Nederlands pluimveevlees is regelmatig besmet met salmonella en campylobacter. Beide infecties kunnen maag- en darmklachten bij de mens veroorzaken

Bunte, F.H.J.

Dutch

Name not available

Kiplekker, een kosten-batenanalyse rondom voedselveiligheid

NARCIS 

Wageningen Yield 

 
Actuele informatie over land- en tuinbouw 
 
KIPLEKKER, EEN KOSTEN-BATENANALYSE RONDOM VOEDSELVEILIGHEID 
Frank H.J. Bunte  
 
Nederlands pluimveevlees is regelmatig besmet met salmonella en campylobacter. Beide infecties kunnen 
maag- en darmklachten bij de mens veroorzaken. Om de besmetting met salmonella terug te dringen van 75 
tot 27% op koppelniveau in de af-slachterij fase is door het Productschap voor Vee, Vlees en Eieren (PVE) 
een Plan van Aanpak opgesteld. In het project 'kiplekker' heeft het LEI in opdracht van het Ministerie van 
Landbouw, Natuurbeheer en Visserij de maatschappelijke kosten en baten van dat Plan van Aanpak geëvalu-
eerd aan de hand van een kosten-batenanalyse (KBA). Een dergelijke analyse brengt de maatschappelijke 
kosten en baten van beleidsalternatieven in kaart en drukt deze uit in geld, ook de effecten op niet-
vermarkte producten als gezondheid en landschap. De KBA geeft geen informatie over de vraag of het be-
leidsalternatief uitgevoerd wordt of gaat worden. Dit hangt mede af van de capaciteit van de betrokkenen 
om de maatregelen door te voeren en van het commitment om zulks te doen. Dit is afhankelijk van de verde-
ling van kosten en baten over de ketenpartijen alsmede van aanvullende maatregelen als controle en 
sancties. 
Maatschappelijke baten 
In de studie worden meerdere vormen van baten onderscheiden. Ten eerste zijn dat de baten van consu-
ment en maatschappij uit de reductie van de ziektekosten, in het bijzonder de medische kosten en het 
arbeidsverzuim. Ten tweede zijn er de baten uit een verbeterd welzijn van de consument, omdat hij minder 
vaak en minder ernstig ziek zal zijn. Dit kan worden uitgedrukt in de betalingsbereidheid van de consument 
voor een hogere prijs voor een veiliger product. 
 
De ziektekosten van besmetting met salmonella en campylobacter door pluimveevleesconsumptie bedragen 
36-112 miljoen gulden per jaar. De onzekerheid over de totale kosten is groot, omdat de onzekerheid over 
de incidentie van beide bacteriën groot is. De kosten zijn voor 95% aan campylobacter toe te schrijven. De 
kosten bestaan voor 58% uit (kortdurend) arbeidsverzuim. De medische kosten (42%) bestaan min of meer 
gelijkelijk uit die van huisartsbezoek, ziekenhuisopname en medicijngebruik. 
De waardering door consumenten van voedselveiligheid is bepaald aan de hand van enquêtes over de beta-
lingsbereidheid voor een hogere voedselveiligheid. Onder 2.000 respondenten is een enquête verspreid, 
waarvan er 489 gereageerd hebben. Volgens de enquête zijn consumenten gemiddeld bereid 1,23 gulden 
per kilogram pluimveevlees extra te betalen voor een halvering van het risico van besmetting met salmonella 
en campylobacter. De totale betalingsbereidheid op nationaal niveau bedraagt dientengevolge minimaal 200 
miljoen gulden. De enquête geeft overigens ook aan dat een gelijktijdige verlaging van het risico van be-
smetting en een verhoging van de prijs wel eens met een daling van de pluimveevleesconsumptie gepaard 
zou kunnen gaan. De pluimveevleesketen kan dus naar verwachting een stijging van de afzetprijs realiseren, 
zij het wellicht ten koste van een deel van de afzet. 
 
Voordelen voor de keten 
Beleid ten aanzien van voedselveiligheid levert in potentie twee voordelen voor de pluimveevleesketen op: 
een toename van de opbrengsten en een daling van de kosten. De keten verdient naar verwachting de kos-
ten van de maatregelen terug (en niet meer dan dat). Preventie- en beoordelingsmaatregelen leiden tot een 
daling van de faalkosten. Er bestaat met andere woorden een afruil tussen preventie- en beoordelingskosten 
enerzijds en faalkosten anderzijds. De keten kent op dit moment nauwelijks faalkosten: er wordt geen be-
smet vlees uit de roulatie genomen. Dit betekent dat preventie- en beoordelingsmaatregelen in zeer 
beperkte mate met een afname van de faalkosten gepaard gaan, zodat nieuw beleid alleen maar kan leiden 
tot kostenstijgingen. Zolang de faalkosten niet in de keten geïnternaliseerd zijn, zal het moeite kosten de ke-
ten tot additioneel beleid te bewegen. 
 
 
LEI, Agri-Monitor, april 2001 pagina  1
 
Actuele informatie over land- en tuinbouw 
 
 
LEI, Agri-Monitor, april 2001 pagina  2
Kansen voor voedselveiligheid 
De kans van slagen van het Plan van Aanpak van PVE hangt van een tweetal additionele factoren af: de be-
reidheid van de keten om de maatregelen daadwerkelijk uit te voeren en de bereidheid van de consument 
daadwerkelijk een meerprijs voor veiliger vlees neer te leggen. De ketenpartijen zullen de maatregelen uit 
het Plan van Aanpak alleen uitvoeren als de kosten en de baten voor de afzonderlijke partijen zich evenwich-
tig tot elkaar verhouden. Als dit niet het geval is, zijn de ketenpartijen geprikkeld zich te drukken, tenzij er 
effectieve monitoring plaatsheeft. Er is een tweetal redenen om aan te nemen dat de verhouding tussen kos-
ten en baten scheef zijn. Ten eerste ligt een belangrijk deel van de baten buiten de productieketen, namelijk 
bij de consument en de maatschappij. Ten tweede zijn de baten afhankelijk van het beleid van de gehele ke-
ten en niet van dat van afzonderlijke partijen. 
Om tot resultaat te komen is een effectieve monitoring onontbeerlijk. Ten behoeve van de naleving is het van 
belang maatregelen door te voeren die goed te controleren zijn, bijvoorbeeld investeringen. Ook een verde-
re ketensamenwerking kan de prikkels versterken. 
 
Meer informatie: 
Rapport 3.01.03: Kiplekker, een kosten-batenanalyse van een reductie in de besmetting van pluimveevlees 
met salmonella en campylobacter 
 
 
 
 


Kiplekker, een kosten-batenanalyse rondom voedselveiligheid

Abstract

Similar works

Full text

Available Versions

Name not available

NARCIS

Wageningen Yield