Wageningen UR, Schothorst Feed Research en de faculteit Diergeneeskunde hebben een gezamenlijke literatuurstudie uitgevoerd om de mogelijkheden van een kortere droogstand te verkennen. De gevonden voordelen worden genoemd, maar een uitspraak over de optimale lengte van de droogstand is nog niet te doe

Drift, S.G.A., van der

Knegsel, A.T.M., van

Wageningen Yield 

12 augustus  1   2006 13augustus  1   2006
.Melkvee is jarenlang geselecteerd op een hoge melkproductie, terwijl de koe aan het begin 
van de lactatie niet in staat is voldoende energie 
voor deze melkproductie op te nemen. Dit leidt tot 
een negatieve energiebalans rond afkalven. Daar-
door treden stofwisselingsziekten en vruchtbaar-
heidsproblemen op, zoals slepende melkziekte en 
een verlengd interval afkalven tot eerste ovulatie. 
Al decennialang is er wereldwijd veel aandacht be-
steed aan het management van melkvee in deze kri-
tieke periode. Ondanks alle inspanningen blijkt het 
niet eenvoudig om de ongewenste effecten van de 
negatieve energiebalans bij hoogproductief melk-
vee te voorkomen. Internationaal is er daarom aan-
dacht voor het idee om via het verkorten of zelfs het 
weglaten van de droogstand de negatieve energieba-
lans te verminderen. De energiebalans verbetert 
doordat koeien die korter droogstaan minder ver-
vetten, een betere voeropname hebben rond afkal-
ven en minder melk produceren aan het begin van 
de lactatie. De lagere melkproductie wordt in de 
Droogstand ter discussie
Verkorten droogstand verhoogt melkeiwitge halte en vermindert gezondheidsproblemen
Een kortere droogstand biedt voordelen, zoals een hoger 
eiwitgehalte en gezondere koeien. Onderzoekers pleiten 
daarom voor het herzien van de lengte van de droogstand. 
Heeft de droogstand zijn langste tijd gehad?
praktijk als een nadeel van een kortere droogstand 
ervaren. Toch leveren de gezondheids- en welzijns-
voordelen voldoende argumenten om de mogelijk-
heden van een kortere droogstand te verkennen. 
Wageningen Universiteit, Schothorst Feed Research 
en de faculteit Diergeneeskunde hebben hiertoe een 
gezamenlijke literatuurstudie uitgevoerd. 
Functie droogstand
Het advies om melkvee zes tot acht weken voor de 
verwachte kalfdatum droog te zetten, stamt uit het 
begin van de vorige eeuw, maar is indertijd niet op 
wetenschappelijk onderzoek gebaseerd. De gedach-
te was dat koeien een droogstand nodig hadden als 
rustperiode om op conditie te komen. Tegenwoor-
dig wordt dit niet meer onderschreven. De droog-
stand lijkt voornamelijk belangrijk om oude klier-
cellen in de uier te vervangen. Deze vervanging is 
nodig om in de volgende lactatie weer een maxima-
le melkproductie te realiseren. 
Productieverlies beperkt
Er wordt vaak beweerd dat een kortere droogstand 
ﬁnancieel onaantrekkelijk is vanwege een groot 
productieverlies in de volgende lactatie. Deze bewe-
ringen baseerden zich steeds op studies die produc-
tie- en vruchtbaarheidsgegevens van koeien achteraf 
analyseerden. Koeien met een kortere droogstand 
hadden bijvoorbeeld een tweelingdracht, een late 
abortus of een onjuist bepaalde kalfdatum. 
Voor een juiste beoordeling van de kortere droog-
stand zou het beter zijn uit te gaan van onderzoe-
ken waarbij ook het management en het rantsoen 
zijn aangepast. Uit dergelijke onderzoeken blijkt 
dat een verkorting van de droogstand van acht naar 
vier weken gepaard gaat met een melkproductieda-
ling van tien procent aan het begin van de lactatie. 
Bij koeien die helemaal niet droogstaan, bedraagt 
de daling twintig procent. Bij vaarzen treedt een 
sterkere daling van de melkproductie op dan bij ou-
dere koeien. 
Het langer melken van de koeien compenseert een 
deel van de daling in melkproductie. De verwach-
ting is daarom dat het productieverlies over de hele 
lactatie beperkt blijft tot enkele procenten. Deze 
compensatie is maar in twee studies onderzocht. In-
derdaad bleek daarin dat de extra melkopbrengst 
vanwege het later droogzetten de verminderde 
melkopbrengst aan het begin van lactatie geheel 
compenseert (ﬁguur 1). Er treedt bij het verkorten 
van de droogstand dus een verschuiving op van de 
Saskia van der Drift
Ariëtte van Knegsel
Figuur 1 – Melkproductie vanaf 56 dagen voor 
afkalven tot 70 dagen na kalven voor koeien met 
0, 28 of 56 dagen droogstand (bron: Rastani)
melkproductie van de kritieke periode na afkalven 
naar de periode voor afkalven. Voor de gezondheid 
van de koe is dit gunstig.
Opvallend is daarnaast dat een kortere droogstand 
een positief effect heeft op de melksamenstelling. 
Het eiwitgehalte stijgt bij een lager of gelijkblijvend 
vetgehalte. Het hogere eiwitgehalte wordt waar-
schijnlijk veroorzaakt door de betere energiebalans 
en/of de lagere melkproductie. 
Verbeterde gezondheid 
Een kortere droogstand geeft in alle onderzoeken 
een positief effect op de voeropname, de conditie en 
de energiebalans rond afkalven. Bij het volledig 
doormelken van koeien kan de negatieve energieba-
lans in sommige gevallen zelfs geheel voorkomen 
worden (ﬁguur 2). De verwachting is dat dit resul-
teert in een vermindering van gezondheids- en 
vruchtbaarheidsproblemen na afkalven. Studies 
melden bijvoorbeeld minder leververvetting en een 
verbetering van de vruchtbaarheid, zoals een korter 
interval afkalven tot eerste ovulatie en een lager in-
seminatiegetal (tabel 1). Over het effect op uierge-
zondheid is weinig bekend, maar er zijn aanwijzin-
gen dat het verkorten van de droogstand geen nega-
tieve gevolgen heeft. 
Minder gezondheids- en vruchtbaarheidsproblemen 
leveren een kostenbesparing op. Deze is echter 
moeilijk te bepalen. Het betreft naast een directe 
besparing op medicijnen ook een indirecte kosten-
besparing, door bijvoorbeeld een verlaagd insemi-
natiegetal en minder risico op andere gezondheids-
problemen. 
Praktische voordelen 
Een kortere droogstand biedt de veehouder ook 
praktische voordelen. Zo ondervinden de koeien 
waarschijnlijk minder stress door een kleiner aantal 
groepswisselingen en minder voerovergangen. Dit 
betekent een arbeidsbesparing voor de veehouder. 
Daarnaast zal het minder nodig zijn om koeien met 
een nog hoge melkproductie geforceerd droog te 
zetten. Dit kan een oplossing zijn voor hoogproduc-
tieve koeien die nu drooggezet worden op het mo-
ment dat de productie nog aanzienlijk is.
Optimale lengte droogstand
Het is op dit moment nog niet mogelijk om een uit-
spraak te doen over de optimale lengte van de 
droogstand. Ten eerste zijn studies naar de effecten 
van droogstandslengte op gezondheid en welzijn 
schaars. Ten tweede is onbekend wat het effect is 
van een kortere droogstand op resultaten die alleen 
op de lange termijn te meten zijn, zoals de persi-
stentie en de duurzaamheid van de koeien. Ten der-
de is het lastig om een goede ﬁnanciële afweging te 
maken, doordat de kostenbesparing door minder 
gezondheids- en vruchtbaarheidsproblemen moei-
lijk te schatten is. 
Niettemin biedt de bestaande literatuur voldoende 
aanknopingspunten om een heroverweging van de 
droogstandslengte te rechtvaardigen. Een optimale 
droogstand is meer dan een optimale droogstands-
lengte. De verwachting is dat voor een optimale 
droogstand per individuele koe ook veranderingen 
in management en rantsoen noodzakelijk zijn.
 
Ir. A. T. M. van Knegsel, leerstoelgroep Adaptatiefysiologie, 
Wageningen Universiteit
Drs. S. G. A. van der Drift, onderzoeker rundvee, Schothorst 
Feed Research
                                                                                             dagen droog
0 28  56
dagen tot eerste ovulatie 13,2  23,8  31,9 
bevruchtingspercentage na 1e inseminatie 55  26  20
inseminatiegetal  1,8  2,4  3,0
open dagen 94 121 145 
Figuur 2 – Energiebalans vanaf 10 weken voor afkalven tot 10 weken na 
afkalven voor koeien met 0, 28 of 56 dagen droogstand (bron: Rastani)
Conclusies
Verkorting van de droogstand leidt tot een 
lagere melkproductie aan het begin van de lac-
tatie. 
Minder melkopbrengst wordt gedeeltelijk ge-
compenseerd door extra melk vóór afkalven.
Verkorting van de droogstand verhoogt het 
melkeiwitgehalte.
Verkorting van de droogstand vermindert de 
negatieve energiebalans.
Verkorting van de droogstand vermindert ge-
zondheidsproblemen in vroege lactatie.
Verkorting van de droogstand verbetert vrucht-
baarheid in vroege lactatie.
Het effect van een kortere droogstand op persi-
stentie en duurzaamheid is onbekend.
Tabel 1 – Effect van droogstandslengte op 
vruchtbaarheid (bron: Gümen)
–
–
–
–
–
–
–
-15
-10
-5
0
5
10
15
-10 -8 -6 -4 -2 0 2 4 6 8 10
week t.o.v. afkalfdatum
en
er
g
ie
b
al
an
s 
(M
ca
l/d
ag
)
voor afkalven na afkalven
28 dagen 56 dagen0 dagen
augustus  1   200614


Droogstand ter discussie

Abstract

Similar works

Full text

Available Versions

Wageningen Yield

NARCIS

Name not available