Steeds meer boeren spannen zich in om natuur op te nemen in de bedrijfsvoering, zoals weidevogelbeheer, ontwikkelen en beheren soortenrijke graslandvegetaties en het onderhouden van landschapselementen

Voskuilen, M.J.

Dutch

Wageningen Yield 

 
Actuele informatie over land- en tuinbouw 
 
AGRARISCH NATUUR- EN LANDSCHAPSBEHEER 
Martien Voskuilen  
 
Steeds meer boeren spannen zich in om natuur op te nemen in de bedrijfsvoering, zoals weidevogelbeheer, 
ontwikkelen en beheren soortenrijke graslandvegetaties en het onderhouden van landschapselementen. Dat 
gebeurde tot voor kort in hoofdzaak in de vorm van beheersovereenkomsten in het kader van de relatienota 
(Rbon). In 2000 is de Subsidieregeling agrarisch natuurbeer (SAN) van het Programma Beheer van start ge-
gaan. De eerste jaren blijft de oude regeling (Rbon) nog naast de nieuwe bestaan. Aan het einde van 2000 
waren er voor 57.000 ha beheersovereenkomsten afgesloten op basis van de Rbon-regeling, en voor 5.700 
ha op grond van de nieuwe regeling. Voor het Groene Hart en Waterland geldt een afzonderlijke, tijdelijke 
regeling voor agrarisch natuurbeheer. Eind 2000 waren er in deze gebieden voor 22.300 ha overeenkom-
sten afgesloten, vrijwel uitsluitend gericht op weidevogelbeheer. Verder hebben boeren op 14.000 ha 
overeenkomsten afgesloten voor de opvang van ganzen (ganzengedoogbeleid, wintergastenbeheer). Alles 
bij elkaar hebben boeren in 2000 ongeveer 100.000 ha grond tegen vergoeding ingezet voor natuurbeheer. 
Het rijk beoogt op langere termijn voor circa 160.000 ha overeenkomsten af te sluiten voor natuur- en land-
schapsbeheer (Natuurbalans, 2001). 
 
Deelnemers en vergoedingen 
 
 
Figuu
 
In 199
(tabel
steeg
grond
bijna 
Voora
 
LEI, Ag 
r 1 Verdeling (%) van bedrijven naar hoogte vergoeding voor agr ra isch natuurbeheerTabel 1 Aantal bedrijven met vergoeding voor natuur en hoogte van de vergoeding, 1999/00
 
 
Bedrijfstype Bedrijven  Vergoeding (gld.) 
   
 
 
aantal aandeel per bedrijf per ha a) 
 
Melkvee 6.300 58 7.000 190 
Akkerbouw 900 8 6.000 110 
Overig 3.700 34 6.500 270 
     
Alle 10.900 100 6.800 200 
 
 
a) Totaal areaal cultuurgrond. 
Bron: Bedrijven-Informatienet van het LEI. 9/00 had naar schatting 18% van de landbouwbedrijven groter dan 16 nge opbrengsten uit natuur 
 1), tegen 14% een jaar eerder. De gemiddelde vergoeding die de betreffende bedrijven ontvingen, 
 met 1.000 gulden tot 6.800 gulden (3.100 euro) per bedrijf. Gerekend over het totale areaal cultuur-
, variëren de opbrengsten grofweg van 100 gulden (50 euro) per hectare op akkerbouwbedrijven, tot 
300 gulden (136 euro) per hectare op de overige bedrijven. 
l graasdierbedrijven en gemengde bedrijven zijn actief op dit terrein. Zo heeft bijna één op de vier 
ri-Monitor, december 2001 pagina  1
 
Actuele informatie over land- en tuinbouw 
 
 
LEI, Agri-Monitor, december 2001 pagina  2
melkveebedrijven inkomsten uit natuurbeheer. Voor de overige graasdier- en gemengde bedrijven ligt het 
aandeel naar schatting daar ruim boven. Akkerbouw- en intensieve veehouderijbedrijven hebben door hun 
opzet en ligging over het algemeen veel minder mogelijkheden om natuurbeheer in te passen. 
Hoewel op het merendeel (68% in 1999/00) van de bedrijven de vergoeding beperkt bleef tot 5.000 gulden, 
is er ook een vrij grote groep (24% in 1999/00) met een vergoeding van meer dan 10.000 gulden (figuur 
1). 
 
Inkomensbijdrage 
De vergoedingen uit agrarisch natuurbeheer kunnen beschouwd worden als bedrijfsopbrengsten. Omdat de 
kosten die daarvoor gemaakt worden niet bekend zijn, kan het inkomen uit deze activiteit niet berekend 
worden. Het algemene principe achter de vaststelling van de vergoeding is het compenseren van de ge-
maakte kosten. Dat gebeurt met normkosten, inclusief een vergoeding voor de managementtijd voor het 
inpassen van het beheer. Daarvoor wordt de beheersvergoeding bijvoorbeeld verhoogd met 5% bij lichtere 
en 15% bij zwaardere vormen van beheer. De uiteindelijke bijdrage aan het inkomen is afhankelijk van de in-
dividuele bedrijfssituatie. 
De vergoeding voor natuur bedroeg op de bedrijven die de vergoeding ontvingen zowel in 1999/00 als 
het jaar daarvoor gemiddeld circa 2% van de totale bedrijfsopbrengsten. Ongeveer een op de vijf bedrij-
ven haalt meer dan 5% van de bedrijfsopbrengsten uit natuurbeheer. Gemiddeld gaat het bij hen om 
ongeveer 15% van de totale bedrijfsopbrengsten. Als de vergoeding voor natuurbeheer volledig als in-
komen zou worden beschouwd, zou zowel in 1998/99 als in 1999/00 natuurbeheer op de betreffende 
bedrijven ongeveer 12% aan het inkomen uit bedrijf bedragen. 
 
 
 


Agrarisch natuur- en landschapsbeheer

Abstract

Similar works

Full text

Available Versions

Wageningen Yield

NARCIS