Groot Koerkamp, P.W.G.

Name not available

Methodisch ontwerpen

NARCIS 

Wageningen Yield 

Het doel van het project Houden van
Hennen is concepten aanleveren
van leghenhouderijsystemen, die
een bijdrage leveren aan een
duurzame pluimveehouderij. Er
is gekozen om gebruik te
maken van Methodisch
Ontwerpen. In deze flyer leg-
gen we uit hoe Methodisch
Ontwerpen werkt en worden
enkele voorbeelden gegeven uit
het project 'Houden van hennen'.
Waarom Methodisch ontwerpen?
We gebruiken Methodisch
Ontwerpen om gangbare
oplossingen te vermijden. Er
wordt een programma van eisen opge-
steld dat herbruikbaar is door te zoeken
naar de kern van de problemen en het
blootleggen van vooronderstellingen. 
Wat is methodisch ontwerpen?
Methodisch ontwerpen is een ontwerpme-
thode waarbij de nadruk wordt gelegd op
de probleemdefinitie en de behoeften van
de onderdelen van het te ontwerpen
systeem.  De ontwerpmethode kent twee
fasen: de definitiefase en de ontwerpfase. In de eerste
fase diepen we het probleem uit en scherpen deze aan. In
de ontwerpfase genereren en combineren we oplossingen.
Beide fasen zijn elk onder te verdelen in vier stappen.
Tijdens het doorlopen van deze vier stappen
laten we het beeld van een compleet
systeem los en krijgen we steeds meer
inzicht in de behoeften van de afzonder-
lijke delen. Hierbij komen vooronder-
stellingen uit eerdere stappen naar
boven. Vaak is het nodig om terug
te grijpen en aanpassingen te
maken. Vooral dit proces van
beschrijven en teruggrijpen
kost relatief veel tijd (80%).
Het resultaat van de definitie-
fase is een programma van
eisen, dat we opnieuw kun-
nen gebruiken in andere
projecten.
Omdat de definitiefase
uitvoerig is, hebben we
in de ontwerpfase alle ruimte om creativiteit gericht in te
zetten voor de functies en structuren. Hierdoor ontstaan
innoverende oplossingen. De ontwerpfase resulteert dan
ook in een aantal concepten van leghenhouderijsystemen.
De verschillende rollen van de pluimveehouder
Bij de beschrijving van de behoeften van
de pluimveehouder, in stap 2, kwam naar
voren dat de pluimveehouder conflicte-
rende rollen heeft met verschillende
behoeften. Bijvoorbeeld dat hij/zij als
dierhoeder misschien geen snavels wil kappen maar daar
als ondernemer toch voor kiest. 
H
ouden van hennen   m
ethodisch ontw
erpen 
Methodisch ontwerpen
In de definitie-
fase vraagt de 
onderzoeker 
wat de onder-
delen doen en 
niet wat ze zijn.
In de ontwerp-
fase bedenkt de
onderzoeker hoe
de onderdelen
(samen)werken.
De stappen van de definitiefase
Stap 1 Breng de omgeving in kaart en splits het 
onderwerp op.
Stap 2 Beschrijf wat de onderdelen willen of nodig 
hebben (behoeften)
Stap 3 Beschrijf wat het onderdeel doet om in deze 
behoeften te voorzien 
(te vervullen functies)
Stap 4 Beschrijf de kwalitatieve en kwantitatieve rand
voorwaarden bij de functies (eisen)
De stappen van de ontwerpfase
Stap 5 Bedenk veel oplossingen voor de te vervullen
behoeften (deeloplossingen)
Stap 6 Combineer de oplossingen in structuren. 
(structuuroplossingen)
Stap 7 Toets de structuren aan het programma van 
eisen.
Door het denken 
in behoeften kom 
je er achter dat 
er conflicterende 
belangen zijn. 
Uitloop als voorbeeld
Als je iemand vraagt wat er anders moet in
een pluimveehouderijsysteem, dan krijg je
zijn antwoord meestal in de vorm van een
oplossing. Dit is niet erg, maar als ontwer-
per wil je weten of de oplossing ook zal
werken. Daarom baseert methodisch ontwerpen het
ontwerp niet op oplossingen maar op de behoeften
van de partijen: kip, pluimveehouder en burger. Bij
een uitloop denk je bijvoorbeeld al snel aan een gang-
bare stal waarin op grondniveau deurtjes gemaakt
zijn. Maar is dit ook de beste oplossing? De kippen
blijven namelijk rond de stal hangen waardoor de
grond vaak kaalgevreten en vertrapt wordt, en er veel
mest op een klein oppervlak terechtkomt. 
Definitiefase
Om niet in oplossingen te denken maar in behoeften,
stelt Methodisch Ontwerpen in de stappen 2 t/m 4 van
de definitiefase een aantal vragen.
● Stap 2: Welke behoeften heeft de kip, de boer en de 
burger, als het gaat om uitloop? 
● Stap 3: Welke functies moeten dan vervuld worden?  
● Stap 4 Wat zijn vervolgens de eisen die gesteld 
zouden moeten worden aan een uitloop? 
Ontwerpfase 
In creatieve sessies kunnen er
door deze methodische bena-
dering verrassende vormen
van uitloop ontstaan.
Bijvoorbeeld een uitloop waar-
bij de kippen aan de boven-
kant van de stal naar buiten
komen met een "af-fladderplat-
form". Je geeft de kippen een
spannende bewegingsvrijheid,
ze kunnen naar buiten en wor-
den over de hele uitloop verspreid. Hierbij zijn de kippen
goed zichtbaar en het kaalvreten van de grond rond de
stal wordt voorkomen.
Bij een project als Houden van Hennen met een com-
plexe ontwerpopgave geeft Methodisch Ontwerpen een
meerwaarde, omdat je nieuwe inzichten krijgt in zowel
problemen als oplossingen.
www.houdenvanhennen.nl
Project Houden van Hennen | p/a Peter Groot Koerkamp
Postbus 65, 8200 AB Lelystad | 0320 23 85 14
info@houdenvanhennen.nl
[Editie 1, december 2003]
H
ouden van hennen   m
ethodisch ontw
erpen 
Rollen pluimveehouder
Rol Behoefte
Dierhoeder ➞ Goed voor dieren zorgen
Arbeider ➞ Plezier en voldoening in het 
werk
Ondernemer ➞ Rendement en continuïteit
Burger/Consument ➞ Veilig en betaalbaar voedsel 
Methodisch 
ontwerpen 
leert je 
anders 
te vragen
Het project Houden van Hennen is onderdeel van het
programma Verantwoorde Veehouderij, een onderzoeks-
en ontwikkelprogramma gericht op vergroting van de
maatschappelijke acceptatie van de veehouderij in
Nederland. Dit programma wordt gefinancierd door het
ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit.
Illustraties: Bas van der Schot
Behoeften van de partijen zijn: 
● de burger wil graag kippen zien in de buitenlucht. 
● de boer wil dat de uitloop rond de stal schoon en 
netjes blijft.
● de kippen willen foerageren in de buitenlucht.
De functies zijn dan: 
● zichtbare kippen aanbieden, 
● de uitloop rond de stal schoon houden 
● kippen een doorgang tussen uitloop en stal bieden.
De eisen die daar aan gesteld worden zijn: 
● dat de kippen zichtbaar zijn voor de burger
● dat de kippen zich verspreiden. 
● dat de toegang tot de uitloop voldoende groot is om
een kip door  te laten wanneer ze dat wil.


Methodisch ontwerpen

Abstract

Similar works

Full text

Available Versions

Name not available

NARCIS

Wageningen Yield