Samenvatting van de voordracht te houden op 30 november 2005 tijdens de Najaarsvergadering van de KNPV (Koninklijke Nederlandse Plantenziektekundige Vereniging). Onderzoek naar inductie van resistentie in Arabidopsis tegen vraat van rupse

Dicke, M.

Loon, L.C., van

Oosten, V.R., van

Pelt, J.A., van

Pieterse, C.M.J.

Name not available

Micro-organismen beschermen planten tegen rupsenvraat

van Oosten, V.R.

van Pelt, J.A.

van Loon, L.C.

NARCIS 

Oosten, V.R. Van

Pelt, J.A. Van

Loon, L.C. Van

Organic Eprints

Wageningen Yield 

Ochtendsessie Biologische
Bestrijding, Kleine Veerzaal
Micro-organismen beschermen
planten tegen rupsenvraat
Vivian R. Van Oosten1,2, Johan A. Van Pelt2,
L.C. Van Loon2, Corné M.J. Pieterse2 en
Marcel Dicke1
1) Entomologie, Universiteit Wageningen
2) Fytopathologie, Universiteit Utrecht.
Zowel pathogene als niet-pathogene micro-organis-
men kunnen in planten resistentie induceren tegen
ziekteverwekkers. Beperkte infectie met pathogenen
leidt tot ‘systemic induced resistance’ (SAR), terwijl
specifieke niet-pathogene wortelbacteriën een ‘indu-
ced systemic resistance’ (ISR) induceren zonder de
plant schade te berokkenen. Na inductie van SAR of
ISR kan de plant sneller reageren op een aanval door
een ziekteverwekker (‘priming’). 
Nog nauwelijks bekend is of deze mechanismen een
plant ook kunnen beschermen tegen insectenvraat.
Dit hebben wij onderzocht door SAR of ISR te induce-
ren in de modelplant Arabidopsis (zandraket) en het
effect na te gaan op vraat door twee soorten rupsen:
Spodoptera exigua (Floridamot), een generalist, en
Pieris rapae (Klein koolwitje), een specialist op cruci-
feren.
Arabidopsis planten kunnen zich tegen insecten ver-
dedigen door de vorming van afweerstoffen (directe
verdediging) of het aantrekken van parasieten of pre-
datoren van het plaaginsect (indirecte verdediging).
Eerst onderzochten we of SAR en ISR de indirecte ver-
dediging van zandraket tegen rupsen beïnvloedde.
Sluipwespen leggen hun eieren in rupsen, die uitein-
delijk sterven als de sluipwesplarven uitgroeien tot
poppen. De plant weet zijn ‘bodyguards’ te lokken
door geurstoffen te verspreiden na rupsenvraat. Noch
SAR, noch ISR bleek invloed te hebben op de aantrek-
king van sluipwespen, niet na vraat door de generalist
en niet na vraat door de specialist.
Vervolgens bestudeerden we de directe verdediging.
Noch SAR, noch ISR had effect op de groei van de
rupsen van Klein koolwitje, maar de rupsen van de
Floridamot bleven achter in groei op zowel SAR als
ISR planten. Inductie van resistentie bleek dus effec-
tief te beschermen tegen vraat door rupsen van een
generalist.
De expressie van twee genen die een belangrijke rol
spelen bij de verdediging van Arabidopsis tegen ziek-
teverwekkers, PDF1.2 en HEL, kan gebruikt worden
als indicatie voor de afweerrespons van de plant. Na
vraat door de specialist Klein koolwitje werden deze
genen enigszins actief, maar in gelijke mate in con-
trole, SAR en ISR planten. Wellicht is deze rups in
staat de afweer actief te onderdrukken. De genen
werden actiever na vraat door de generalist Florid-
amot in controleplanten, maar in veel sterkere mate
in SAR en ISR planten, een typisch voorbeeld van
‘priming’. Aangezien de rupsen van de Floridamot
achterbleven in groei op SAR en ISR planten, lijkt het
er op dat ook in de verdediging tegen rupsen ‘pri-
ming’ een effectieve bescherming biedt. 
Het succes van de nieuwe
roofmijt Typhlodromips swirskii
in de glastuinbouw
G.J. Messelink1 en K. Bolckmans2
1 Praktijkonderzoek Plant & Omgeving, Business Unit
Glastuinbouw Naaldwijk
2 Koppert B.V., Berkel & Rodenrijs 
In komkommer was de soms matige tripsbestrijding
met de standaard roofmijt Neoseiulus cucumeris aan-
leiding om nog eens goed te kijken naar de mogelijk-
heden voor nieuwe roofmijtsoorten. In 2003 werden
tien soorten uit de familie Phytoseiidae geselecteerd.
Eén van deze was de subtropische roofmijt Typhlo-
dromips swirskii. Bij deze predator was kort daarvoor
door de Universiteit van Amsterdam vastgesteld dat
er een goede potentie is voor de bestrijding van ta-
bakswittevlieg. Selectieproeven van PPO in 2003 lie-
ten zien dat deze roofmijt eveneens een verrassend
goede werking op trips had, vele malen beter dan de
standaard roofmijt N. cucumeris. De potenties voor
bestrijding van trips en witte vlieg maakten deze
soort zeer interessant voor de praktijk.
In 2004 is het onderzoek in een stroomversnelling ge-
komen. PPO kreeg onderzoeksgeld van het Product-
schap Tuinbouw om naar de bestrijding van trips en
kaswittevlieg in komkommer te kijken. Kasproeven
lieten een zeer goed effect van de roofmijt op trips en
kaswittevlieg zien. In de zomer van 2004 werd een
eerste praktijkproef op komkommer uitgevoerd. PPO
had inmiddels ontdekt dat de roofmijten uitstekend
te vermeerderen zijn op de wonderboom Ricinus
communis, waardoor een loslating van 60.000 roof-
mijten in de praktijk mogelijk was. De loslating op het
komkommerbedrijf bleek een groot succes. In korte
tijd werd een zeer hoge populatiedichtheid bereikt en
de bestrijding van trips en witte vlieg was aanmerke-
lijk beter dan in een andere afdeling waar N. cucume-
ris was uitgezet. 
Mededelingenblad van de Koninklijke Nederlandse Plantenziektekundige Vereniging
Gewasbescherming jaargang 36, nummer 6, november 2005 Pagina 267
[V
O
O
R
D
R
A
C
H
T
E
N


Micro-organismen beschermen planten tegen rupsenvraat

Abstract

Similar works

Full text

Available Versions

Name not available

NARCIS

Organic Eprints

Wageningen Yield