Een hoger stuksgewicht van champignons voor de versmarkt heeft twee voordelen: een hogere oogstprestatie en een hogere kilo-opbrengst. Gegevens in bijgaande tabellen: 1) Invloed van stuksgewicht op oogstprestatie; 2) De baten van vaker plukken met een zelfrijdende pluklift t.o.v. een standaard oogstmethode (een zevenwekenschema met drie vluchten, middenprijs € 1,30

Roestel, A.J.J., van

van Roestel, A.J.J.

NARCIS 

Investering in vaker plukken kan lonen

Name not available

Wageningen Yield 

Artikel verschenen in vakblad Paddestoelen (8 april 2004) 
 
Investering in vaker plukken kan lonen  
 
Door Anton van Roestel 
PPO Paddestoelen 
 
Een hoger stuksgewicht van champignons voor de versmarkt heeft twee voordelen: een 
hogere oogstprestatie en een hogere kilo-opbrengst. Daarom gaan steeds meer bedrijven 
vaker plukken op een dag. Om dit mogelijk te maken kunnen zelfrijdende pluklorries en 
plukliften worden ingezet. Om de investeringskosten hiervan terug te verdienen, moeten de 
productie- en oogstprestaties verbeteren. 
 
Het oogstproces bestaat uit verscheidene werkzaamheden. De plukster besteedt ongeveer 85 
procent van de taaktijd aan het plukken en wegleggen van champignons en ongeveer 15 
procent aan het verplaatsen van hulpmiddelen en het wisselen van fust. In deze verdeling is de 
tijd voor korte pauzes niet inbegrepen.  
Voordat een plukster aan het werk gaat, zijn er bovendien al voorbereidende werkzaamheden 
verricht, zoals het plannen van de productie en het personeel. Na het plukken wordt het volle 
fust verzameld en afzetklaar gemaakt en het schoonmaken sluit de oogstdag af.  
Deze bijkomende werkzaamheden maken ongeveer 5 procent tot 10 procent uit van de tijd. 
Op veel bedrijven neemt de ondernemer de bijkomende werkzaamheden zelf voor zijn 
rekening, op grotere bedrijven wordt daarvoor personeel ingezet. 
 
Hoger stuksgewicht 
De benodigde tijd voor de oogst is afhankelijk van een aantal factoren, waaronder cyclustijd, 
hoogte van het bed, type hulpmiddelen, fustgrootte, en soort verpakking. Een belangrijke 
factor is het stuksgewicht van de geoogste champignons (tabel 1). De berekening in de tabel 
is gemaakt met een door PPO ontwikkeld oogstmodel waarin alleen het stuksgewicht varieert. 
Bij grote middelchampignons (5,5 centimeter) is de oogstprestatie ruim 10 kilo per uur hoger 
dan bij kleine middelchampignons (4,5 centimeter).  
 
Zelfrijdende plukliften 
Op steeds meer bedrijven wordt meerdere malen per dag geplukt om gemiddeld zwaardere 
champignons te kunnen oogsten. Daarbij wordt gebruik gemaakt van zelfrijdende plukliften, 
die als voordeel hebben dat de plukster alleen de grootste champignons kan plukken. Het 
adagium is immers: ‘Plukken is laten staan’. Daarnaast neemt met zelfrijdende plukliften de 
verplaatsingstijd af. 
Aan de hand van een rekenvoorbeeld is te zien op welke wijze de mogelijke voordelen van 
vaker plukken bepaald kunnen worden (tabel 2). In het voorbeeld is uitgegaan van een 
verhoging van het stuksgewicht met 10 procent en een stijging van de kilo-opbrengst met 5 
procent. Deze verbeteringen zijn in de praktijk haalbaar. De berekende toename van de 
oogstprestatie met 11 procent is het gevolg van het toegenomen stuksgewicht en de kortere 
verplaatsingstijd langs het teeltbed. Het bedrijfsresultaat neemt dan toe met 25 euro per 
vierkante meter per jaar.  
 
Terugverdientijd 
Een bedrijf met zeven cellen en een zevenwekenschema heeft in de eerste én tweede vlucht 
minimaal acht zelfrijdende plukliften nodig. De eenmalige kosten van aanschaf en eventuele 
aanpassingskosten voor de teeltcellen bedragen ongeveer 70 duizend euro. Daarbij komen nog 
jaarlijkse kosten van rente en onderhoud, samen ongeveer 10 procent van het 
investeringsbedrag. 
Bij de genoemde uitgangspunten (tabel 2) en een teeltoppervlakte van 1.400 vierkante meter 
bedraagt het jaarlijkse voordeel van de investering 35 duizend euro (1400 x 25). Hiermee 
wordt de investering in ruim twee jaar terugverdiend. 
 
Voorwaarden 
Een voorwaarde voor een hoger stuksgewicht is voldoende spreiding in de grootte van de 
champignons op het teeltbed. Een plukster moet bij elke plukbeurt voldoende champignons 
van optimale grootte kunnen oogsten. De praktijk leert dat spreiding in de eerste vlucht 
makkelijker te realiseren is dan in de tweede vlucht. 
Als de investering niet duidelijk leidt tot een gemiddeld hoger stuksgewicht, kan hij beter 
achterwege blijven. Een goede plukinstructie en aanpassingen in de oogstorganisatie zijn 
daarom noodzakelijk. Er zijn ook logistieke voorwaarden: de inrichting en de grootte van de 
teeltcellen moeten de doelmatige inzet van nieuwe hulpmiddelen mogelijk maken. Daarnaast 
moet het personeelsbeleid de toepassing van de nieuwe hulpmiddelen ondersteunen. 
 
 
 
 
Tabel 1 Invloed van stuksgewicht op oogstprestatie (los verpakt, 3 kg) 
 
Diameter Stuksgewicht Oogstprestatie 
    Zonder bijkomende werkzaamh. Met bijkomende werkzaamheden 
    kg/uur €/kg (€ 16 p.u.)  kg/uur €/kg (€ 16 p.u.) 
 
4,5 cm  20 gram  29 0,56   27 0,59 
5 cm  25 gram  35 0,46   33 0,49 
5,5 cm  30 gram  41 0,39   38 0,42 
 
 
 
Tabel 2 De baten van vaker plukken met een zelfrijdende pluklift t.o.v. een standaard oogstmethode (een 
zevenwekenschema met drie vluchten, middenprijs € 1,30) 
 
  Stuks-  Kilogram Oogst-  Opbrengst  Var. kosten  Saldo 
  gewicht  opbrengst prest.    (incl. arbeid) 
 
  Gram  kg/m2, teelt kg/uur  €/m2, jaar €/m2, jaar €/m2 
 
Standaard 25,0  32,0  32,7  309  295  14 
Vaker plukken 27,5  33,6  36,4  325  289  37 
       
Toename + 10%  + 5%  + 11%  + 5%  - 2%  + 25 
 
 


Investering in vaker plukken kan lonen

Abstract

Similar works

Full text

Available Versions

NARCIS

Name not available

Wageningen Yield