In het PraktijkKompas van september 2003 bent u al geonformeerd over het energiemonitoringsysteem op Praktijkcentrum Sterksel. In 2004 zult u regelmatig artikelen in het PraktijkKompas lezen over het thema energie, waarin onder meer resultaten van de monitoring aan bod komen. Dit keer nemen we het energiegebruik in de kraamstal onder de loep

Leeuw, M.T.J., de

Lierop, A.M., van

Dutch

Name not available

Energiegebruik in de kraamstal

Wageningen Yield 

PraktijkKompas Varkens Maart 200410
centrale gang temperatuur
van 7 °C liet een verbruik van
75 kWh per kraamhok per
jaar zien. Met het ventilatie-
systeem via de mestpannen
en een lagere centrale gang-
temperatuur (waardoor minder
geventileerd wordt) is dus een
behoorlijke energiebesparing
te bereiken.
Opmerkelijk was het verbruik
voor afdelingsverlichting met
63 kWh per kraamhok per
jaar, dat hoger was dan het
verbruik voor ventilatie. De TL-
buizen brandden op het proef-
bedrijf gemiddeld 8,6 uur per
dag, terwijl een brandduur van
8 uur per dag wettelijk vol-
doende is. Het verbruik lag
20 % hoger dan het verbruik dat berekend kan worden op
basis van het gespecificeerde vermogen van 200 W. Het totale
opgenomen vermogen van de 6 lampen was namelijk 240 W. 
Zoals verwacht waren de biggenlampen met 235 kWh per
kraamhok per jaar de grootste elektraverbruikers. Volgens de
meting wordt ruim 66 % van het elektraverbruik in de afdeling
veroorzaakt door de biggenlampen. Dit geeft aan dat een
energiebesparing op de biggenlampen snel lonend is.
Gasverbruik
Het gasverbruik voor de afdeling bestond uit het verbruik voor
afdelingsverwarming en verwarming van de centrale gang tot
maximaal 5 °C. 
De energieregistratie voor de afdelingsverwarming heeft niet
het gehele jaar goed gefunctioneerd. Het verbruik wordt
geschat op circa 25 m3 aardgas of Û 10,- per kraamhok per
jaar.
De centrale gang werd verwarmd tot een temperatuur van
5 °C. Voor de kraamafdeling was het verbruik hiervoor in totaal
circa 3 m3 aardgas of Û 1,20 per kraamhok per jaar.
In het PraktijkKompas
van september 2003 bent
u al geïnformeerd over
het energiemonitoring-
systeem op Praktijk-
centrum Sterksel. In
2004 zult u regelmatig
artikelen in het
PraktijkKompas lezen
over het thema energie,
waarin onder meer resul-
taten van de monitoring
aan bod komen. Dit keer
nemen we het energie-
gebruik in de kraamstal
onder de loep.
Meten is weten
De kraamstal wordt vaak genoemd als het staldeel waar
behoorlijk op energie is te besparen. Met name de verwarming
van het biggennest met de welbekende biggenlampen is een
behoorlijke energievreter. Daarop lijkt te besparen. Maar om
daadwerkelijk energie te besparen is het noodzakelijk om aller-
eerst een goed inzicht te krijgen in de energiestromen binnen
de kraamafdeling. Vervolgens kunnen we besparingsopties
formuleren, om daarna het effect van deze besparingsopties in
de praktijk te meten. Inmiddels is op Praktijkcentrum Sterksel
een jaar lang gemeten in een kraamafdeling. Dit artikel geeft
de resultaten van de metingen in deze afdeling en gaat in op
besparingsopties en gepland vervolgonderzoek.
Elektraverbruik
Zoals te zien in tabel en figuur 1 bestaat het elektraverbruik in
de kraamafdeling uit verbruik voor ventilatie, biggenlampen en
afdelingsverlichting. 
Het verbruik voor ventilatie was 58 kWh per kraamhok per jaar.
Eerder onderzoek in een afdeling met plafondventilatie bij een
Mark de Leeuw en Anne-Marie van Lierop
Beschrijving afdeling
Er is gemeten in een afdeling met 12 kraamhokken, mecha-
nisch geventileerd via mestpanventilatie. De lucht werd afgezo-
gen met een triac-geregelde ventilator in een koker met een
diameter van 0,35 m. De afdeling kon verwarmd worden met
verwarmingsbuizen in het luchtaanvoerkanaal. De biggen-
nesten bestonden uit 0,60 m2 dichte vloer en konden ver-
warmd worden met biggenlampen van 150 W. De lampen
brandden gemiddeld 7 dagen en werden uitgeschakeld op
basis van het gedrag van de biggen. De klimaatinstellingen
waren standaard volgens de tabel van het klimaatplatform. De
afdeling kon verlicht worden met 6 TL-buizen, in totaal 200 W.
De meetperiode liep van 11-11-2002 tot 11-11-2003, waarin
acht ronden werden gedraaid.
Energiegebruik in de kraamstal
Tabel 1  Elektraverbruik kraamafdeling 
(alle getallen per kraamhok per jaar)
Elektraverbruikers Verbruik Kosten
kraamafdeling (kWh) (Û)
Ventilatie 57,5 5,75  
Verlichting 62,9 6,29  
Biggenlampen 235,0 23,50
Totaal 355,4 35,54
Besparingspotentieel
De energiekosten bedragen in de bemeten afdeling in totaal
bijna Û 47,- per kraamhok per jaar. Voor een bedrijf met
300 zeugen, zoals Praktijkcentrum Sterksel, zijn de energie-
kosten voor de kraamstal dan circa Û 4.000,- per jaar. Een
besparing van minstens 25 %, ofwel Û 1000,- is voor dit bedrijf
reëel, waarbij de biggenlamp zeker 15 % reductie voor zijn
rekening kan nemen. 
Vervolgonderzoek
Mogelijk kan het volgende onderzoek een reductie in energie-
gebruik teweegbrengen met behoud van een goede kwaliteit
van het binnenklimaat:
• Onderzoek naar diverse mogelijkheden om energie te
besparen op de biggenlamp. Hierbij moeten we o.a. kijken
naar het management bij de biggenlampen en de inzet-
baarheid van dimmers en halveringsschakelaars.
• Door voorverwarming van de centrale gang is het in de
afdelingen vaak warmer dan nodig voor een optimale pro-
ductie. Door een directe luchtaanvoer van buiten in plaats
van via de centrale gang is theoretisch een besparing van
20 % mogelijk op energiegebruik van ventilatie. 
• Onderzoek naar vloerkoeling van de zeug in het kraam-
hok. Dit voorkomt hittestress voor de zeugen. De ver-
kregen energie kan via een warmtepomp worden ingezet
om de vloer van het biggennest te verwarmen. Dit leidt
enerzijds mogelijk tot betere prestaties van de zeugen.
Anderzijds is er sprake van duurzame verwarming van de
biggennesten.
PraktijkKompas Varkens Maart 200411
Door toepassen van hybride ventilatie (combinatie van
natuurlijke en mechanische ventilatie) is het elektraverbruik
voor ventilatie tot 30 % te reduceren. Laat u echter goed
informeren over de voor- en nadelen van hybride ventilatie,
voordat u investeert.
Tip
Laat afdelingsverlichting niet langer dan 8 uur branden.
Zorg hierbij wel voor voldoende vermogen, zodat u voldoet
aan de wettelijk verplichte lichtsterkte. 
Tip
Een biggenlamp van 150 W een dag te laten branden
kost u bijna 40 eurocent. Beoordeel dus dagelijks op basis
van het liggedrag van de biggen of de lamp uit kan.
Tip
Figuur 1  Verdeling van het energieverbruik in de kraamstal
Ventilatie
Verlichting
Biglamp
Verwarming
12%
13%
51%
24%


http://library.wur.nl/WebQuery/wurpubs/fulltext/34194

Energiegebruik in de kraamstal

Abstract

Similar works

Full text

Available Versions

Name not available

Wageningen Yield