Verslag van een workshop over duurzaam onkruidbeheer op verhardingen. Belangrijkste thema's waren afspoeling van herbiciden en kosten-effectief onkruidbehee

Beltman, W.J.

Boer, L., den

Kempenaar, C.

Lotz, L.A.P.

Dutch

Name not available

Rationeel onkruidbeheer op verhardingen

Wageningen Yield 

Inzet van herbiciden is een veelge-
bruikte methode om onkruiden op
verhardingen te bestrijden. Een na-
deel van deze methode is de af-
spoeling van milieuvreemde stoffen
naar het oppervlaktewater. In 1997
hebben het Rijk en de sector Open-
baar Groen (inclusief verhardingen)
bestuurlijke afspraken gemaakt om
het pesticidengebruik in de sector
met 43% terug te dringen en de
emissie naar het oppervlaktewater
met 90% terug te dringen t.o.v. de
referentieperiode 1984–1988 (Kerk-
hof & Heemsbergen, 1998). Inmid-
dels is gebleken dat de volume-
doelstelling voor de sector als
geheel wel gehaald wordt, maar 
dat de reductie in gebruik van
herbiciden op verhardingen
nauwelijks afneemt (Kerkhof &
Heemsbergen, 1998). Afspoeling
van deze middelen (indirect via rio-
lering en overstort) wordt als één
van de belangrijkste bronnen van
emissie naar oppervlaktewater ge-
zien. 
Alternatieven voor de inzet van her-
biciden zijn mechanische en fysi-
sche bestrijdingsmethoden (Korten-
hoff et al., 2001, van Zuydam et al.,
2001). Voorbeelden hiervan zijn
borstelen, branden, maaien of sto-
men. Een aantal van deze metho-
den zoals borstelen zijn al vrij lang
bekend. Stomen daarentegen wordt
nog maar sinds kort toegepast in
Nederland en behoeft optimalisatie
voor effectief en efficiënt gebruik.
Een belangrijk voordeel van de al-
ternatieve methoden is dat ze geen
afspoeling van milieuvreemde stof-
fen naar oppervlaktewater geven.
Echter, op basis van andere eigen-
schappen zoals effectiviteit, effi-
ciëntie, directe kosten en gebruiks-
gemak kunnen ze moeilijk
concurreren met de inzet van herbi-
ciden, al of niet toegediend via de-
tecterend spuiten (Kempenaar et
al., 2000). Grofweg tweederde van
de gemeenten in Nederland ge-
bruikt anno 2000 herbiciden voor
beheer van onkruid op verhardin-
gen. Daarnaast worden herbiciden
gebruikt op bedrijventerreinen en
door particulieren.
In opdracht van Monsanto (de pro-
ducent van Roundup (momenteel
het belangrijkste herbicide op ver-
hardingen) en VEWIN (Vereniging
van Exploitanten van Waterleiding-
bedrijven in Nederland) is medio
2000 een meerfasen project gestart
om een duurzame vorm van on-
kruidbeheer op verhardingen te
ontwikkelen met minimale afspoe-
ling van herbiciden naar het opper-
vlaktewater. Om dit te bereiken
worden de volgende instrumenten
gezien: (1) inzet van kennis in een
Beslissingsondersteunend systeem
(BOS) en (2) een borgingssysteem
voor duurzaam onkruidbeheer. In
de eerste fase van het project zijn
de opties van een BOS en certifice-
ring onderzocht. Tijdens de works-
hop werden deze opties besproken.
Uit de discussie ontstond het vol-
gende beeld. 
Ad. 1. Het BOS dient ondersteu-
nend te zijn voor zowel planners als
uitvoerders van onkruidbeheer op
verhardingen. De planners hebben
daarbij vooral behoefte aan een ob-
jectgericht BOS voor strategische en
tactische beslissingen aangaande
inzetbaarheid van onkruidpreven-
tiemaatregelen en de kosten-effec-
tiviteit en neveneffecten van cura-
tieve bestrijdingsmethoden. De
uitvoerders hebben daarentegen
behoefte een toepassingsgericht
BOS voor tactische en operationele
beslissingen over optimale inzet
van curatieve bestrijdingsmethoden
in relatie tot effectiviteit en neven-
effecten.
Ad. 2. Certificering biedt mogelijk-
heden om duurzaam onkruidbe-
heer zonder afspoeling van herbici-
den te borgen. Opties zijn
certificering van een kwaliteitsys-
teem (bijv. certificaat koppelen aan
gebruik van een objectgericht BOS),
een proces (bijvoorbeeld certificaat
koppelen aan wijze van onkruidbe-
strijden), een uitvoerder (bijvoor-
beeld via spuitlicentie) of een resul-
taat. Herbicidenverstrekking op
recept is ook besproken. Er bleek
geen consensus over welke vorm
van certificering succesvol zal of
kan zijn. Bij voorkeur dient de certi-
ficering aan te sluiten bij reeds be-
staande juridische kaders. Nader
onderzoek is hier gewenst, waarbij
afstemming met certificering van
pesticidengebruik in de landbouw
(beleid ‘Zicht op Gezonde Teelt’) ge-
wenst is.
De workshop in Utrecht kende 25
deelnemers die beroepsmatig met
onkruidbeheer op verhardingen te
maken hebben. De deelnemers wa-
ren afkomstig van de Rijksoverheid,
Pagina 106 Gewasbescherming jaargang 32, nummer 4/5, september 2001
[A
R
T
I
K
E
L
Mededelingenblad van de Koninklijke Nederlandse Planteziektenkundige Vereniging
Rationeel onkruidbeheer op
verhardingen
C. Kempenaar1, L. den Boer2, W.J. Beltman3 en  L.A.P. Lotz1
1 Plant Research International, Postbus 16, 6700 AA Wageningen
2 Centrum voor Landbouw en Milieu, Postbus 10015, 3505 AA Utrecht 
3 Alterra, Postbus 47, 6700 AA Wageningen
Onder bovenstaande titel werd op 7 februari 2001 in Utrecht een work-
shop gehouden over duurzaam onkruidbeheer op verhardingen. Belang-
rijke thema’s waren ‘afspoeling van herbiciden’ en ‘kosten-effectief
onkruidbeheer’. In dit artikel worden enkele resultaten van de workshop
genoemd.
provinciale overheden, gemeenten,
waterschappen, koepelorganisaties,
keuringsinstanties, aannemers van
onkruidbeheer, beheerders van in-
dustrieterreinen, fytofarmaceuti-
sche bedrijven, NS en onderzoeks-
instellingen. Een uitgebreid verslag
van de workshop kan per email
(c.kempenaar@plant.wag-ur.nl) be-
steld worden.  
Referenties:
Kempenaar, C., Groeneveld, R.M.W. & Uffing,
A.J.M., 2000.  Quantitative evaluation of
liquid deposition by herbicide applica-
tion systems for weed control on hard
surfaces. Plant Research International,
Wageningen, Nota 52.
Kerkhof, I. & Heemsbergen, H., 1998.  Evalu-
atie Meerjarenplan Gewasbescherming
Openbaar Groen over 1998.  IKC-Natuur-
beheer, Wageningen.
Kortenhoff, A., Kempenaar, C., Lotz, L.A.P.,
Beltman, W & den Boer, L., 2001.  Rational
Weed Management on hard surfaces.
Phase I – Further identification of objecti-
ves and elements that should be part of a
DSS and Certification system. Plant Re-
search International, Wageningen, Nota
69A.
Van Zuydam, R.P., Kurstjens, D.A.G. & Vermeu-
len, G.D., 2001.  Overzicht en sterkte-
zwakte analyse van enkele nieuwe, niet-
chemische principes voor
onkruidbestrijding. IMAG, Wageningen
Nota in press.
Mededelingenblad van de Koninklijke Nederlandse Planteziektenkundige Vereniging
Pagina 107Gewasbescherming


den Boer, L.

NARCIS 

Rationeel onkruidbeheer op verhardingen

Abstract

Similar works

Full text

Available Versions

Name not available

Wageningen Yield

NARCIS