Beperkt weiden,omweidingsstrategieën en het verrijken van het perceelbieden waarschijnlijk mogelijkheden om wroetschade door ongeringde varkens te beperken

Mul, M.F.

Spoolder, H.

Wageningen Yield 

Zijn er alternatieven voor  de neusring? 
Monique Mul en Hans Spoolder, PV 
Het Praktijkonderzoek Varkenshouderij heeft in opdracht van de  Stuurgroep  Scharrelvar- 
kens  een literatuurstudie uitgevoerd  naar het gebruik van  neusringen  en  mogelijke alter- 
natieven  daarvoor om beschadigend wroetgedrag bij  zeugen met weidegang te voorko- 
men. Beperkt weiden, omweidingsstrategieën en het verrijken van het perceel bieden 
waarschijnlijk  mogelijkheden om wroetschade door ongeringde  varkens te beperken. 
Neusringen 
Van oudsher zijn bij zeugen met weidegang neus- 
ringen  en  Ikrammen  gebruikt om het  omwoelen van 
de grond te voorkomen of schade aan de grasmat 
te beperken.  Neusringen  zijn van glad roestvrij staal 
en  Ikunnen vrij  bewegen  in het fibreuze deel  van het 
neustussenschot. De vijfhoel<ige  neuskrammen wor- 
den met meerdere tegelijk om de bovenste rand 
van de wroetschijf heen bevestigd. Het toepassen 
van neuskrammen is sinds het invoeren van het 
lngrepenbesluit ( l  -9-96)  verboden. Het aanbrengen 
van een neusring bij varkens op zachte gronden is 
tot 1-9-2001 toegestaan. O m  ook na het verbod 
weidegang te kunnen bieden aan zeugen, zonder 
dat  daarbij grote schade wordt toegebracht aan de 
grasmat, is er gezocht naar alternatieven voor het 
toepassen van een neusring. De informatie is ver- 
kregen door het raadplegen  van de beschikbare lite- 
ratuur en  een  aantal  deskundigen. 
Naast  het  beperken van het omwoelen van  de 
grond heeft het aanbrengen  van  neusringen ook 
indirect een aantal voordelen: een lagere uitspoe- 
lingsgraad doordat de graszode gesloten blijft een 
lagere  kans op besmetting met  wormeieren en  min- 
der Ikosten voor het  opnieuw inzaaien  van het gras- 
land. De nadelen van de neusring moeten vooral 
gezocht worden in het aantasten  van het welzijn van 
de  varkens:  de  neusring  veroorzaakt  acute  pijn zodra 
de  ring  ergens  tegenaan komt. Ook komen  zwellin- 
gen  en overgevoeligheden  bij het varken voor  door 
het niet correct aanbrengen  van  de  neusring. 
Alternatieven 
Goed graslandbeheer is noodzaldjk  om infecties, 
overbemesting  en  vertrappen of omwoelen van  de 
graszode te verminderen. Daarnaast  Ikan  een goede 
graszode voorkomen dat graasgedrag wordt omge- 
zet in wroetgedrag. Het behoud van een goede 
graszode lkan worden bereild door sterkere, snel- 
groeiende  grassoorten  en lage bezettingsgraden. 
Een  bezettingsgraad  van rond de 15 zeugen per 
hectare wordt  door verschillende  buitenlandse on- 
derzoekers aanbevolen voor echte 'outdoor' pro- 
ductiesystemen. Ter vergelijlking:  de  regels voor schar- 
relvadcenshouderij  stellen  een minimum van I50 m2 
per varken verplicht bij volledige weidegang. Dat 
Ikomt neer op circa  66  zeugen per hectare. 
Het l i g t  dan ook  voor de  hand  dat  een lage bezet- 
tingsgraad niet de enige oplossing kan zijn. De hier 
beschreven  alternatieven  lijken op basis  van de 
beschilkbare literatuur en informatie  vanuit  de  prak- 
tijl< mogelijl<e  oplossingen om de  schade  aan de 
grasmat door het wroetgedrag van de zeugen te 
beperken. 
Beperkt  weiden 
Door zeugen slechts beperkt weidegang te geven 
kan wroetschade en vertrappingsschade beperkt 
worden.  Twee tot  drie  uur voor het  voeren geven 
varkens de voorkeur aan grazen boven wroeten. 
Geadviseerd wordt dan OOI< om zeugen  weidegang 
te geven tijdens een piel< in het graasgedrag maar 
voor  het voeren: in de vroege morgen en late na- 
middag. 
Gedurende  natte  perioden is het verstandiger om de 
zeugen  geen  weidegang te bieden:  de  grond wordt 
dan  zacht  en regenwormen  komen naar boven, wat 
aanleiding  geeft tot wroetgedrag. 
Beperkt  weiden is voor scharrelzeugen toegestaan 
mits  de  verharde uitloop  voldoet aan  de minimum- 
eisen. 
Omweidingssystemen 
Regelmatig omweiden Ikan gezondheidsproblemen 
(maagdamwormen) en vertrapt grasland voorko- 
men.  Daarnaast Ian het gras  zich  sneller  herstellen  na 
een korte begrazingsperiode. De literatuur geeft  aan 
dat  een  nadeel  van frequent  omweiden is dat  urine- 
ren en mesten  in het weiland  toenemen.  Verder zal 
de  hoeveelheid  benodigde  arbeid  stijgen.  Diverse 
Duitse onderzoelken  geven  aan  dat  beweiden op zes 
tot negen perceeltjes, met een beweidingsduur van 
drie tot vijf dagen per perceel, aan te bevelen  is. 
Verrijking leefruimte 
Het wroetgedrag Ikan  mogelijlk  gestuurd worden 
door het aanbieden  van  variatie  in  leefruimte.  Daarbij 
kan  gedacht worden aan een hoop losgestort  zand 
met daarin  (bal<)stenen  als  afleidingsmateriaal, of aan 
de  mogelijkheid om  voer te mengen met  grond op 
plaatsen waar gewroet mag worden. De varkens 
Ikrijgen op die  wroetplaatsen  een  beloning voor het 
wroetgedrag, waardoor  het  wroeten  op die plaats 
mogelijk  gestimuleerd word.  De omvang  van wroet- 
plaatsen  en het aantal wroetplaatsen Ikan door deze 
maatregelen beperkt  worden. Ook Ikan de wroet- 
plaats mogelijk bepaald worden door op bepaalde 
plaatsen de grond zacht  en  nat te malken. 
Toekomstig  onderzoelc dient zich met name te rich- 
ten op de hiergenoemde maatregelen. Resultaten 
van dat  onderzoek  kunnen mogelijkvoorkomen dat 
bedrijven  die op  dit  moment geringde  zeugen wei- 
degang geven na het ingaan van het ringverbod  de 
zeugen  alleen nog  toelaten  op de  verharde uitloop. 


Zijn er alternatieven voor de neusring?

Abstract

Similar works

Full text

Available Versions

Wageningen Yield

NARCIS