Varkenshouders ervaren een grote administratieve lastendruk, met name door administraties waar zij het nut niet van inzien. Administraties voor de eigen bedrijfsvoering en kwaliteitsprogramma's worden niet als een belasting gezien, hoewel deze wel veel tijd vergen. Efficiënter (her)gebruik van gegevens dient te voorkomen dat diverse partijen bij varkenshouders voor dezelfde informatie aankloppe

Holster, H.C.

Vermeij, I.

Name not available

Administratie een last?

Wageningen Yield 

PraktijkKompas Varkens April 20038
Varkenshouders ervaren een grote admini-
stratieve lastendruk, met name door
administraties waar zij het nut niet van
inzien. Administraties voor de eigen
bedrijfsvoering en kwaliteitsprogramma’s
worden niet als een belasting gezien, hoe-
wel deze wel veel tijd vergen. Efficiënter
(her)gebruik van gegevens dient te voor-
komen dat diverse partijen bij varkenshou-
ders voor dezelfde informatie aankloppen. 
De varkenshouder heeft te maken met allerlei
administratieve verplichtingen in het kader van 
wet- en regelgeving en kwaliteitssystemen. Maar
ook wordt er het nodige aan registratie gedaan ten
behoeve van het bedrijfsmanagement, zeker als er
intensief gebruik wordt gemaakt van een Manage-
ment InformatieSysteem. Informatiestromen zijn
binnen de varkenshouderij helaas inefficiënt
ingericht en sluiten te weinig op elkaar aan.
Onvoldoende inzicht in de mate van administratieve
lastendruk en mogelijkheden om die druk te verlich-
ten was voor de productschappen PVE aanleiding
om hiernaar een onderzoek uit te laten voeren door
het Praktijkonderzoek Veehouderij.
Gemeten en beleefde administratieve
lastendruk
In 2002 heeft het ministerie van LNV zogenaamde
nulmetingen uitgevoerd op de domeinen Mest en
Veterinair, welke vanuit wet- en regelgeving gezien
de grootste administratieve last veroorzaken. De
kosten van admini-stratieve handelingen voor de
varkenssector zijn berekend en omgerekend naar
het individuele varkensbedrijf. De totale last van Mest en
Veterinair bedraagt ruim Û 6.500 per varkensbedrijf per jaar.
Hiervan nemen de MINAS-administratie (Û 2.568) en I&R-admi-
nistratie (Û 2.463) het grootste deel voor hun rekening. 
Om nader inzicht te krijgen in de totale administratieve lasten-
druk en beleving hiervan is door het PV nader onderzoek
gedaan onder LTO en NVV-leden. Via een schriftelijke enquête
is varkenshouders gevraagd naar soort administraties, de tijds-
besteding maar ook de beleving ervan. In welke mate worden
administraties zinvol en in welke mate als belastend ervaren.
Er blijkt een duidelijk verband tussen deze twee te bestaan.
De tijdsbesteding aan administratieve handelingen is bekeken
voor drie typen bedrijven (zie figuur 1): zeugenbedrijven, vlees-
varkenbedrijven en bedrijven met zowel zeugen als vlees-
Administratie een last? 
Als ik het nut er maar van zie
Henri Holster en Izak Vermeij
Anton Hilhorst, varkenshou
der te Soest:
“Voor de nulmeting heeft het 
ministerie van LNV al een
aantal acties ondernomen om
 de administratie en de
lasten daarvan te vermindere
n. Bijvoorbeeld het niet meer
dubbel moeten melden van tr
ansporten. Maar er is nog
veel meer te doen... Efficiënt
 (her-)gebruik van gegevens
is essentieel. Daartoe moet L
NV hard werken om het
vertrouwen van varkenshoude
rs (terug) te winnen. Om de
negatieve last rondom admin
istratieve handelingen te
verminderen moeten varkens
houders zelf ook nog meer
het belang van administratie 
in gaan zien. Bijvoorbeeld bij
een recall. Als je als varkensh
ouder middels je admini-
stratie aan kunt tonen dat he
t hamlapje in de winkel door
jou geproduceerd is en van g
oede kwaliteit is, dan hoeft
dat hamlapje niet uit de scha
ppen te worden gehaald. 
De productie wordt dan niet o
nderbroken en je voorkomt
(hopelijk) een negatieve prijss
piraal.”
Tijdsbesteding administratieve lasten
0
2
4
6
8
10
To
taa
l
Be
dri
jfs
ma
na
ge
me
nt
Ce
rtif
ice
rin
gs
ac
tiv
ite
ite
n
We
t- e
n r
eg
elg
ev
ing
Ti
jd
 (u
re
n/
w
ee
k) zeugen & vleesvarkens
zeugenbedrijf
vleesvarkenbedrijf
Administratieve handeling
Figuur 1  Tijdsbesteding van bedrijfsmanagement, certificerings-
activiteiten en wet- en regelgeving
Maar is efficiëntere omgang met de gegevens in de
sector wel realistisch, bijvoorbeeld ten aanzien van
de bereidwilligheid tot het delen en beschikbaar
stellen van gegevens aan derden. Veel varkens-
houders (42 %) blijken het zeer bezwaarlijk te
vinden dat hun bedrijfsgegevens beschikbaar wor-
den gesteld aan LNV. Er is ook een grote groep
(45 %) daar geen bezwaren tegen heeft, zolang
maar bekend is wat er met de gegevens wordt
gedaan. In het geval van een calamiteit nemen de
bezwaren wel iets af. Opvallend is dat een deel van
de varkenshouders ook bezwaren heeft dat bedrijfs-
gegevens beschikbaar komen voor ketenpartijen/-
kolomcertificeringspartijen. Tijdens een verdiepings-
sessie met varkenshouders bleek dat het niet
beschikbaar willen stellen van gegevens veroor-
zaakt wordt door geschaad vertrouwen, met name
door de overheid. Ook de onvolkomenheid van de
wetgeving speelt hierin een rol. 
Onder bepaalde voorwaarden zijn varkenshouders
wel bereid gegevens beschikbaar te stellen.
Belangrijk is dat er wat tegenover moet staan in de
vorm van informatie, tijd of geld. Verder willen
varkenshouders dan ook te allen tijde inzicht in de
eigen gegevens en dient er een vast aanspreekpunt
te zijn die een goede communicatie tot stand weet
te brengen.
varkens. Bedrijven met zowel zeugen als vleesvarkens en
bedrijven met alleen zeugen besteden maar liefst negen à
tien uur per week aan administratieve handelingen. Voor
zeugenbedrijven gaat de meeste tijd in het bedrijfsmanage-
ment zitten, gevolgd door wet- en regelgeving. Voor bedrijven
met zowel zeugen als vleesvarkens is de tijdsbesteding tussen
bedrijfsmanagement en wet- en regelgeving vrijwel gelijk
verdeeld. Vleesvarkenbedrijven besteden minder dan zes uur
per week aan administratieve handelingen, waarbij opvalt dat
wet- en regelgeving daarvan al twee uur in beslag nemen. 
Wanneer we iets meer in detail naar de verdeling in tijds
besteding kijken (figuur 2), dan blijkt dat op vleesvarken-bedrij-
ven met name de kwaliteitsborging/certificering (33%) en mine-
ralen/mest (30%) veel tijd vergen. Voor de zeugenbedrijven zijn
dit vooral het diermanagement (41%) en vergunningen (21%). 
De beleving van de lastendruk van administraties bestaat
enerzijds uit de tijd en/of kosten die men kwijt is met het
administreren, maar hangt anderzijds ook sterk samen met
het belang dat de varkenshouders toekent aan bepaalde
administraties. Zo wordt het diermanagement ondanks de
grote tijdsbesteding niet als zwaar beleefd, doordat een
varkenshouder er veel belang aan hecht. De administratie voor
mineralen/mest daarentegen wordt als uiterst zwaar beleefd,
juist doordat hij er weinig belang aan toekent of de zin ervan
voor hem ontbreekt. 
Efficiënter gegevensgebruik?
De enorme omvang van gegevensvraag uit vele kanten
schreeuwt om efficiënter (her-)gebruik en afstemming van het
gegevensgebruik in de sector. Op deze manier is de admini-
strative lastendruk waarschijnlijk aanzienlijk omlaag te brengen.
PraktijkKompas Varkens April 20039
Vervolgonderzoek
Na de inventarisatiefase, waarbij de problematiek van de admi-
nistratieve lastendruk grofweg in kaart is gebracht, is het nu
zaak uit te zoeken welke mogelijkheden van afstemming van
gegevens er zijn. Het vervolgonderzoek richt zich vooral op
gegevens van de varkenshouder die door de sector heen op
allerlei plaatsen geregistreerd worden. Informatiesystemen in
de varkenssector (inclusief die van de varkenshouder zelf)
zullen nader bekeken worden op hun samenhang en de moge-
lijkheid deze efficiënter gebruik van elkaar te laten maken.
Uiteindelijk zal de aanzet moeten worden gemaakt tot een
werkelijk efficiënt (her-)gebruik van de informatie zodat de
administratieve lastendruk bij de varkenshouder minder
(gevoeld) zal gaan worden.
Tijdsbesteding administraties vleesvarkenbedrijven
Diermanagement
10%
Mineralen/mest
30%
Andere verplichte
administraties
3%
Andere 
bedrijfsadm.
(vrijwillig)
4%
Vergunningen
9%
Kwaliteitsborging
/certificering
33%
Veterinair/I&R
11%
Tijdsbesteding administraties zeugenbedrijven
Diermanagement
41%
Mineralen/mest
12%
Vergunningen
21%
Heffingen
1%
Andere verplichte
administraties
3%
Kwaliteitsborging
/certificering
  16%
Veterinair/I&R
6%
Figuur 2  Tijdsbesteding administraties vleesvarken- en zeugenbedrijven
Conclusies 
Varkenshouders ervaren een grote administratieve
lastendruk, met name waar het gaat om externe
verplichte administraties met betrekking tot wet- en
regelgeving rondom mest en vergunningen.
Administraties voor de eigen bedrijfsvoering
worden als amper belastend ervaren, hoewel deze
vaak wel meer tijd vergen. 
Voor het efficiënt (her)gebruik van gegevens is
enige bereidheid bij varkenshouders wel aanwezig.
Er moet echter wel aan een aantal voorwaarden
worden voldaan. Privacy, eigendom en beveiliging
bijvoorbeeld moeten goed geregeld zijn en er
moet eerst een vertrouwensbasis worden gelegd.
C
op
yr
ig
ht
 W
!S
L 
W
ag
en
in
ge
n 
so
ft
w
ar
e 
La
bs
 T
M
.


Administratie een last?

Abstract

Similar works

Full text

Available Versions

Name not available

Wageningen Yield

NARCIS