Het gebruik van fungiciden (schimmelbestrijders) bij de teelt van aardappelen en bloembollen schommelt sterk tussen de jaren, onder andere door wisselende weersomstandigheden en daarbij behorende verschillen in ziektedruk

Balk-Theuws, L.W.

Jager, J.H.

Dutch

Wageningen Yield 

 
Actuele informatie over land- en tuinbouw 
 
FUNGICIDENVERBRUIK SCHOMMELT STERK 
Jakob Jager en Liesbeth Theuws  
 
Het gebruik van fungiciden (schimmelbestrijders) bij de teelt van aardappelen en bloembollen schommelt 
sterk tussen de jaren, onder andere door wisselende weersomstandigheden en daarbij behorende verschil-
len in ziektedruk. Daarnaast hebben nieuwe middelen vaak wel een lagere milieubelasting, maar niet altijd 
een lager werkzame stof gehalte. In het begin van de negentiger jaren is het fungicidenverbruik zowel voor 
aardappelen als voor bloembollen sterk afgenomen, daarna is het toch weer gestegen, maar niet meer tot 
het hoge niveau van begin jaren negentig (figuur 1). Opvallend is de groei van het verbruik buiten de traditio-
nele gebieden: bij aardappelen is vooral het verbruik op zandgrond gestegen, bij bloembollen die buiten het 
duinzandgebied. 
0
400
800
1200
1600
1990
1991
1992
1993
1994
1995
1996
1997
1998
1999
x 1.000 kg w.s.
bloembollen: Duingebied
bloembollen: andere gebieden
aardappelen: kleigrond
aardappelen: zand/veen
 
 
Figuur 1 Ontwikkeling van het fungicidenverbruik bij de teelt van aardappelen en bloembollen
(x 1.000 kg werkzame stof) 
  
 
Aardappelen 
 
In 1990 werd er gemiddeld per ha aardappelen nog bijna 14 kg werkzame stof aan fungiciden gebruikt, in 
1999 was dat net geen 10 kg per hectare (-28%). Het totaal areaal aardappelen is daarentegen iets opgelo-
pen, waardoor het totale verbruik in de aardappelsector minder sterk afnam (-25%). 
Binnen de teelt van aardappelen heeft zich een verschuiving voorgedaan tussen soorten en regio's. Vooral 
het areaal zetmeelaardappelen in de Veenkoloniën is sterk teruggelopen (10.000 ha), mede door de quote-
ring van de productie en een hogere fysieke productie per hectare. In de zetmeelaardappelteelt heeft het 
kleinere areaal samen met het lagere verbruik per hectare geleid tot een reductie van het totaal fungiciden-
verbruik van 43%. Op het vrijgekomen areaal in de Veenkoloniën zijn vooral voedergewassen gekomen. Er 
heeft zich het afgelopen decennium een instroom voorgedaan van melkveebedrijven. 
De groei van het totaal areaal aardappelen betreft met name consumptieaardappelen op zandgrond, vooral 
in het Zuidelijk zandgebied. Ook het areaal pootaardappelen is toegenomen, zowel op klei- als op zand-
grond. De ontwikkeling van het fungicidenverbruik per hectare is bij de zandaardappelen minder gunstig dan 
bij de kleiaardappelen en zetmeelaardappelen. De onderlinge verschuivingen hebben bij elkaar slechts een 
beperkte invloed op het totaal fungicidenverbruik op aardappelen (tabel 1). Wel is er dus een forse regionale 
verschuiving van de milieubelasting door fungiciden: de Veenkoloniën worden duidelijk minder belast, het 
Zuidelijk zandgebied beduidend zwaarder. 
 
LEI, Agri-Monitor, april 2002 pagina  1
 
Actuele informatie over land- en tuinbouw 
 
T -
  
 
  
 
 
   
 P
 P
 C
 C
 Z
 
 T
 
  
 B
 D
 O
 
 T  
B
 
Bloembollen 
 
Het totale areaal bloemboll
zandgebied is wat minder s
groei vooral veroorzaakt do
het blauwe druifje (Muscari)
toegenomen. De toename v
de nettenteelt. Hierdoor ku
verdubbeld in de afgelopen
Het fungicidenverbruik per 
derland. Een belangrijke v
voorgeschreven dosering k
van het teeltgebied. Daarna
worden middelen vaker gem
tal bespuitingen in een seizo
16. Het aantal bespuitingen
van de voorgeschreven dos
De afname van de inzet pe
verbruik in de bollenteelt na
Om te komen tot een afnam
voldoende. Door regionale 
op nationaal niveau te niet w
len in infectiedruk en spuit
reductie te realiseren. 
 
Meer informatie: 
PR 02.02 Landbouw, Milieu
 
 
 
 
 
LEI, Agri-Monitor, april 2002 abel 1 Bedrijven en inkomenstoeslagen in de Nederlandse landbouw van enkele bedrijfstypen naar in
komensklasse (vijfjaarsgemiddelde 1995-1999) 
Areaal (x 1.000 ha) Fungicidenverbruik (kg werkzame stof) 
 
1990 1995 1999 totaal (x 1.000 kg) per ha (kg/ha) 
   
   1990 1995 1999 1990 1995 1999 
ootaardappelen, klei 30,1 32,4 34,6 376 386 329 12,5 11,9 9,5 
ootaardappelen, zand 5,5 5,4 6,4 36 30 55 6,5 5,6 8,6 
ons. Aardappelen, klei 60,9 61,7 61,8 895 562 643 14,7 9,1 10,4 
ons. Aardappelen, zand 16,0 18,5 24,4 213 103 264 13,3 5,6 10,8 
etmeelaardappelen 62,8 61,3 52,5 873 552 494 13,9 9 9,4 
otaal aardappelen 175,3 179,3 179,8 2.393 1.633 1.785 13,7 9,1 9,9 
1992 1995 1999 1992 1995 1999 1992 1995 1999 
loembollen 
uingebieden 4,4 4,8 5,6 167 113 123 38 23,6 22 
verige gebieden 12,3 13,3 17,1 331 424 485 26,9 31,9 28,3 
otaal bloembollen 16,7 18,1 22,7 498 537 608 29,8 29,7 26,7 
ron: CBS-Landbouwtelling, Bedrijven-Informatienet van het LEI; bewerking LEI.en is tussen 1992 en 1999 sterk toegenomen (+36%). Het areaal in het duin-
terk gegroeid dan in de rest van Nederland. In het duinzandgebied wordt deze 
or toename van het areaal tulpen en bijzondere bolgewassen als Zantedesia en 
. In de rest van Nederland is het areaal tulpen en vooral lelies (+ 1.800 ha) sterk 
an het areaal tulpen op kleigrond is mogelijk gemaakt door de ontwikkeling van 
nnen tulpen ook op zwaardere grond geteeld worden. Het areaal lelies is zelfs 
 10 jaar. Dit is veroorzaakt door een sterke toename van de vraag naar lelies. 
hectare ligt in de duingebieden de laatste jaren fors lager dan in de rest van Ne-
erklaring voor het verschil in gebruik is het verschil in middelenkeuze. De 
an per middel sterk verschillen. De middelenkeuze blijkt sterk afhankelijk te zijn 
ast is er variatie in het aantal middelen per bespuiting. Vooral in de kleigebieden 
engd. Een andere oorzaak voor de verschillen in actieve stofverbruik is het aan-
en. Uit eerder onderzoek blijkt dat het aantal bespuitingen uiteenloopt van 7 tot 
 wordt bepaald door de meest vuurgevoelige cultivar in de kraam. Afwijkingen 
ering blijken nauwelijks bij te dragen aan het verschil in verbruik. 
r hectare was onvoldoende om de groei in areaal te compenseren. Het totale 
m met 20% toe, tot ruim 600.000 kg werkzame stof. 
e van het middelenverbruik is alleen sturing op het verbruik per hectare dus niet 
verschuivingen en uitbreiding van de teelt kan de reductie die per ha plaatsvindt 
orden gedaan. Ook de spreiding in gebruik blijft groot. Aandacht voor verschil-
gedrag (spuitfrequentie en middelenkeuze) zijn van groot belang om verdere 
, Natuur en Economie 
pagina  2
 
Actuele informatie over land- en tuinbouw 
 
 
LEI, Agri-Monitor, april 2002 pagina  3
 


Fungicidenverbruik schommelt sterk

Abstract

Similar works

Full text

Available Versions

Wageningen Yield

Name not available

NARCIS