De eerste indruk is dat ook bij scherp letten op stikstof en fosfaat de diergezondheid goed kan zijn

Poelarends, J.

Smolders, G.

Dutch

Wageningen Yield 

PraktijkKompas Rundvee Juni 20026
Ureum drie punten lager dan landelijk 
Sterk rekening houden met stikstof heeft invloed op het ureum-
gehalte in de melk. Op de Koeien&Kansenbedrijven was het
ureumgehalte gemiddeld 22 mg per100 ml, terwijl dat landelijk
gemiddeld 25 mg per 100 ml was in 2001. Op het bedrijf met
het laagste ureumgehalte in de tankmelk was dat 17, terwijl
het 'hoogste' bedrijf 10 mg/100 ml hoger was. De gemiddelde
tussenkalftijd is, met gemiddeld 403 dagen, vergelijkbaar met
die in de NRS-jaaroverzichten. Het tankmelkcelgetal is
gemiddeld 206.000 cellen/ml en is vergelijkbaar met het
landelijk gemiddelde tankmelkcelgetal. Het hoogste bedrijf
heeft een driemaal zo hoog celgetal als het beste bedrijf. 
Het percentage koeien met een celgetal boven de 250.000 is
gemiddeld iets hoger dan de streefwaarde van 15 %. Voor alle
kengetallen zijn er bedrijven die goed scoren en bedrijven waar
het wat minder gaat. De variatie in deze kengetallen tussen
jaren op hetzelfde bedrijf is relatief klein. De veranderingen in
het management de afgelopen jaren hebben hierop dus blijk-
baar minder invloed.
Mastitis soms groot probleem
Op enkele bedrijven is het aantal koeien met mastitis zo laag
dat veehouders het risico durven te nemen om een deel van de
koeien zonder gebruik van antibiotica droog te zetten. 
Op enkele andere bedrijven is mastitis echt een probleem en
worden allerlei maatregelen getroffen om een aanvaardbaar
niveau te bereiken. Of verminderde weerstand daarbij een rol
speelt, is nog niet duidelijk. Op de bedrijven zijn opmerkelijk
weinig dieren die aan de nageboorte blijven staan na het afkal-
ven en spelen andere aandoeningen die met weerstand in ver-
band gebracht worden geen grote rol. 
Koeien springen niet meer
Bij het bespreken van de kengetallen op de bedrijven blijkt dat
op sommige bedrijven de koeien de tocht goed zien. Op ande-
re bedrijven zijn de tochtverschijnselen minimaal; de sta-reflex
Op de 17 Koeien&Kansenbedrijven wordt vanaf begin
2001 ook de gezondheid van het vee bijgehouden.
De eerste indruk is dat ook bij scherp letten op
stikstof en fosfaat de diergezondheid goed kan zijn.
Tussen bedrijven zijn er grote verschillen in per-
centage zieke dieren. Mastitis, vruchtbaarheids- en
been-en klauwproblemen zijn de belangrijkste
groepen aandoeningen. 
Op de Koeien&Kansenbedrijven is de marge tussen wat nog
net wel kan en waar het fout gaat kleiner dan op bedrijven
waar niet op het scherpst van de snede geboerd wordt. De
veehouder kan zich daarom minder fouten in het management
veroorloven zonder negatieve gevolgen voor gezondheid en
welzijn van het vee.
Diergezondheid onderdeel van Koeien & Kansen
Sinds begin 2001 houden veehouders in het project Koeien &
Kansen ziekten en aandoeningen van hun veestapel bij. Het
Productschap voor Zuivel financiert dit onderzoek. Onderzocht
wordt of het voldoen aan de MINAS-normen voor 2003 invloed
heeft op de gezondheid en het welzijn van de koeien. De maat-
regelen die daarvoor op de bedrijven genomen worden, zijn
heel verschillend. Een lagere bemesting, minder krachtvoeraan-
koop, minder eiwit in het rantsoen, minder jongvee aanhouden,
hogere productie per koe kunnen de diergezondheid negatief
of misschien juist positief beïnvloeden. De eerste resultaten
van de diergezondheid worden hier kort beschreven. In tabel 1
is voor een aantal kengetallen het gemiddelde van alle bedrij-
ven en het laagste en hoogste bedrijf gegeven. Het komende
jaar gaat de ziekteregistratie door en wordt extra aandacht
besteed aan mineralen in de voeding van melkvee en jongvee.
Goede diergezondheid mogelijk bij scherp voeren
Gidi Smolders en Judith Poelarends
(circa 10 % van de koeien). Op bedrijven die besmet zijn, heeft
vaak een groot deel van de koeien er last van; op andere bedrij-
ven komt geen Mortellaro voor. Zoolzweer, tussenklauwontste-
king en stinkpoot zijn verantwoordelijk voor een groot deel van
de rest van de klauwaandoeningen. Opvallend is dat kreupelheid
als gevolg van bevangenheid niet geconstateerd is. Deze aan-
doening heeft mogelijk nog de meest directe relatie met voe-
ding. Ook bij het beoordelen van de klauwen van de koeien
tijdens het bekappen blijkt dat bevangenheid niet het grootste
probleem is. Bij deze manier van beoordelen krijgt 23 % van de
koeien een opmerking, terwijl bijvoorbeeld voor stinkpoot 45 %
van de achterpoten meer of minder ernstig aangetast is.
Conclusie
Ook bij sterk letten op MINAS-eisen kan de diergezondheid op
een goed niveau blijven. Dit blijkt uit de verschillen tussen
bedrijven in het project Koeien & Kansen. Hoe scherper op de
stikstof- en fosfaatnormen geboerd wordt, hoe groter de kans
is dat een kleine onoplettendheid grote negatieve gevolgen
heeft. Er wordt dus echt een beroep gedaan op het vakman-
schap van de veehouder. 
komt daar sporadisch voor en koeien springen nauwelijks. 
Het percentage niet of onregelmatig tochtige koeien is
gemiddeld 15. Dit hangt sterk samen met het tijdstip waarop
met insemineren begonnen wordt en, zoals algemeen wordt
aangenomen, ook met het energietekort in het eerste deel van
de lactatie. Uit tabel 1 blijkt dat het interval tussen afkalven en
eerste inseminatie varieert van 75 tot 156 dagen. Op sommige
bedrijven zijn veel inseminaties nodig en is het drachtigheids-
percentage na eerste inseminatie laag. Er is daar nog wat te
verdienen met een extra kijkronde op een rustig moment en
mogelijk ook met het uitstellen van de eerste inseminatie voor
hoogproductieve koeien. Een sterk met energietekort verbon-
den aandoening als slepende melkziekte komt in klinische
vorm nauwelijks in de registratie voor. Op enkele bedrijven
wordt krachtvoer met propyleenglycol gevoerd aan de hoog-
productieve koeien. 
Geen bevangenheid
In de groep been- en klauwaandoeningen zijn de verschillen
tussen de bedrijven erg groot zoals blijkt uit tabel 1.
Gemiddeld over alle bedrijven komt Mortellaro het meest voor
PraktijkKompas Rundvee Juni 20027
Tabel 1 Kengetallen van bedrijven in Koeien en Kansen in 2001
Bedrijf gem. laagste hoogste
Ureum in tankmelk in mg per 100 ml 22 17 27
Tussenkalftijd in dagen 403 376 454
Dagen tussen afkalven – 1ste inseminatie 93 75 156
Tankcelgetal *1000 cellen/ml 206 113 384
% koeien met celgetal > 250.000 19 10 34
% gevallen zichtbare mastitis 25 12 97
% niet/onregelmatig tochtig 15 0 36
% been/klauwaandoeningen 40 15 150


Goede diergezondheid mogelijk bij scherp voeren

Abstract

Similar works

Full text

Available Versions

Wageningen Yield

Name not available

NARCIS