
tenbedrijf. Het meest opvallend is de lagere melkproductie. Vier maanden na de start lijkt deze
zich te stabiliseren op het gewenste niveau van 7500 kg per koe. Het is echter nog te vroeg om
betrouwbare uitspraken te doen.
Praktijkonderzoek 98-1
Lagekostenbedrijf (2)
Tabel 1 Geschatte 305-dagenproductie eind 1996 en eind 1997
Controle- Aantal Kg % % Kg Kg Netto
datum koeien melk vet eiwit vet eiwit opbrengst (ƒ)
13/12/96 70 8.224 4,62 3,47 380 285 4.889
11/12/97 55 7.907 4,52 3,36 357 266 4.602
Ook voor de droogstaande koeien en de pinken
wordt voorraadvoedering toegepast. De 22 die-
ren beschikken over slechts acht voerplekken
waar ze onbeperkt graskuil kunnen opnemen.
Vooral de kleinere (jongere) pinken hebben het
moeilijk. Ze moeten nogal eens vechten voor een
plaatsje aan het voerhek. Van Dieren, assistent
bedrijfsboer, had dan ook liever een ‘spantje’
extra gehad, zodat je de droogstaande koeien en
de pinken apart kon voeren. Maar dit past
natuurlijk niet in de filosofie van lagekosten en
dus kleine stal. Voordeel van de huidige opzet is
dat alleen de sterke dieren overblijven.
Fokbeleid
‘Al kost het acht inseminaties’, de koeien móeten
drachtig worden. De redenen hiervoor is simpel.
Omdat jaarlijks niet meer dan zo’n 20 % van de
koeien vervangen kan worden, meer jongvee is
er niet, is het belangrijk dat zo veel mogelijk
koeien weer drachtig worden. Hierdoor ontstaat
immers ruimte om dieren om een andere reden
dan vruchtbaarheid af te voeren. Een en ander
kan tot gevolg hebben dat de tussenkalftijd (tkt)
gaat oplopen. Daarnaast zal ook de krappe ener-
gievoorziening tijdens de eerste periode na afkal-
ven, de vruchtbaarheid wellicht negatief beïn-
vloeden.
Fokken op levensduur is belangrijk voor het lage-
kostenbedrijf. Vooral de vererving voor benen en
uier krijgt daarom extra aandacht. Momenteel
gebruikt Withaar hoofdzakelijk de stieren
Luxemburg, Archibald, Delta Lava en Lely. De
laatste twee gebruikt hij ook voor de pinken.
Door de hogere tkt zal waarschijnlijk ook het
kalfpatroon steeds maar blijven verschuiven. Zo
lang dit niet tot extra pieken leidt, is dat op zich
niet zo erg. Op dit moment, peildatum januari
1998, zit er een geboortepiek in het voorjaar, zie
figuur 1. Dit geeft tijdens de stalperiode capaci-
teitsproblemen bij de huisvesting van het jong-
vee.
Gezondheid
Echt grote problemen hebben zich tot op heden
niet voorgedaan. In het begin sleten de klauwen
wat extra door de nieuwe betonvloeren in de lig-
boxenstal. Ook de uiergezondheid heeft onder
druk gestaan van de verhuizing. Onlangs waren
er vier koeien met mastitis. Waarschijnlijk werd
dit deels veroorzaakt door de hoogte van het
vacuüm. In de oude stal werd vanwege de hoog-
liggende melkleiding gemolken met 49 kPa. De
nieuwe melkstal heeft een laagliggende leiding,
vandaar dat hier begonnen is met 47 kPa.
Onlangs is dit verder teruggebracht naar 43-44
kPa. Wellicht dat we verdere uierproblemen hier-
mee kunnen voorkomen. 
Slechts twee koeien hebben de overgang naar het
lagekostenbedrijf, in figuurlijke zin, niet over-
leefd. Ze waren permanent zo gespannen (stress)
dat ze zichzelf min of meer droogzetten. Na een
paar dagen zijn ze overgeplaatst naar een ander
bedrijf op de Waiboerhoeve, waar ze het nu
weer uitstekend doen.
Door de beperkte krachtvoerverstrekking mag je
verwachten dat de kans op slepende melkziekte
toeneemt. Dit wordt nog verergerd door het ont-
breken van dagelijkse gegevens over de melkpro-
ductie. Alleen de erge gevallen vallen op.
Withaar: “Ik heb een goeie neus voor aceton. Als
er eentje is, dan haal ik die er zo uit. En als we
twijfelen, dan melken we die koe een keer met
de ketel. Dan weet je tenminste hoeveel melk ze
geeft. Er zullen best een aantal dieren tussendoor
slippen. Deze hebben dan een iets lagere toppro-
ductie, maar daar kun je weinig aan veranderen.”
17
l  l  l  l  l  l  l  l  l  l  l  l l
Praktijkonderzoek 98-1
Figuur 1 Kalfpatroon lagekostenbedrijf, 
peildatum januari 1998
Aantal
10
8
6
4
2
0
ja
nu
ar
i
fe
br
ua
ri
m
aa
rt
ap
ri
l
m
ei
ju
ni ju
li
au
gu
st
us
se
pt
em
be
r
ok
to
be
r
no
ve
m
be
r
de
ce
m
be
r


Beest en boer moeten wennen

NARCIS 

http://library.wur.nl/WebQuery/wurpubs/fulltext/47942

Beest en boer moeten wennen

Abstract

Similar works

Full text

Available Versions

Wageningen Yield

NARCIS