Dit is het verhaal van de pioniers met video-conferencing in de melkveehouderij. Dankzij de nieuwste technieken vormen ruim 20 melkveehouders uit heel Nederland een virtuele studiegroep 'Happy Cow'. Zonder reistijd leren ze van elkaar en van andere deskundigen en maken stap voor stap hun bedrijven duurzamer. Doel van het netwerk is namelijk kennis verzamelen èn delen op een zo eenvoudig mogelijke manier. Gewoon, vanuit de eigen stoel met de eigen PC. En dan toch collega's en deskundigen zien en spreke

Holster, H.C.

Meerkerk, B.

Name not available

Netwerk: Happy Cow : Veehouders leren van elkaar via de computer

NARCIS 

Wageningen Yield 

Netwerk: Happy Cow 
Veehouders leren van elkaar via de computer 
Henri Holster en Barend Meerkerk 
 
 
 
Dit is het verhaal van de pioniers met video-conferencing 
in de melkveehouderij. Dankzij de nieuwste technieken 
vormen ruim 20 melkveehouders uit heel Nederland een 
virtuele studiegroep. Zonder reistijd leren ze van elkaar 
en van andere deskundigen en maken stap voor stap hun bedrijven duurzamer. 
Happy Cow, wat is dat?
(Barend Meerkerk) 
Happy Cow, in ieder geval een vrolijke naam! Dat was het 
eerste wat ik dacht toen ik er voor het eerst van hoorde. 
Maar dekt de vlag de lading? Wellicht niet in eerste, maar 
dan zeker wel in tweede instantie! 
Doel van het netwerk is namelijk kennis verzamelen èn 
delen op een zo eenvoudig mogelijke manier. Gewoon, 
vanuit de eigen stoel met de eigen PC. En dan toch col-
lega's en deskundigen zien en spreken. 
Onmogelijk? Wel mogelijk! Ontdek samen met de deelne-
mers van Happy Cow welke ‘nieuwe’ kenniswereld er voor u 
open kan gaan als u gebruik gaat maken van dit concept. 
Ontdek nieuwe ervaringen van collega's uit andere delen 
van het land zonder lange reistijden. Laat u door de vee-
houders inspireren. Via een gemotiveerde, geïnspireerde 
veehouder naar een HAPPY COW!!! 
Jacco Wink,  
initiatiefnemer 
“Ik wil snel en eenvoudig kennis 
kunnen uitwisselen met mijn 
collega’s, dát is mijn drive voor 
Happy Cow.” 
En vanaf het begin waren deze pioniers er zich al van bewust dat men bezig was met dingen die op termijn gro-
te impact zouden kunnen gaan hebben op de manier hoe ondernemers en kenniswerkers elkaar en elkaars 
kennis op efficiënte wijze gaan vinden. Hoe ook boeren meehelpen aan de verandering van ons kennissysteem, 
hieronder het verhaal van: HAPPY COW! 
Hoe het allemaal begon 
Innovatiespiraal: Gezien door de bril van de innovatiespi-
raal zit het netwerk hier in de fase(s) ontwikkeling en reali-
satie. Hier is het netwerk ook erg lang mee bezig geweest. 
Het duurde/duurt erg lang voordat de volgende stap in de 
innovatiespiraal, verspreiding, gezet kan worden. Hoe dit 
komt, leest u verder in dit verhaal. 
Het motto van de veehouders die met Happy Cow zijn 
begonnen is/was: ‘Het resultaat van gisteren stuurt van-
daag.’ Dit geeft snelheid weer! De veehouders wilden 
snel, eenvoudig en zonder lange reistijden hun manage-
ment verbeteren. Vooral efficiëntere sturing op bedrijfs-
data door betere toegang tot informatie en kennis stond 
hoog op de verlanglijst! 
 
Coherentiecirkel: Het netwerk bestaat uit veehouders die 
met gebruikmaking van eigen bedrijfscijfers op een een-
voudige manier met anderen samen willen leren. Software-
leveranciers, onderzoekers, adviseurs en studenten onder-
steunen deze veehouders in de zoektocht naar vernieuwde 
kennis verspreiding. Er zat vooral in het begin ruim vol-
doende energie om het onderwerp op te pakken. Er was 
voldoende vitale ruimte. Later, toen de verspreiding wat 
stroopte (zie verankering in kennissysteem) ‘vluchtten’ 
vooral de inspirators weg uit de vitale ruimte. Deze zijn 
later weer teruggekomen, vooral toen zij zagen dat er toch 
zicht leek te komen op de volgende fase in de innovatiespi-
raal. 
Daarnaast was verlaging van drempels voor toegang tot 
bestaande en nieuwe kennis door de veehouder ook een 
belangrijke wens. Of, zoals een deelnemer eens zei: “ik 
wil ook wel eens overleg met een onderzoeker, een advi-
seur of een professor uit Wageningen om over een be-
drijfsprobleem te kunnen praten zonder dat ik daarvoor 
lang in de auto hoef te zitten of een hoge rekening kan 
verwachten”. 
 
De initiatiefnemers zijn allemaal zeer fanatieke computer 
gebruikers, geen wonder dat ze in internettoepassingen 
een mogelijkheid zagen om hun wensen uit te laten ko-
men! 
De eerste sessies 
De plannen waren duidelijk, studiegroepbijeenkomsten organiseren via Internet. De eerste bijeenkomsten wer-
den georganiseerd onder leiding van Judith Poelarends van de Animal Sciences Group van Wageningen UR 
(ASG). De veehouders werkten met de eigen bedrijfsgegevens. De gegevens van de deelnemers waren afkom-
stig van het eigen managementprogramma. Vooral de diergezondheid stond tijdens de sessies centraal. Alle 
deelnemers werkten met het programma van AGIS, dit was toen een voorwaarde om vergelijkbare cijfers te 
hebben. Later blijkt de uitvoering rondom bedrijfsdata c.q. managementprogramma vrij complex waardoor dit 
de noodzakelijke groei van het netwerk remde. Inmiddels wordt deze koppeling iets meer losgelaten om meer 
veehouders de gelegenheid te geven deel te nemen. 
 
Henri Holster, 
ASG Veehouderij 
“Video-conferencing geeft 
grote mogelijkheden, onder-
wijs kan hiermee een goud-
mijn in handen gedrukt krij-
gen. Nu nog leren hoe dit te 
exploreren!” 
Tijdens de eerste sessies is aangetoond dat de 
communicatietechniek en het kennisconcept wer-
ken. De veehouders werden op een intensieve wijze 
geconfronteerd met managementinformatie (pro-
ductiedata). Door de onderlinge reflectie met colle-
ga-boeren en reflectie (en grove analyse) met/door 
de onderzoeker(s), werden nieuwe en verrassende 
bedrijfsinzichten opgedaan. Het management op de 
bedrijven versterkt zichzelf óók doordat er beter 
geregistreerd wordt, simpel omdat men nu ook iets 
met de data doet. Kennis komt op een arbeidsex-
tensieve manier (‘t kost weinig tijd is veel gehoord) 
binnen handbereik. 
 
Een nieuwe stap in kennisuitwisseling is een feit! Juist de-
ze bijeenkomsten gaven de deelnemers veel energie om 
‘door te pionieren!’ 
Verankering in kennissysteem 
Happy Cow heeft haar concept van virtueel kennis uitwis-
selen via videocommunicatie beproefd en verder ontwik-
keld. 
 
De vele potentieel aanwezige, virtuele toepassingen zijn 
beschikbaar, maar het blijkt nog net te vroeg voor be-
drijfsleven om de toepassingen in het commerciële veld 
tot leven te brengen. Samenwerking met onderwijs wordt 
door het Happy Cow-netwerk in meerder opzicht gezien 
als de sleutel tot duurzame uitbouw, maar ook als dé 
kans om blijvend gebruik te maken van virtuele kennisuit-
wisseling. 
 
Van een (deze) groep boeren mag niet verwacht worden 
dat ze zelf de motor is achter het organiseren van een 
ontmoetingsplaats van virtuele kennisvraag en -aanbod. 
Voor onderwijs biedt het juist nieuwe inspirerende en 
competentiegerichte leeromgevingen. Van het opzetten van een organisatie (infrastructuur), het organiseren 
van bijeenkomsten, het leren werken in multidisciplinaire kennisteams tot het in handen hebben van de dynami-
sche toegangspoort tot praktijkkennis (boeren en kenniswerkers). 
Effectmonitor: De strategische ruimte is sterk vergroot 
door gebruikmaking van het Happy Cow-concept. Afstan-
den vallen helemaal weg, uitwisseling van kennis over grote 
afstand is geen probleem. 
 
Daarnaast is het eenvoudig met een soort ‘kennisteam’ te 
gaan werken rondom ondernemers die hier mee aan de 
slag willen. 
 
Bij het verruimen van de strategische ruimte hebben zowel 
de veehouders zelf, als ook onderzoekers en adviseurs een 
rol gespeeld. Met elkaar is in de afgelopen tijd een bruik-
baar concept ontwikkeld. 
 
Er zijn in Happy Cow (prille) kennisarrangementen aange-
gaan tussen de veehouders, ASG, AHS Dronten en DLV 
Rundvee Advies. Het is de bedoeling is dat dit structureel 
gaat worden, maar dat is op dit moment nog niet uitgekris-
talliseerd. 
 
Een dergelijk arrangement zal een grote push geven aan 
de verspreiding van het gebruik van video-conferencing in 
de veehouderij. En andersom zal de virtuele communicatie 
een push aan verandering van het kennissysteem. 
 
De Happy Cow-veehouders willen hun geesteskind graag 
uitdragen en uitbouwen. Ook wil men zelf gebruiker blij-
ven van een systeem van virtuele studie en ontmoeting. 
De nieuwe dynamische manier van toegang tot kennis 
naar en met collega-boeren en kenniswerkers, is voor 
hen belangrijk. 
Netwerkanalyse: Gezien door de bril van de netwerkana-
lyse zijn de oorspronkelijke initiatiefnemers de eerste Hap-
py Cow-pioniers, en de latere collega-veehouders gebrui-
kers. 
 
De belangrijkste partner voor de initiatiefnemers was lange 
tijd ASG. In het tweede jaar is DLV Rundvee Advies daarbij 
gekomen. 
 
Voor verdere verduurzaming is het belangrijk dat AHS’en 
ook partner worden. 
 
Alle drie de partners kunnen ook daarnaast de rol van scha-
kel vervullen (en vervullen die ook) om meer gebruikers 
(nieuwe melkveehouders) te kunnen bereiken. 
 
Nut en meerwaarde voor onderwijs is duidelijk, een (ex-
tra) nieuwe leeromgeving en dé nieuwe toegangspoort 
tot praktijkkennis. 
En natuurlijk een investering in de (nabije) toekomst van 
een verander(en)de dynamische kennisinfrastructuur die 
'morgen' waarschijnlijk gewoon is. Een investering door 
innovatief onderwijs en haar toekomstige ondernemers en kenniswerkers! Op dit moment (december 2006) is 
de samenwerking met onderwijs nog pril, maar een belangrijke stap op de weg naar verduurzaming van het 
principe van Happy Cow. 
Nieuwe onderwerpen in de sessie 
Het is december 2006. Er is inmiddels met verschillende soorten sessies geëxperimenteerd. In meer of minde-
re mate zijn ze allen voor herhaling vatbaar. Hieronder een aantal voorbeelden: 
• virtuele excursie (excursie naar het bedrijf en het erf van een collega-melkveehouder met behulp van een live 
verbinding); 
• groepspresentaties en lezingen (o.a. instructie over het gebruik van de Handreiking Bedrijfsspecifieke Ex-
cretie in samenwerking met Koeien & Kansen, en een discussiesessie over de cijfers van Het lagekostenbe-
drijf van ASG); 
• virtueel en vraaggestuurde kennisteams rondom specifieke thema’s, waarin data vanuit het management-
programma centraal stonden/staan en die besproken werden door deskundigen samen met de melkvee-
houders. 
Experimenten met virtu-
ele adviseur 
 
Experimenten met virtuele adviseur. 
Een bijzondere ervaring in de nog 
prille Happy Cow-geschiedenis, 
waren/zijn de experimenten met 
de virtuele adviseur. Een kennis-
team van AHS-studenten, collega-
melkveehouders, ASG-
onderzoeker en een DLV-adviseur 
zijn/waren gezamenlijke de virtu-
ele adviseur van de melkveehou-
der die centraal staat in een der-
gelijke sessie. 
 
Na wat voorwerk door studenten, 
in overleg met een adviseur, start 
de sessie met uitleg door de be-
treffende veehouder. In samen-
werking met de analyse van de 
studenten worden de sterke en 
zwakke punten snel duidelijk.  
Hier worden daarna adviezen over gegeven (voorwaarde is wel dat er in de voorbereiding duidelijk beeld- en 
cijfermateriaal wordt gemaakt van waaruit een goed beeld gevormd kan worden van het bedrijf). De terugkom-
bijeenkomst liet verrassende resultaten (én een heel tevreden deelnemer) zien! 
 “Via onderwijs is dé manier en 
ik geloof er ook in, mits ze dé 
motor en continuïteit weten te 
vinden!” 
 
Algemene conclusie: zeer duidelijk voor herhaling vatbaar en erg leerzaam. Als 
aansprekend experiment staat het niet ver van de verbeelding van de 
professionele adviseurs en staat het wellicht minder dan een jaar af van nieuwe 
commerciële adviesdiensten. Johan Westra Happy Cow-
deelnemer van het eerste uur
Happy Cow en hoe het verder gaat… 
Hoe gaat het nu verder, hoe staat Happy Cow er nu voor? En hoe ver staat het nu met de gewenste strategi-
sche partner(s)? Ofwel de verankering en het beklijven van het erfgoed van Happy Cow. Hieronder een korte 
beschrijving: 
 
Een goede verankering wordt door het netwerk gezien via de weg van samenwerking met, eventueel over-
dracht aan, het onderwijs. Dit loopt via drie te organiseren peilers waaraan gewerkt wordt: 
1. structurele inbedding in het onderwijssysteem, virtueel werken vanuit lesmodules; 
2. vervullen van een duurzame trekkersrol voor datzelfde onderwijs. De motor van de nodige infrastructuur; 
3. borgen van kennisinput derden deskundigen. 
 
…aftasten van samenwerking met de Melkvee Aca-
demie 
De Melkvee Academie (MvA) organiseert onder andere 
melkveecafés waarbij melkveehouders zelf en onderling 
aan het roer staan om met hun eigen kennisvragen aan de 
slag te gaan. Ondersteuning op kennis wordt van buitenaf 
waar nodig toegevoegd. 
 
Doet Happy Cow niet hetzelfde maar dan virtueel? Deze 
twee verbinden lijkt een logische stap. Toch hebben ge-
sprekken begin 2005 niet meer opgeleverd dan wederzijd-
se bevestiging dat men te ver van elkaar af staat. 
 
De MvA vond het concept te weinig praktijkrijp, Happy Cow 
zag de samenwerking niet zitten. Emoties speelden ook 
een rol. De pioniers die als emotioneel eigenaar hun ‘uitvin-
ding’ niet graag durfden afgeven, bang dat het verkwanseld 
zou worden. De MvA die zich waarschijnlijk afvroeg wat 
zo’n kleine groep helemaal kon betekenen… 
 
Was hier een interventie op zijn plaats geweest? Eind 2006 
wordt duidelijk dat de kloof tussen concept en praktijkrijp 
zijn, ook voor de MvA, gewoon nog steeds te groot is. 
Eenmaal verankerd in het onderwijs is dat waarschijnlijk de 
uitgelezen natuurlijke weg voor toepassing van de Happy 
Cow-principes in de MvA. 
Ad 1 Hiervoor zijn wel dragers (draagvlakvormers) binnen 
het onderwijssysteem nodig. Lesmodules waar het virtue-
le ingezet kan worden als hulpmiddel van toegevoegde 
waarde. Dragers aan de externe kenniskant is enerzijds 
het netwerk Happy Cow zelf en zijn anderzijds ken-
nis/onderzoeksprojecten als Melkvee Academie, Koeien 
& Kansen, Koe & Wij, etc. 
 
In de eerste periode na het wegvallen van de ondersteu-
ning van het programma NidV kan de CAH Dronten een 
belangrijke rol gaan spelen in het organiseren van een 
ontmoetingsplaats voor kennisvraag en aanbod, en or-
ganiseren van virtuele kennissessies, met daarbij onder-
steuning vanuit de andere partners, ASG en DLV Rundvee 
Advies. 
 
Ad 2 Onderwijs/CAH Dronten de motor achter de virtuele 
infrastructuur. 
Vooral vanuit continuïteit gedacht is een structurele dra-
ger van het Happy Cow-principe belangrijk. De Happy 
Cow-deelnemers (en ook de overige partners) zien daarin 
een grote kans voor het onderwijs. Dit vanwege de unie-
ke mogelijkheid om veel kennis en ervaring op te doen 
voor zowel de studenten als ook de Happy Cow-
deelnemers tegen niet al te hoge kosten. 
 
Ad 3 Verzekeren kennisinput derden (ASG en DLV Rundvee Advies voorop). 
Zonder externe kennisinput is de waarde voor melkveehouders een stuk minder, zo is ook de stelling van Hap-
py Cow. Naast het leveren van structurele of eventueel ad hoc kennisinput is ook het mee opbouwen van de 
structuur aan de orde. Ook met dat laatste kunnen Wageningen UR (ASG) en DLV Rundvee Advies van dienst 
zijn. 
 
Gezocht zal moeten worden naar middelen die deze samenwerking mogelijk maken. Op meerder gebied is 
structurele(re) samenwerking tussen onderzoek, advisering en onderwijs al aan de orde, ook hier zal een weg 
gevonden moeten worden. 
Ten slotte 
In het project is tot nu toe veel ervaring opge-
daan met virtuele kennisuitwisseling. De ideeën 
zijn flink verder gerijpt. Er zitten echte parels 
tussen (de techniek heeft zich bewezen in de 
praktijk). Er blijven nog wel puzzels over (veran-
kering nog niet helemaal verduurzaamd, is nog 
net niet af). 
“Nog hooguit een paar jaar 
en video-conferencing is 
volledig ingeburgerd, óók in 
de melkveehouderij, en 
zeker bij DLV!” 
Barend Meerkerk,
DLV Rundvee Advies 
 
Happy Cow heeft eigenlijk nog een jaar extra 
nodig om volledig door te breken. Het is de 
kunst om Happy Cow, nu de ondersteuning van 
NidV is afgelopen, definitief te laten doorbreken 
en tot een doorslaand succes te maken. 
December 2006 en energie bij onderwijs … 
 
 
 
 
Tijdlijnmethode via  
videosessie 
In de videosessie was aan het 
begin van een leeg scherm te 
zien, met alleen de assen (zoals 
boven en links). Tijdens de sessie 
zijn bovenstaande opmerkingen 
ingevoegd. 
 
Opvallend is dat de groep zichzelf 
erg sterk als pionier ziet (zie ook 
opmerkingen over ‘ASG overtui-
gen’), en dat ze het moeilijk vin-
den om dit verder te verspreiden 
en in te bedden. 
 
Naarmate de tijd vordert, gaat de 
energie verschuiven van ‘ontwik-
keling’ naar ‘realisatie’ en nu no-
vember 2006 meer richting ‘ver-
spreiding’ en, op nog iets langere 
termijn ‘inbedding’. 
 
Hieruit kun je concluderen dat de innovatie toch steeds, stapje voor stapje, verder is gegaan (en nu ook nog 
verder gaat…). 
 
De tijdlijn online. 
CAH 
Dronten 
Centraal 
De motor in 
wording? 
Has Den Bosch als 
potentiële gebruiker 
Jeroen Nollen:
“aansluiten bij onder-
wijscoaches” VIAS symposium
Interesse gewekt bij 
meerdere onderijsin-
stellingen 
Student Bart Terwel wil mee-
bouwen aan de motor en krijgt 
ruimte Erik Hassink en Geert Sol 
“De schouders eronder” 
Van Hall 
als potentiële gebruiker 
(interesse W. Nijlunsing) Wander Postma en Daan Westrik 
“wij sluiten aan met 
bedrijfsbegeleiding” 
Management CAH:
“Werk het plan maar uit” 


Netwerk: Happy Cow : Veehouders leren van elkaar via de computer

Abstract

Similar works

Full text

Available Versions

Name not available

NARCIS

Wageningen Yield